Quân đội Hoa Kỳ cho biết họ đang thu thập các mảnh vỡ của của khinh khí cầu do thám của Trung Quốc. Cho tới khi nào có một kết luận cụ thể, thì câu chuyện gián điệp đầy kịch tính này đang mỗi lúc lan ra, vẫn tiếp tục làm căng thẳng thêm quan hệ Mỹ-Trung.
Tướng Glen VanHerck, Chỉ huy Bộ chỉ huy phòng thủ hàng không vũ trụ Bắc Mỹ, cho biết hải quân Mỹ đang làm việc để thu hồi khinh khí cầu và những thiết bị mang theo của nó. Các chuyên gia nói việc khôi phục thành công khinh khí cầu này có thể giúp Hoa Kỳ hiểu rõ hơn về khả năng gián điệp của Trung Quốc, mặc dù có một số các quan chức Hoa Kỳ đã hạ thấp tác động của khinh khí cầu đối với chuyện an ninh quốc gia.
Một quan chức quốc phòng cấp cao giấu tên, nói với tờ The Guardian rằng các phương án thu hồi, bao gồm cả thợ lặn hải quân tại hiện trường, sẽ là ‘tìm cách thu hồi tất cả các mảnh vỡ và bất kỳ vật liệu nào có giá trị tình báo’, theo một bản ghi chú hoạt động do Bộ Quốc phòng đưa ra.
“Các mảnh vỡ nằm chủ yếu ở độ sâu 47 feet. Chúng tôi đã lên kế hoạch cho vùng nước sâu hơn nhiều”, quan chức này cho biết thêm rằng mảnh vỡ “rơi ít nhất trong tầm bán kính 7 dặm”.
Một máy bay chiến đấu của không quân Hoa Kỳ hôm thứ Bảy, 4 Tháng Hai, đã bắn hạ khinh khí cầu này ngoài khơi bờ biển South Carolina, một tuần sau khi nó lần đầu tiên đi vào không phận Hoa Kỳ gần Alaska, sâu trong lãnh hải Hoa Kỳ.
Phía Trung Quốc đã có nhưng phản ứng gay gắt về sự kiện này, và gọi đây là ‘phản ứng thái quá rõ ràng’. Mọi bất kỳ động thái đáp trả nào của Bắc Kinh sẽ phải cân nhắc kỹ lưỡng để tránh làm xấu đi mối quan hệ.
Theo RFI, trong một đoạn video ngắn trên trang web của Đài Truyền Hình Nhà nước Trung Quốc, người ta có thể đọc những dòng chữ thách thức như sau : “Kể từ bây giờ, chúng ta sẽ đáp trả họ điều tương tự bằng cách tấn công hoặc đánh chìm mọi chiến đấu cơ, tầu chiến của Mỹ thâm nhập vào vùng biển Trung Quốc”.
Đầu ngày Thứ Hai, 6 Tháng Hai, Trung Quốc kêu gọi Hoa Kỳ không leo thang căng thẳng hoặc làm tổn hại đến lợi ích của Trung Quốc. “Trung Quốc kiên quyết phản đối và phản đối mạnh mẽ điều này”, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Xie Feng (Tạ Phong) phát biểu trước Đại sứ quán Mỹ tại Trung Quốc hôm Thứ Hai: “Chính phủ Trung Quốc đang theo sát diễn biến của tình hình”.
Các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa hôm Chủ nhật đã chỉ trích Tổng thống Joe Biden vì đã để nhiều ngày mới quyết định cho bắn hạ khinh khí cầu khi nó bay qua Hoa Kỳ. Các cáo buộc nói Joe Biden tỏ ra yếu thế trước Trung Quốc, và ban đầu cố gắng giữ kín việc vi phạm không phận Hoa Kỳ.
“Tôi nghĩ một phần nguyên nhân là do Tổng thống miễn cưỡng thực hiện bất kỳ hành động nào được coi là khiêu khích hoặc đối đầu với cộng sản Trung Quốc,” Tom Cotton thuộc đảng Cộng hòa, thành viên của Ủy ban quân vụ Thượng viện, cho biết.
Còn cựu Tổng thống Donald Trump và cựu Giám đốc tình báo quốc gia, John Ratcliffe, bác bỏ đánh giá của Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin, rằng có tin những quả bóng bay tương tự đã bay qua Hoa Kỳ trong nhiệm kỳ tổng thống của ông. “Trung Quốc đã quá tôn trọng ‘TRUMP’ để điều này có thể xảy ra, và nó KHÔNG BAO GIỜ xảy ra” (China had too much respect for ‘TRUMP’ for this to have happened, and it NEVER did), ông Trump viết trên trang mạng xã hội Truth Social.
Nhưng đại diện đảng Cộng hòa Michael Waltz thì lại khẳng định với The Washington Post rằng Lầu Năm Góc đã từng thông báo cho Quốc hội rằng khinh khí cầu Trung Quốc đã được phát hiện gần Hoa Kỳ nhiều lần, trong nhiệm kỳ của Trump. Michael Waltz cho biết bóng bay đã được phát hiện gần Texas và hai lần gần Florida, cũng như những lần được nhìn thấy trước đó gần Hawaii và Guam.
Trong khi đó, các đảng viên Đảng Dân chủ cho biết quyết định của Biden chờ bắn hạ quả bóng bay cho đến khi nó đi qua Hoa Kỳ đã bảo vệ thường dân khỏi các mảnh vỡ rơi xuống Trái đất. “Tổng thống kêu gọi giải quyết vấn đề này theo cách cân bằng tất cả các rủi ro khác nhau. Đó chính xác là những gì đã xảy ra”, Bộ trưởng Giao thông Hoa Kỳ Pete Buttigieg nói trong chương trình Tình trạng Liên bang của CNN. “Điểm mấu chốt ở đây là bắn hạ quả bóng bay trên mặt nước không chỉ là lựa chọn an toàn nhất mà còn là lựa chọn tối đa hóa lợi ích thông tin tình báo của chúng tôi,” ông Pete nói trong một cuộc họp báo.
Câu hỏi mà báo chí Mỹ đặt ra là tại sao Trung Quốc có khả năng về vệ tinh do thám, mà họ lại sử dụng khinh khí cầu? John Blaxland, giáo sư nghiên cứu tình báo và an ninh quốc tế tại Đại học Quốc gia Australia và là tác giả của cuốn sách Revealing Secrets giải thích: “Trong vài thập kỷ qua, các vệ tinh là điều bắt buộc. Vệ tinh là câu trả lời”. Nhưng giờ đây, khi tia laser hoặc vũ khí động học đang được phát minh để nhắm mục tiêu vào các vệ tinh, người ta nhìn thấy một kẻ hở khác là khinh khí cầu. Chúng không cung cấp mức độ giám sát liên tục giống như vệ tinh, nhưng dễ truy xuất hơn và phóng rẻ hơn nhiều. Để gửi một vệ tinh vào không gian, bạn cần một bệ phóng không gian – một thiết bị thường có giá hàng trăm triệu đôla.
Khinh khí cầu cũng có thể quét nhiều lãnh thổ hơn từ độ cao thấp hơn và dành nhiều thời gian hơn trên một khu vực nhất định vì chúng di chuyển chậm hơn vệ tinh, theo một báo cáo năm 2009 cho Trường Cao đẳng Chỉ huy và Tham mưu Không quân Hoa Kỳ.
Ngày 15 tháng này, Lầu Năm Góc sẽ có chi tiết, thông báo cho các thượng nghị sĩ về chuyện khinh khí cầu và vấn đề Trung quốc theo dõi Hoa Kỳ hiện nay.
