Cuộc bầu cử 2020 đã chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của cộng đồng người Mỹ gốc Việt nói riêng và người Mỹ gốc Á nói chung. Họ tác động đáng kể đến kết quả bầu cử với chiến thắng cho ông Joe Biden, bất luận rằng chưa bao giờ đảng Dân chủ Mỹ bị cộng đồng người Mỹ gốc Việt bài xích gay gắt như hiện tại.
Điều tưởng chừng “nghịch lý” này cho thấy một thực tế: đám đông ồn ào chống đối thật ra vẫn là thiểu số so với những người thầm lặng đang thật sự bước vào dòng chính của hệ thống chính trị Mỹ bằng năng lực và hiểu biết thật sự. Lá phiếu của người Mỹ gốc Á có được lần này không thể không kể đến ảnh hưởng của những người “ít ồn ào” như vậy, trong đó có Bee Nguyen…
Khi bộ máy tranh cử của Tổng thống Donald Trump thách thức pháp lý nhằm lật ngược kết quả bầu cử của tiểu bang Georgia, dân biểu bang Bee Nguyen thuộc Đảng Dân chủ lập tức vào cuộc, để bác bỏ cáo buộc mà nhóm Trump đưa ra, rằng có đến hơn 1.000 lá phiếu gian lận. Sau khi có được danh sách cử tri được cho là sống ngoài tiểu bang, Bee Nguyen bắt đầu xem xét kỹ lưỡng hồ sơ hộ tịch, tham chiếu chéo ngày sinh, gọi điện và cuối cùng đích thân đến gặp để xác minh danh tính họ.
Cô xác định rằng ít nhất 128 cái tên trong danh sách – hơn 10% – đều là cư dân Georgia và lá phiếu của họ hoàn toàn hợp pháp. Tại phiên điều trần Hạ viện tiểu bang, Bee Nguyen đối mặt với nhân viên phân tích dữ liệu của nhóm Trump, người lập danh sách trên, để đối chất và phản biện. Đoạn video hơn 12 phút giải trình sự việc của Bee Nguyen sau đó, quay trên ứng dụng Zoom, đã được chia sẻ rộng rãi và thậm chí được tường thuật lại trên các phương tiện truyền thông chính thống.
“Điều thiết yếu ở đây là đích thân tôi đã nói chuyện với chính các cử tri” – Bee Nguyen nói. Cô nói thêm, lịch sử đàn áp cử tri lâu đời của Georgia khiến những tuyên bố không có cơ sở về hành vi gian lận trên diện rộng là “cực kỳ nguy hiểm”. Cần nhắc lại, sau khi tái kiểm phiếu, Georgia đã chứng nhận Joe Biden là người chiến thắng. Nguyen, 39 tuổi, tự mô tả mình là thành viên New South, một liên minh đang lên của cộng đồng da đen, Latin và Mỹ gốc Á, đa số thuộc giới trẻ có tư tưởng cấp tiến, những người đã biến Georgia, từng là thành trì của Đảng Cộng hòa, thành một tiểu bang chiến trường và thậm chí “nhuộm xanh” Georgia.
Từ khi trở thành người Mỹ gốc Việt đầu tiên được bầu vào Cơ quan lập pháp tiểu bang Georgia năm 2017, Bee Nguyen đã nỗ lực tác động để bảo vệ quyền bầu cử, đặc biệt đối với các nhóm thiểu số và người nhập cư vốn từ lâu bị đè bẹp bởi cử tri Cộng hòa. Hiện tại Bee Nguyen đang vận động quyết liệt để hai ứng cử viên Dân chủ có thể chiến thắng trong cuộc chạy đua vào Thượng viện Hoa Kỳ trong cuộc bỏ phiếu ngày 5-1-2021. Nếu hai ứng cử viên Raphael Warnock và Jon Ossoff đều chiến thắng, đảng Dân chủ sẽ đảm bảo quyền kiểm soát Thượng viện.
Không có nhiều thông tin liên quan lý lịch cá nhân của Bee Nguyen. Trên trang web beeforgeorgia.com/, cô tự giới thiệu: “Tôi tên là Bee Nguyen và tôi đại diện cho quý vị ở Hạ viện tiểu bang khu vực 89”. Và:
“Tôi sinh ra trong gia đình có người cha làm hộ lý trong một bệnh viện tâm thần. Ông ấy kiếm được lương tối thiểu chỉ 3,35 USD một giờ vào năm 1981. Ban đêm, ông ấy học trong căn hộ dưới tầng hầm, dùng hộp cáctông làm bàn học. Ông tin rằng giáo dục là cách duy nhất để thoát nghèo. Người mẹ đảm đang của tôi đã nuôi dạy năm cô con gái cách sống tự lập. Bà đưa chúng tôi đến nhà thờ mỗi Chủ nhật và luôn nhắc rằng chúng tôi phải cống hiến cộng đồng. Gia đình tôi đã mang lại niềm cảm hứng để tôi thành lập tổ chức phi lợi nhuận riêng với mục đích giáo dục và mang lại sức mạnh cho trẻ em gái trong những ngôi trường có nguồn lực hạn chế…”
Theo bài viết NBC News (30-12-2020), gia đình Bee Nguyen tái định cư ở Iowa sau chiến tranh Việt Nam. Chấn thương tâm lý từ cuộc chiến đã khiến họ mất lòng tin dữ dội vào chính quyền. Cha cô, bị bỏ tù ba năm trong thời chiến, chỉ muốn sống một cuộc sống yên tĩnh và tránh xa chính trị càng nhiều càng tốt. Chính điều đó đã khiến Bee Nguyen phải “tìm một không gian nơi tôi có thể hỗ trợ những người cảm thấy họ không có tiếng nói”.
Khoảng năm 20 tuổi, Bee Nguyen thành lập tổ chức phi lợi nhuận Athena’s Warehouse có trụ sở tại Atlanta, cung cấp váy dạ hội cũ cho học sinh trung học thuộc gia đình có thu nhập thấp. Trong thời gian vận hành tổ chức, cô nhận thấy có sự đứt nối giữa giữa luật lệ mà các chính trị gia ban hành với nhu cầu của các cử tri. Cô quyết định tham chính. Tháng 8-2017, khi Stacey Abrams rời ghế dân biểu để chạy đua chức thống đốc, Bee Nguyen tranh cử giành chiếc ghế trống của Stacey Abrams. Cô chiến thắng, trở thành người Mỹ gốc Á thứ hai trong Cơ quan Lập pháp của tiểu bang Georgia.
Vào cuối nhiệm kỳ đầu tiên, Bee Nguyen thực hiện loạt chiến dịch ngăn chặn việc đóng cửa một số khu vực bỏ phiếu ở Nam Georgia; và bãi bỏ phần lớn luật đăng ký cử tri “khớp chính xác” (“exact match” – một qui định rằng tên trên thẻ căn cước phải trùng với tên được ghi trong danh sách cử tri, mà những người chống lại – như Bee Nguyen, cho rằng đó là thủ thuật nhằm đẩy cử tri nhóm thiểu số ra ngoài các cuộc bỏ phiếu).
Cần nhắc lại, luật này đã làm “đóng băng” 53.000 phiếu đăng ký cử tri trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2018. Người Mỹ gốc Á hiện chiếm 2,5% tổng số cử tri Georgia – tăng gấp đôi so với bốn năm trước. Trong thời gian đó, số người Mỹ gốc Á trong chính quyền địa phương cũng tăng từ một lên sáu. Trong cuộc bầu cử tháng 11-2020, Bee Nguyen đã tái đắc cử. Sự đại diện chính trị nhiều hơn, Bee Nguyen nói, có thể kích hoạt một “sự thay đổi trong hiểu biết” về nhu cầu của các cử tri châu Á. Để đạt được điều đó, Bee Nguyen cho rằng cần phải mở rộng khả năng tiếp cận ngôn ngữ cho những người còn yếu tiếng Anh trong cộng đồng.
