Vào Tháng Năm, 2020, khi đại dịch COVID-19 bùng phát khiến mức độ căng thẳng tăng cao, một nhà bán lẻ quần áo trẻ em trực tuyến có tên là Primary bắt đầu thử nghiệm chỉ cho nhân viên làm bốn ngày trong tuần, tức là họ có thêm ngày nghỉ vào Thứ Sáu.
Đến Tháng Mười Hai, lịch trình mới hoạt động tốt đến mức Primary quyết định gia hạn vô thời hạn quy định mới này, để nhân viên của mình được nghỉ “long weekend” ba ngày cuối tuần.
60 nhân viên của Primary không bị cắt giảm lương và thời gian làm việc trong ngày của “bốn ngày đi làm” cũng không bị kéo dài thêm. Thỉnh thoảng họ mới phải làm việc vào Thứ Sáu, còn không, Thứ Năm sẽ là “ngày Thứ Sáu” như trước kia.
Giám đốc kinh nghiệm của Primary, Cap Watkins cho biết, một lợi thế lớn là “mọi người cảm thấy được nạp năng lượng vào ngày Thứ Hai”.
Với nhiều người, mỗi tuần nghỉ hai ngày không đủ để “nạp lại năng lượng” khi họ liên tục làm “quần quật” suốt năm ngày liền. David Graeber, nhà nhân chủng học cấp tiến, từng chỉ ra rằng với tuần làm việc kéo dài năm ngày, phần lớn con người ta không có cơ hội nào để “ngắt kết nối”. Họ phải giải quyết những công việc lặt vặt, mua sắm, dọn dẹp nhà cửa, chăm sóc con cái… Và chỉ trong hai ngày cuối tuần để làm những “việc không tên” ấy, rất khó lòng hồi phục để bắt đầu một tuần làm việc mới có đủ năng lượng. Bên cạnh đó, thời gian làm việc kéo dài có thể gây ra sự trì trệ, làm giảm năng suất.
Kickstarter, Shake Shack và Unilever’s New Zealand là những nơi thử nghiệm với tuần làm việc bốn ngày hoặc đã công bố kế hoạch này. Sau một thời gian thử nghiệm cải thiện phúc lợi của người lao động mà không làm giảm sản lượng tổng thể, phần lớn công nhân của đất nước Iceland chuyển sang làm việc ngắn ngày hơn.
Vào năm 1956, Richard Nixon khi đó là Phó tổng thống, dự đoán một tuần làm việc kéo dài bốn ngày trong “tương lai không xa”. Tổng thống Jimmy Carter vào năm 1977 cho biết một tuần làm việc kéo dài bốn ngày sẽ tiết kiệm năng lượng trong bối cảnh khủng hoảng dầu mỏ. Ông thúc giục các công ty áp dụng nó. Năm 1978, tờ The Washington Post tuyên bố, “Kể từ đầu những năm 1970, tuần làm việc bốn ngày còn xa vời, nhưng lần này có vẻ là sự thật”. Cùng năm đó, Douglas Fraser, Chủ tịch Hiệp Hội Công Nhân Xe Hơi, cho biết một tuần lao động ngắn hơn năm ngày hầu như “trong tầm tay”. Nhưng cho đến nay, chuyện này vẫn chưa được thực hiện.
Một nghiên cứu vào Tháng Ba, 2020 của Gallup cho thấy chỉ 5% công nhân Hoa Kỳ thường làm việc bốn ngày trong tuần. Nhưng các điều kiện hiện tại, tạo tiền đề cho một tương lai nơi những lịch trình như vậy trở thành phổ biến.
Khoảng 1% dân số là người đi làm của Iceland tham gia vào các thử nghiệm làm việc ngắn hơn trong tuần nhưng không bị giảm lương. Thử nghiệm kéo dài trong vài năm, kể từ năm 2015. Một báo cáo nghiên cứu gần đây về thử nghiệm này kết luận: “Thử nghiệm đã thành công.”
Những người lao động làm việc ít giờ hơn và được hưởng hạnh phúc tốt hơn, cải thiện cân bằng giữa công việc và cuộc sống và tinh thần hợp tác tốt hơn ở nơi làm việc, cả về hiệu suất lẫn năng suất. Lịch trình bốn ngày có thể giúp những người có nhiệm vụ chăm sóc cho con cái dễ dàng thực hiện các trách nhiệm của họ. Và số ngày nghỉ thêm đồng nghĩa với số ngày đi làm ít hơn, giúp tiết kiệm thời gian và giảm tác động của môi trường.
Alex Soojung-Kim Pang, tác giả “Shorter” – cuốn sách về tuần làm việc kéo dài bốn ngày, cho biết với thời lượng làm việc ngắn hơn, bạn chu đáo hơn rất nhiều. Ông cũng nói rằng một tuần ngắn hơn đòi hỏi người lao động phải dành thời gian tập trung cho công việc. Thay vì như hiện nay, nhiều người buộc phải “ăn cắp” giờ làm của mình để những việc “tư tác” như gửi email, trả bill, thậm chí… shopping online.
Nghiên cứu của Gallup cho thấy những người làm việc bốn ngày trong tuần có mức độ hạnh phúc cao hơn đáng kể và ít có khả năng bị kiệt sức. Nhưng họ lại rơi vào tình trạng kém chủ động. “Bằng cách làm việc ít ngày hơn mỗi tuần, nhân viên cảm thấy… mất kết nối với người chủ, nhóm hoặc người quản lý của họ,” Jim Harter và Ryan Pendell của Gallup viết. Điều đó đặc biệt liên quan đến các công ty lo lắng về việc giữ chân công nhân.”
Ông Harter, nhà khoa học về thực hành quản lý nơi làm việc của Gallup, khuyên các công ty nên đưa ra lịch trình linh hoạt hơn. Có nghĩa thay vì bốn ngày liên tiếp trong tuần, thì hãy để người lao động điều chỉnh giờ làm việc phù hợp với hoàn cảnh cá nhân của họ.
Một câu hỏi phổ biến khác là liệu một tuần bốn ngày có thực sự thiết thực đối với tất cả các loại hình kinh doanh, bao gồm cả các công ty như công ty luật – nơi luôn phải phục vụ theo yêu cầu của khách hàng có thể đến bất kỳ ngày nào trong tuần. Kromann Reumert, một công ty luật thương mại có trụ sở tại Copenhagen, Đan Mạch, năm ngoái đưa ra chính sách làm việc linh hoạt, theo đó một số nhân viên làm việc bốn ngày trong tuần, mặc dù tổng số giờ làm việc của họ không giảm.
Xem thêm:
