Bạn có bao giờ thấy mình hoàn toàn kiệt sức sau một ngày làm việc hiệu quả, không thể thư thả đầu óc để xả stress hoặc nằm lì trên giường và lướt điện thoại trong nhiều giờ không? Trạng thái phổ biến này, ngay cả ở những người rất thành công, là do sự “tê liệt chức năng.”
Đây là phản ứng tinh tế nhưng có tác động mạnh mẽ đến tâm trí và cơ thể đối với căng thẳng dai dẳng và quá tải.
Liz Tenuto, một chuyên gia tâm lý học và huấn luyện viên thể dục thể chất được biết đến rộng rãi trên mạng xã hội, giải thích “tê liệt chức năng” cho phép mọi người duy trì trách nhiệm hàng ngày của mình và có vẻ ngoài thành công. Tuy nhiên, khi hoàn thành nghĩa vụ, họ sẽ trải qua một sự sụp đổ hoàn toàn. Điều này thường biểu hiện dưới dạng không có khả năng tham gia vào các hoạt động ngoài công việc, dẫn đến thời gian không hoạt động kéo dài, chẳng hạn như dán mắt vào màn hình điện thoại, TV.
Tenuto, người nghiên cứu sâu rộng về phản ứng của cơ thể đối với căng thẳng và chấn thương, lưu ý tình trạng đông cứng chức năng là một mô hình phổ biến mà cô quan sát thấy ở khách hàng của mình, một chủ đề thu hút được sự chú ý đáng kể trên các nền tảng như TikTok nhờ nội dung lan truyền mà cô tạo ra. Về cơ bản, đây là cách cơ thể bảo tồn năng lượng sau một ngày mệt mỏi, chuẩn bị cho vòng nhu cầu tiếp theo.
Tình trạng tê liệt chức năng có thể rất nguy hiểm vì nó thường tồn tại song song với các hoạt động hằng ngày trông vô cùng hiệu quả. Tuy nhiên, một số dấu hiệu sẽ chỉ ra có lẽ bạn đang gặp phải tình trạng này.
Tê liệt về mặt cảm xúc và không thể khóc.
Tự cô lập và giảm ham muốn giao tiếp xã hội.
Thường xuyên tự tách biệt bản thân với mọi người.
Thời gian sử dụng thiết bị điện tử, như phương tiện truyền thông xã hội hay tivi, quá nhiều.
Sử dụng các chất kích thích, như rượu, để đạt được cảm giác tê liệt.
Gặp vấn đề về giấc ngủ dai dẳng hoặc kiệt sức mãn tính.
Các bệnh đường ruột hoặc đau đớn về thể chất mà không rõ nguyên nhân.
Nếu một số trong những điều này cộng hưởng, bạn cần phải tìm hiểu xem liệu tình trạng tê liệt chức năng có ảnh hưởng đến sức khỏe hay không.
Các chuyên gia gọi quá trình thoát khỏi trạng thái tê liệt chức năng là “vùng dậy.” Tenuto cho biết chuyển động là cách hiệu quả nhất để bắt đầu quá trình này. Tuy nhiên, bạn cần di chuyển nhẹ nhàng, có ý thức, thay vì tập thể dục cường độ cao, đâm ra lại làm quá tải thêm một hệ thống đang trong tình trạng mệt mỏi.
Thay vào đó, hãy thực hành các bài tập thể chất. Các bài này được thiết kế để giải tỏa căng thẳng bằng cách tập trung vào các chuyển động chậm, có chủ đích và các cảm giác bên trong cơ thể, ví dụ như yoga, thở và khiêu vũ.
Tenuto thường hướng dẫn khách hàng của mình thực hiện các chuyển động đơn giản, chẳng hạn như nhẹ nhàng kéo tai để kích thích dây thần kinh phế vị và tăng cường năng lượng. Các bài tập thể chất hiệu quả khác mà cô ấy trình bày gồm từ từ quay đầu trong khi giữ cằm hoặc lắc nhẹ sang hai bên, cả hai đều giúp giảm bớt lo lắng.
Ngoài ra, thay đổi cảnh quan, chỉ cần đi bộ 20 phút trong khu phố của bạn, cũng hỗ trợ đáng kể cho quá trình xử lý cảm xúc và giúp bạn thoát khỏi trạng thái đừ người.
Thú vị thay, Tenuto khuyên không nên thiền theo cách truyền thống khi đang trong trạng thái tê liệt chức năng. Cô ấy cảnh báo việc thư giãn nhiều hơn và không di chuyển chút nào có thể làm trầm trọng thêm phản ứng đờ đẫn. Thay vào đó, hãy luôn chuyển động nhẹ nhàng, có chủ đích để từ tốn hướng dẫn cơ thể và tâm trí trở lại trạng thái tập trung và tràn đầy năng lượng.
