Giờ tiết kiệm ánh sáng ban ngày (Daylight Saving Time – DST), với sự thay đổi hai năm một lần, đặt ra một thách thức thường xuyên đối với đồng hồ sinh học của con người.
Mặc dù mục đích là tối đa hóa số giờ ban ngày, nhưng sự thay đổi đột ngột này làm gián đoạn một cách đáng kể nhịp sinh học, dẫn đến nhiều vấn đề liên quan đến giấc ngủ con người.
Rối loạn nhịp sinh học
Cơ thể con người hoạt động theo đồng hồ sinh học, chịu ảnh hưởng nặng nề bởi việc tiếp xúc với ánh sáng. Sự thay đổi đột ngột của DST làm mất cân bằng nhịp này. Đặc biệt hơn, quá trình chuyển đổi “xuôi về phía trước” gây mất một giờ ngủ, về cơ bản tạo ra một “chứng lệch múi giờ xã hội.”
Sự mất cân bằng giữa đồng hồ sinh học và môi trường bên ngoài này dẫn đến cảm giác uể oải và mệt mỏi.
Thiếu ngủ
Việc đột nhiên bị mất một giờ ngủ gây ra tình trạng thiếu ngủ cấp tính, biểu hiện bằng sự khó tập trung, giảm hiệu suất nhận thức và hay buồn ngủ vào ban ngày.
Ngay cả sau khi cố gắng điều chỉnh giấc ngủ, một số cá nhân có nguy cơ gặp khó khăn trong việc thích nghi, dẫn đến tình trạng rối loạn giấc ngủ mãn tính.
Ý nghĩa đối với sức khỏe
Các nghiên cứu liên kết việc chuyển đổi DST với nguy cơ mắc các vấn đề về tim mạch tăng lên, chẳng hạn như đau tim và đột quỵ.
Rối loạn tâm trạng cũng trở thành trầm trọng do gián đoạn giấc ngủ, với một số cá nhân bị lo lắng và trầm cảm nặng. Hơn nữa, nguy cơ tai nạn giao thông tăng lên cũng liên quan đến tình trạng thiếu ngủ do thay đổi thời gian.
Phản ứng khác nhau của từng cá nhân
Tác động của DST khác nhau giữa mỗi người. Những ai mắc chứng rối loạn giấc ngủ từ trước, thanh thiếu niên và công nhân làm ca đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi tác động của DST.
Những cá nhân sống ở rìa phía tây của các múi giờ, những người trải qua thời gian mặt trời mọc và lặn muộn hơn, cũng sẽ cảm thấy khó điều chỉnh lại nhịp sinh học.
Về bản chất, DST phá vỡ chu kỳ sáng-tối tự nhiên, tác động đến các kiểu ngủ và sức khỏe tổng thể của mỗi người. Trong khi quá trình chuyển đổi “chậm lại” thường ít gây gián đoạn hơn, thì sự thay đổi “nhanh hơn” lại đặt ra thách thức đáng kể đối với đồng hồ sinh học.
Như được biết, việc thích nghi với DST làm gián đoạn chu kỳ giấc ngủ tự nhiên, nhưng có một số chiến lược giúp quá trình chuyển đổi dễ dàng hơn. Một yếu tố quan trọng là điều chỉnh dần dần. Bắt đầu thay đổi thời gian ngủ và thức dậy sớm hơn 15-20 phút trong những ngày trước khi đổi giờ.
Việc tiếp xúc với ánh sáng mặt trời cực kỳ quan trọng. Khi thức dậy, bạn nên dành thời gian ở ngoài trời để giúp thiết lập lại đồng hồ sinh học bên trong cơ thể. Điều này báo hiệu cho não đến lúc phải thức dậy. Ngược lại, hạn chế tiếp xúc với ánh sáng mạnh, đặc biệt từ các thiết bị điện tử, vào buổi tối.
Duy trì lịch trình ngủ nhất quán cũng rất cần thiết. Ngay cả vào cuối tuần, cố gắng tuân thủ nhịp điệu ngủ-thức mới. Ngoài ra, lưu ý đến lượng caffeine và rượu (nếu bạn có uống), vì những chất này gây ảnh hưởng đến giấc ngủ.
Một số mẹo đơn giản khác:
-Duy trì lịch trình ngủ nhất quán. Ví dụ, đúng 10 giờ là vô phòng đi ngủ.
-Điều chỉnh đồng hồ trước khi đi ngủ.
-Kiên nhẫn, cần có thời gian để điều chỉnh.
-Tận hưởng ánh sáng mặt trời vào buổi sáng sớm.
-Hạn chế thời gian sử dụng các thiết bị có màn hình buổi tối.
Bằng cách thực hiện các cách trên, bạn sẽ giảm được tác động của việc đổi giờ và duy trì thói quen ngủ lành mạnh.
