Marcia Herman-Giddens lần đầu tiên nhận ra điều gì đó đang thay đổi ở những bé gái vào cuối những năm 1980, khi cô đang làm giám đốc cho nhóm lạm dụng trẻ em tại Trung tâm Y tế Đại học Duke ở Durham, North Carolina. Trong quá trình đánh giá các cô gái bị bạo hành, Tiến sĩ Herman-Giddens nhận thấy nhiều em trong số đó bắt đầu phát triển ngực ở độ tuổi 6 hoặc 7. Tiến sĩ Herman-Giddens, hiện là giáo sư trợ giảng tại Trường Y tế Công cộng Toàn cầu Gillings của Đại học North Carolina (University of North Carolina Gillings School of Global Public Health), tự hỏi liệu các bé gái có ngực phát triển sớm có nhiều khả năng bị lạm dụng tình dục hơn không và cô bắt đầu tìm hiểu…
Một thập niên sau, Herman-Giddens công bố nghiên cứu liên quan hơn 17,000 bé gái, cho thấy rằng, trung bình, các bé gái bắt đầu phát triển ngực – thường là dấu hiệu đầu tiên của giai đoạn dậy thì – vào khoảng 10 tuổi, sớm hơn một năm so với ghi nhận trước đây. Tình trạng này không chỉ ở Mỹ. Các nghiên cứu trong nhiều thập niên cho thấy, ở hàng chục quốc gia, tuổi dậy thì ở trẻ em gái đã giảm khoảng ba tháng mỗi thập niên kể từ những năm 1970. Dậy thì sớm có thể có những tác động có hại, đặc biệt đối với bé gái. Trẻ gái dậy thì sớm có nguy cơ bị trầm cảm, lo lắng, lạm dụng chất kích thích và các vấn đề tâm lý khác cao hơn so với các bạn đồng trang lứa dậy thì muộn hơn. Những bé gái có kinh sớm hơn cũng có thể có nguy cơ cao bị ung thư vú hoặc ung thư tử cung khi trưởng thành.
Không ai biết yếu tố nào – hoặc nhiều khả năng hơn, sự kết hợp của các yếu tố nào – đang dẫn đến hiện tượng dậy thì sớm. Béo phì dường như đóng vai trò nào đó nhưng yếu tố này không thể giải thích đầy đủ sự thay đổi. Các nhà nghiên cứu cũng đang xem xét các ảnh hưởng tiềm ẩn khác, bao gồm các hóa chất trong một số loại nhựa và tình trạng căng thẳng. Cần lưu ý thêm, bác sĩ trên khắp thế giới cũng ghi nhận sự gia tăng các trường hợp dậy thì sớm trong thời kỳ đại dịch!
Trong bài báo về vấn đề này, The New York Times (ngày 19-5-2022) cho biết, béo phì có liên quan đến thời kỳ kinh nguyệt sớm hơn ở trẻ em gái kể từ những năm 1970. Kể từ đó, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng những cô gái thừa cân hoặc béo phì có xu hướng có kinh sớm hơn những cô gái có trọng lượng trung bình. Trong một nghiên cứu kéo dài hàng thập niên trên gần 1,200 bé gái ở Louisiana được công bố năm 2003, béo phì ở trẻ em có liên quan đến việc có kinh sớm: Mỗi độ lệch chuẩn trên trọng lượng trung bình thời thơ ấu có liên quan đến việc tăng gấp đôi khả năng có kinh trước 12 tuổi. Năm 2021, các nhà nghiên cứu từ Anh đã phát hiện thêm rằng leptin, một loại hormone được tiết ra bởi các tế bào mỡ có tác dụng hạn chế cảm giác đói, hoạt động trên một phần của não, cũng điều chỉnh sự phát triển giới tính. Chuột và những người có đột biến gen nhất định ở vùng này đã phát triển giới tính muộn hơn.
Tiến sĩ Natalie Shaw, nhà nội tiết nhi tại Viện Khoa học Sức khỏe Môi trường Quốc gia, người từng nghiên cứu tác động của béo phì đối với tuổi dậy thì cho biết: “Tôi không nghĩ có nhiều tranh cãi rằng béo phì là nguyên nhân chính gây dậy thì sớm. Tuy nhiên, bà nói thêm, cũng có nhiều bé gái phát triển sớm mà không hề bị thừa cân. “Béo phì không thể giải thích tất cả những điều này,” Tiến sĩ Shaw nói.
Tiến sĩ Anders Juul thuộc Đại học Copenhagen là một trong những người ủng hộ mạnh mẽ lý thuyết rằng: Việc phơi nhiễm hóa chất là nguyên nhân. Ông cho biết, những bé gái sớm phát triển ngực trong nghiên cứu năm 2009 của ông có nồng độ phthalate (trong nước tiểu) rất cao. Phthalate là chất được sử dụng làm cho nhựa bền hơn, được tìm thấy trong mọi thứ, từ sàn nhựa vinyl đến bao bì thực phẩm.
Phthalate thuộc nhóm hóa chất gọi là “chất gây rối loạn nội tiết” (“endocrine disrupters”), có thể ảnh hưởng đến hoạt động của hormone. Trong một bài báo được xuất bản vào Tháng Tư 2022, Tiến sĩ Juul và một nhóm nghiên cứu đã phân tích hàng trăm nghiên cứu về các chất gây rối loạn nội tiết và ảnh hưởng của chúng đối với tuổi dậy thì. Tuy nhiên, họ không thể chỉ ra mối liên quan rõ ràng giữa bất kỳ chất hóa học nào với độ tuổi dậy thì!
Tiến sĩ Russ Hauser, nhà dịch tễ học môi trường tại Đại học Harvard T.H (Harvard T.H. Chan School of Public Health) cho biết: “Có rất ít ấn phẩm và dữ liệu để khám phá câu hỏi này, rằng y học hiện nay không đủ dữ liệu để xác quyết hóa chất cụ thể nào liên quan tình trạng dậy thì sớm”.
Ngoài vấn đề béo phì và hóa chất, người ta còn đang lưu ý đến một số yếu tố khác, đặc biệt ở trẻ em gái. Lạm dụng tình dục trong thời thơ ấu có liên quan đến việc trẻ dậy thì sớm hơn. Tuy nhiên, trong trường hợp này, giới y học lại cãi nhau: Con gà đẻ trứng hay trứng nở ra gà? Căng thẳng và chấn thương có thể thúc đẩy sự phát triển sớm hơn, hoặc, như Tiến sĩ Herman-Giddens đưa ra giả thuyết cách đây hàng thập niên, những trẻ em gái phát triển thể chất sớm hơn có thể dễ bị lạm dụng hơn. Các bé gái có mẹ có tiền sử rối loạn tâm lý dường như cũng dậy thì sớm hơn, tương tự các bé gái không sống với cha ruột. Các yếu tố về lối sống như thiếu hoạt động thể chất cũng có liên quan đến những thay đổi trong thời gian dậy thì.
Và trong thời kỳ đại dịch, các bác sĩ nội tiết nhi khoa trên khắp thế giới nhận thấy rằng hiện tượng trẻ em gái dậy thì sớm hơn tăng rõ rệt, từ Ý, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ đến Mỹ. Không rõ xu hướng này là do căng thẳng gia tăng, lối sống ít vận động hay do cha mẹ ở gần con cái nên mới nhận ra?
Vấn đề ở chỗ, trong khi thủ phạm gây dậy thì sớm chưa xác định rõ thì người ta vẫn tiếp tục loay hoay đối phó với những biểu hiện và phản ứng bất thường ở những đứa trẻ trở thành “người lớn” quá sớm so với độ tuổi của chúng và đặc biệt so với sự phát triển tâm lý chưa tương ứng của chúng.
