Theo Hiệp hội Ung thư thế giới, ung thư thực quản là một trong những căn bệnh đang có chiều hướng gia tăng rất nhanh.
Vấn đề là chỉ có chưa đến 2% số bệnh nhân được chẩn đoán ung thư thực quản ở giai đoạn sớm, trong khi với các ung thư khác, tỷ lệ chẩn đoán sớm có thể lên tới 20%, thậm chí gần 50% (ung thư vú, ung thư cổ tử cung). Khi ở giai đoạn càng cuối, việc điều trị càng trở nên khó khăn, tỷ lệ sống sau 5 năm chỉ khoảng 5%.
Đừng xem thường những triệu chứng sau:
Ung thư giai đoạn đầu: Bệnh nhân có thể có cảm giác thức ăn dính, khó nuốt nhưng vẫn có thể nuốt nếu nhai kỹ. Một số bệnh nhân có cảm giác nóng rát, khó chịu sau xương ức.
Giai đoạn tiến triển tại chỗ: Bệnh nhân nghẹn thức ăn đặc tăng dần gây ra do khối u bít tắc lòng thực quản; Sút cân: Liên quan tới nuốt nghẹn, tới thay đổi chế độ ăn và sự phát triển của khối u; Trào ngược nước bọt hoạc thức ăn: Gặp ở một số bệnh nhân giai đoạn tiến triển. Bệnh nhân cũng có thể gặp viêm phổi do trào ngược; Khàn tiếng nếu dây thần kinh thanh quản quặt ngược bị u xâm lấn; Thiếu máu, thiếu sắt do mất máu mạn tính từ khối u là dấu hiệu rất thường gặp; Thỉnh thoảng có biểu hiện nôn ra máu, đi vệ sinh phân đen hay trào ngược ra dịch có máu; Xuất huyết tiêu hóa ồ ạt xảy ra khi khối u ăn mòn động mạch chủ, phổi hay động mạch phế quản.
Dò khí quản là biến chứng muộn của bệnh, xảy ra khi ung thư xâm lấn trực tiếp từ lòng thực quản vào lòng khí quản (đường thở, nằm ngay phía trước thực quản trong lồng ngực). Bệnh nhân ho không kiểm soát được và thường xuyên viêm phổi. Thời gian sống thêm của những bệnh nhân này là dưới bốn tuần.
Ung thư thực quản sẽ được phân biệt với một số bệnh lành tính cũng gây nuốt nghẹn như: Túi thừa thực quản; Co thắt tâm vị; Nuốt nghẹn do rối loạn tâm thần; Viêm hẹp thực quản do bệnh trào ngược dạ dày – thực quản; Sẹo hẹp thực quản do uống nhầm axít, kiềm, nuốt mật nóng. Bên cạnh đó, một số bệnh khối u vùng cổ và trung thất đè vào thực quản, ung thư cực trên dạ dày cũng gây nuốt nghẹn.
Tác nhân gây ung thư thực quản
Người thường uống rượu và hút thuốc lá. Rượu và thuốc lá là nguyên nhân chính gây ung thư thực quản biểu mô vảy tại vị trí 2/3 trên của thực quản. Hút xì gà và tẩu cũng tăng nguy cơ ung thư biểu mô vảy nhưng mức độ thấp hơn thuốc lá. Rượu mạnh làm tăng nguy cơ ung thư cao hơn bia và rượu vang.
Thói quen ăn uống cũng là tác nhân gây ra căn bệnh nan y này. Ở các nước Á châu, ngay cả người Việt tại Mỹ cũng thường ăn nhiều Nitrosamin như thịt nướng và một số thực phẩm đặc thù dưa cà muối. Nitrosamin đã được chứng minh là yếu tố sinh ung thư. Ăn, uống đồ nóng tăng nguy cơ ung thư thực quản. Nếu uống nước trà nóng, từ 60-64 độ hoặc rất nóng là trên 65 độ hoặc uống trà trong vòng 3 phút sau khi pha sẽ làm tăng đáng kể nguy cơ ung thư thực quản biểu mô vảy.
Những người mắc bệnh trào ngược dạ dày- thực quản, nếu có triệu chứng trào ngược dạ dày-thực quản mỗi tuần/lần, có nguy cơ ung thư thực quản lên năm lần, trào ngược mỗi ngày một lần làm tăng nguy cơ này lên bảy lần. Những người bị bệnh thực quản Barrette có nguy cơ mắc ung thư thực quản cao gấp 30 lần so với bình thường, 0.12% số người bị bệnh này xuất hiện ung thư thực quản.
Người bị bệnh béo phì cũng có nhiều nguy cơ ung thư biểu mô tuyến lên 1.52 lần với BMI 25-30. BMI càng cao, nguy cơ mắc bệnh càng tăng.
BMI (Body Mass Index) là chỉ số khối lượng cơ thể. Dựa vào chỉ số BMI của một người có thể biết được người đó béo, gầy hay có cân nặng lý tưởng. Chỉ số này được đề ra lần đầu tiên vào năm 1832 bởi một nhà khoa học người Bỉ.
Công thức tính chỉ số BMI tương đối đơn giản, chỉ dựa vào hai chỉ số là chiều cao và cân nặng (tính bằng kg, 1 kg = 2.2 lbs):
BMI = Cân nặng/ [(Chiều cao)2]
Người có bệnh tăng tiết acid dạ dày, người bị cắt túi mật cũng dễ có nguy cơ ung thư thực quản biểu mô tuyến.
Một số loại thức ăn và thuốc có tác dụng làm giảm nguy cơ mắc ung thư thực quản biểu mô tuyến: Ăn giàu chất xơ từ hạt ngũ cốc, beta-caroten, folate, vitamin C, B6, chất chống oxy hóa làm giảm nguy cơ bệnh Barrette thực quản và ung thư biểu mô tuyến. Aspirine và một số loại thuốc chống viêm không Steroid khác (như Paracetamol…) làm giảm tỉ lệ ung thư thực quản biểu mô tuyến. Ngược lại, nếu ăn giàu cholesterol, đạm động vật và vitamin B12 làm tăng nguy cơ loại ung thư này.
Trở lại những triệu chứng của căn bệnh gây chết người này, nếu có không may mắc phải, bạn nên gặp bác sĩ càng sớm càng tốt, để được chẩn đoán và có biện pháp chữa trị kịp thời.
