Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hoa Kỳ Merrick Garland đã bổ nhiệm một cố vấn đặc biệt để giám sát cuộc điều tra cựu Tổng thống Donald Trump, bao gồm cuộc điều tra sự hiện diện các tài liệu mật tại dinh thự của ông Trump ở Florida và cuộc điều tra riêng liên quan đến cuộc bạo loạn ngày 6 tháng Giêng năm 2021 và các nỗ lực nhằm hủy bỏ cuộc bầu cử năm 2020.
Bản tin của hãng AP nói việc bổ nhiệm công tố viên đặc biệt được công bố chỉ ba ngày sau khi ông Trump chính thức thông báo ra tranh cử tổng thống năm 2024. Cố vấn đặc biệt là ông Jack Smith, cựu trưởng bộ phận liêm chính công của Bộ Tư pháp và là một công tố viên kỳ cựu về tội ác chiến tranh. Báo The New York Times nhận định việc bổ nhiệm công tố viên đặc biệt Jack Smith cho thấy ông Garland đang tìm cách chứng tỏ các cuộc điều tra về ông Trump không hề có động cơ chính trị.
Bộ trưởng Garland cho biết: “Từ lâu Bộ Tư pháp đã nhận ra rằng trong một số trường hợp đặc biệt nhất định, việc bổ nhiệm một công tố viên đặc biệt để thực hiện điều tra và truy tố một cách độc lập là vì lợi ích của công chúng”.
Ông Trump đã ngay lập tức phản đối quyết định của bộ Tư pháp. Tại một dạ tiệc tối thứ Sáu 18 tháng Mười Một ở dinh thự Mar-a-Lago của ông, ông Trump chỉ trích điều mà ông mô tả là “thông báo kinh hoàng ngày hôm nay của chính quyền Biden cực kỳ tham nhũng và bộ Tư pháp được vũ khí hóa của họ”.
Ông ta gọi đó là “sự lạm dụng quyền lực khủng khiếp” và là “vụ mới nhất trong một chuỗi dài các cuộc săn lùng phù thủy”, đồng thời khẳng định ông ta “không làm gì sai cả”. “Họ muốn làm những điều tồi tệ với phong trào vĩ đại nhất trong lịch sử của đất nước chúng ta, mà cụ thể là những điều tồi tệ với tôi”, ông Trump nói thêm.
Các quan chức Nhà Trắng cho biết họ không liên quan đến quyết định của Bộ Tư pháp.
Ông Garland nói ông Smith, người từng đứng đầu bộ phận liêm chính công của Bộ Tư pháp ở Washington và sau đó là quyền trưởng công tố liên bang ở Nashville, Tennessee dưới thời chính quyền Obama, sẽ bắt đầu công việc của mình ngay lập tức. Từ năm 2018 ông Smith đã phục vụ với tư cách là công tố viên trưởng của tòa án đặc biệt ở The Hague, Hà Lan, được giao nhiệm vụ điều tra các tội ác chiến tranh quốc tế.
Bộ Tư pháp mô tả Smith là một người độc lập đã đăng ký – một cách để bảo đảm công việc của ông Smith không bị thiên vị chính trị chi phối.
“Trong suốt sự nghiệp của mình, Jack Smith đã tạo dựng được danh tiếng là một công tố viên vô tư và cương quyết, người lãnh đạo các nhóm điều tra bằng năng lượng và sự tập trung cao để theo đuổi sự thật ở bất cứ nơi nào sự thật dẫn họ đến. Với tư cách là công tố viên đặc biệt, ông ta sẽ phán đoán một cách đôc lập để quyết định xem có nên đưa ra các cáo buộc hay không”, Bộ trưởng Garland nói.
Trong một tuyên bố do Bộ Tư pháp đưa ra, Smith cho biết ông dự định thực hiện công việc của mình một cách độc lập và “theo truyền thống tốt nhất của Bộ Tư pháp.” Cả ông Garland và ông Smith đều nhấn mạnh quyết định bổ nhiệm công tố viên độc lập sẽ không làm chậm tiến độ của cả hai cuộc điều tra, đặc biệt là cuộc điều tra tài liệu thu được ở dinh thự Mar-a-Lago, vốn đang tiến triển nhanh hơn vụ án ngày 6 tháng Giêng. Trong một tuyên bố, ông Smith tuyên bố rằng các cuộc điều tra sẽ diễn ra nhanh chóng “dẫn đến bất kỳ kết quả nào mà sự thật và luật pháp chứng tỏ.”
***
Với tư cách là cố vấn đặc biệt, Smith sẽ giám sát hai cuộc điều tra đang diễn ra đều liên quan đến Trump.
Cuộc điều tra tài liệu của chính phủ ở Mar-a-Lago đã tiến triển đặc biệt nhanh chóng. Các nhà điều tra đã thẩm vấn nhiều nhân chứng và, trong hồ sơ tòa án, đã viện dẫn những lo ngại pháp lý về sự hiện diện của các tài liệu tuyệt mật ở Mar-a-Lago bất chấp các thủ tục nghiêm ngặt quy định việc xử lý thông tin mật của chính phủ.
Bộ cũng ủy quyền cho cuộc đặc biệt “tiến hành cuộc điều tra đang diễn ra về việc liệu có cá nhân hoặc tổ chức nào vi phạm luật” liên quan đến “việc chuyển giao quyền lực hợp pháp” sau cuộc bầu cử năm 2020 hay không.
Bộ đã điều tra các hành động của ông Trump và các cộng sự thân cận của ông ta như một phần của cuộc điều tra sâu rộng về vụ tấn công ngày 6 tháng Giêng, dẫn đến 900 vụ truy tố. Một yếu tố của cuộc điều tra đó tập trung vào cái gọi là kế hoạch đại cử tri giả, trong đó các đồng minh của ông Trump tập hợp các nhóm đại cử tri được cho là đã cam kết với ông Trump ở các bang dao động mà ông Biden thắng phiếu.
Với vai trò là công tố viên đặc biệt, ông Smith sẽ được quyền quyết định liệu có nên đưa ra các cáo buộc hình sự như là kết quả của quá trình điều tra hay không và có truy tố bất kỳ tội ác nào mà ông ta phát hiện ra hay không. Với tư cách bộ trưởng tư pháp, ông Garland sẽ có tiếng nói cuối cùng đối với các khuyến nghị của công tố viên đặc biệt, nhưng ông Garland nhấn mạnh rằng ông Smith sẽ đưa ra quyết định độc lập.
Việc lựa chọn một người nào đó từ bên ngoài bộ cho vai trò cố vấn đặc biệt là rất đáng chú ý do ông Garland cố gắng bảo đảm niềm tin của công chúng vào lực lượng công tố viên của bộ Tư pháp sau những năm đầy biến động dưới chính quyền Trump, và để trấn an người Mỹ rằng quyết định của các công tố viên là dựa trên sự thật, bằng chứng và luật pháp và do đó có thể được tin cậy.
Bộ Tư pháp Trump năm 2017 đã chỉ định cựu Giám đốc FBI Robert Mueller làm công tố viên đặc biệt để dẫn đầu cuộc điều tra về khả năng phối hợp giữa chính phủ Nga và chiến dịch tranh cử của ông Trump trong mùa bầu cử năm 2016, công nhận có sự xung đột liên quan đến việc điều tra một tổng thống kiểm soát ngành hành pháp. Sau điều tra, ông Mueller đã từ chối đưa ra quyết định về việc liệu ông Trump có cản trở công lý hay không, lưu ý đến chính sách lâu đời của Bộ Tư pháp chống lại việc truy tố một tổng thống đương nhiệm.
Hiện nay với tư cách là một cựu tổng thống, ông Trump sẽ không còn sự bảo vệ đó nữa.
Nhưng Bộ trưởng Garland đã phải thận trọng. Ông Trump và những người ủng hộ ông ta đã tố cáo Tổng thống Biden “vũ khí hóa” bộ Tư pháp để nhắm vào kẻ thù chính trị chính. Một ngày trước thông báo của ông Garland, các đảng viên đảng Cộng Hòa tại Hạ viện đã báo hiệu ý định sẽ điều tra bộ Tư pháp khi họ nắm quyền kiểm soát Hạ viện vào tháng Giêng.
Trong khi đó nhiều đảng viên đảng Dân chủ và Cộng hòa chống Trump sẽ vô cùng bất mãn nếu bộ Tư pháp có thiếu sót trong bản cáo trạng và kết án ông Trump.
Đọc thêm:
