Câu trả lời chắc chắn là có. Mặc dù vitamin rất cần thiết cho sức khỏe, nhưng quá nhiều cái gì cũng không tốt. Trong thời đại thực phẩm bổ sung được bán tràn lan và quảng cáo rầm rộ, quan trọng nhất phải hiểu việc vượt quá liều lượng khuyến nghị sẽ gây hại và trong một số trường hợp hiếm gặp, gặp nguy hiểm.
Vai trò của Vitamin
Vitamin là một nhóm hợp chất hữu cơ đa dạng, rất cần thiết cho hoạt động bình thường của cơ thể. Vitamin đóng vai trò quan trọng trong mọi hoạt động, từ quá trình trao đổi chất và chức năng miễn dịch đến sự phát triển và phục hồi tế bào. Cơ thể con người không thể tự sản xuất hầu hết các loại vitamin, vì vậy chúng ta phải bổ sung vitamin từ khẩu phần ăn uống. Một kế hoạch ăn uống cân bằng giàu trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc thường cung cấp tất cả các loại vitamin và khoáng chất mà một người khỏe mạnh cần. Nhiều loại thực phẩm thông thường như ngũ cốc và sữa cũng giúp bổ sung vitamin để ngăn ngừa tình trạng thiếu hụt.
Vitamin tan trong nước so với vitamin tan trong chất béo
Để hiểu cách thức xảy ra tình trạng quá liều vitamin, bạn cần phân biệt hai loại chính: tan trong nước và tan trong chất béo.
Vitamin tan trong nước, gồm vitamin B và vitamin C. Cơ thể không lưu trữ với số lượng đáng kể. Thay vào đó, lượng vitamin dư thừa thường được đào thải qua nước tiểu. Điều này làm giảm khả năng xảy ra quá liều nhưng không phải không thể. Ví dụ như việc bổ sung quá nhiều vitamin C sẽ dẫn đến các vấn đề tiêu hóa như buồn nôn, tiêu chảy và đau bụng, trong khi việc dung nạp quá nhiều vitamin B, đặc biệt như B6, sẽ gây tổn thương thần kinh và da.
Vitamin tan trong chất béo thì lại khác. Một số – như A, D, E và K – được lưu trữ trong các mô mỡ và gan của cơ thể. Vì cơ thể lưu trữ những vitamin này thay vì bài tiết lượng dư thừa, vitamin có thể tích tụ đến mức độc hại theo thời gian.
Nguy cơ của việc dùng quá liều
Các hậu quả tiềm ẩn về sức khỏe do quá liều vitamin khác nhau tùy thuộc vào từng loại vitamin cụ thể. Dưới đây là một vài ví dụ:
Vitamin A: Mặc dù cần thiết cho thị lực và chức năng miễn dịch, nhưng quá liều vitamin A cũng gây độc. Các triệu chứng ngộ độc vitamin A như buồn nôn, đau đầu, chóng mặt và trong trường hợp nghiêm trọng, tổn thương gan, mờ mắt và hôn mê. Tình trạng này thường do thực phẩm chức năng gây ra, thay vì khẩu phần ăn uống.
Vitamin D: Loại vitamin này rất quan trọng cho sức khỏe xương, nhưng việc dư thừa cũng tạo nguy hiểm. Nó dẫn đến tích tụ canxi trong máu, một tình trạng được gọi là tăng canxi huyết. Các triệu chứng như buồn ói, nôn mửa, suy nhược và đi tiểu thường xuyên và theo thời gian còn gây tổn thương thận và vôi hóa các mô mềm.
Sắt: Mặc dù là một khoáng chất, sắt thường được bổ sung trong các loại thực phẩm chức năng tổng hợp vitamin và quá liều cũng rất nghiêm trọng. Ngộ độc sắt cấp tính, đặc biệt ở trẻ em, là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do ngộ độc do tai nạn. Các triệu chứng gồm đau dạ dày dữ dội, nôn mửa và xuất huyết nội.
Cần nhớ rằng việc dùng quá liều vitamin chỉ thông qua kế hoạch ăn uống là cực kỳ hiếm gặp. Nguy cơ thường nằm ở việc lạm dụng thực phẩm bổ sung, đặc biệt khi kết hợp với kế hoạch ăn uống giàu thực phẩm tăng cường.
Trước khi bắt đầu bất kỳ khẩu phần bổ sung mới nào, bạn nên tham khảo ý kiến của chuyên gia chăm sóc sức khỏe hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Họ có khả năng đưa ra các khuyến nghị được cá nhân hóa dựa trên nhu cầu của mỗi người, giúp tăng cường sức khỏe mà không gây nguy hiểm.
