Lý lẽ căn bản nhất của việc sở hữu súng là bảo vệ nhưng những vụ xả súng bừa bãi đã khiến nước Mỹ phần nào giống như một đất nước vô chính phủ chẳng khác gì các quốc gia Nam Mỹ nơi bọn tội phạm ma túy vãi súng loạn cào cào.
Trong hơn 10 ngày, nước Mỹ thức dậy với một phiên bản tin tức hệt nhau vào ba buổi sáng khác nhau: Xả súng bừa bãi gây chết người. Ba người chết, tuần trước, trên một chiếc xe buýt trường đại học. Năm người thiệt mạng, vào thứ Bảy, trong một hộp đêm. Sáu người tử vong, vào thứ Ba, trong một siêu thị Walmart.
Nước Mỹ tiếp tục chịu đựng những vụ bạo lực súng đạn vốn bùng phát vào đầu đại dịch và vẫn chưa lắng xuống. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (Centers for Disease Control and Prevention), đạn đã giết chết hơn 47,000 người vào năm 2021. Dù một phân tích dữ liệu của The Washington Post cho thấy tỉ lệ các vụ xả súng hàng loạt – trong đó bốn người trở lên bị thương trong một vụ, không bao gồm kẻ xả súng – có giảm so với năm ngoái vào thời điểm này, nhưng tổng cộng các vụ xả súng của năm 2022 có thể cao gấp đôi năm 2018.
Điều đáng chú ý nhất là tỉ lệ các vụ xả súng ở trường học. Sự bùng phát không ngừng của “dịch” xả súng đã khiến nhiều người Mỹ vô cùng lo lắng và mệt mỏi. Ngày 13 Tháng Mười Một, một sinh viên 22 tuổi tại Đại học Virginia nổ súng vào các bạn sau khi cùng nhóm bạn trở về sau chuyến du ngoạn đến Washington D.C., nơi tất cả cùng xem một vở kịch và cùng ăn uống. Ba sinh viên thiệt mạng đều chơi trong đội bóng. Sáu ngày sau, tại Colorado Springs, một thanh niên 22 tuổi vãi đạn vào một hộp đêm LGBTQ, giết chết năm người và làm bị thương ít nhất 18 nạn nhân khác. Rồi tối thứ ba, ở Chesapeake, Virginia, một nhân viên Walmart đã nổ súng vào phòng nghỉ, giết chết sáu đồng nghiệp và làm bị thương nhiều người khác trước khi tự kết liễu đời mình…
Chưa đầy một tháng trước vụ xả súng Walmart (Chesapeake, Virginia), một người đàn ông với khẩu súng trường kiểu AR-15 và hơn 600 viên đạn đã giết chết hai người tại một trường trung học ở St. Louis. Lễ Tạ ơn 2022 đánh dấu sáu tháng xảy ra vụ xả súng tại Trường tiểu học Robb ở Uvalde, Texas, nơi 19 trẻ em và hai giáo viên thiệt mạng. Có những vụ xả súng “lẻ tẻ” hầu như không được chú ý.
Nội trong Tháng Mười Một 2022, một người đàn ông đã bắn chết ba nạn nhân, trong đó có vợ đương sự, ở một vùng nông thôn Pennsylvania. Đương sự sau đó bị giết khi đọ súng với nhân viên công lực. Chỉ hơn một tuần sau, một cậu bé 3 tuổi chết sau khi vô tình bắn vào mình bằng khẩu súng tìm thấy trong một căn hộ ở Utah. Một ngày sau đó, một người đàn ông ở Maryland bị buộc tội bắn chết bạn gái cũ và ba đứa con của cô…
Sau những vụ việc như vậy là những phản hồi quen thuộc: Những lời kêu gọi và lên án từ các nhà hoạt động xã hội; những chỉ trích nhằm vào Hiệp hội Súng trường Quốc gia (National Rifle Association-NRA); trong khi giới chức trách, đặc biệt những người thuộc phe Cộng hòa, lại đánh trống lảng, chẳng hạn như phát biểu mới đây của Thống đốc Virginia, Glenn Youngkin, rằng hãy để dành các cuộc tranh luận về quyền sở hữu/sử dụng súng cho một ngày nào đó trong tương lai! Cùng lúc, sau mỗi vụ giết người hàng loạt, những người ủng hộ sử dụng súng lại nói rằng, điều mà nước Mỹ thật sự cần và người Mỹ thật sự cần để bảo vệ mình là… được quyền sở hữu những loại vũ khí có tính sát thương cao hơn!
Với hàng triệu người Mỹ, sự mệt mỏi và thất vọng xuất phát từ tỷ lệ bạo lực súng đạn và từ việc những người nắm quyền lực làm rất ít để giải quyết vấn đề. Công chúng có thể không bao giờ biết tại sao những kẻ xả súng ở Charlottesville, Colorado Springs hay Chesapeake lại bóp cò. Họ là những người khác nhau đến từ những nơi khác nhau; mỗi người có xuất thân và hoàn cảnh, động cơ và thù hận khác nhau. Nhưng tất cả họ đều có một điểm chung: Được quyền tiếp cận với súng.
NRA hôm thứ Ba khẳng định việc bảo vệ quyền sở hữu súng trong Tu chính án thứ hai của Mỹ không liên quan đến bất kỳ vụ giết người nào. “Đây là những hành động ghê tởm của đám tội phạm loạn trí,” phát ngôn viên của NRA Amy Hunter nói, “Những người Mỹ có lý trí biết rằng những tội ác này không liên quan gì đến Hiến pháp và quyền tự vệ khi tuân thủ luật pháp.”
Giữa năm 2022, với sự vận động của 15 Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa, Quốc hội đã thông qua dự luật kiểm soát súng lần đầu tiên sau nhiều thập niên, và mặc dù luật này không bao gồm những thay đổi sâu rộng mà giới hoạt động yêu cầu từ lâu; nhưng dù sao đó cũng là một chiến thắng quan trọng đối với những người vận động hạn chế việc sử dụng súng. Tuy nhiên, để một nước Mỹ thật sự an toàn thì còn vô vàn khó khăn.
Thứ Ba 22 Tháng Mười Một 2022, một cựu võ sĩ quyền Anh Olympic ở Miami bị bắt sau khi cảnh sát phát hiện đương sự lên kế hoạch thực hiện một vụ xả súng hàng loạt. Hắn đã đặt cọc $150 để mua một khẩu súng trường bán tự động AK-47 tại một hiệu cầm đồ và đăng loạt đe dọa lên mạng. Hắn viết trên Instagram rằng hắn “sẵn sàng bắn bằng một khẩu súng thật”; và hắn sẽ thực hiện vụ xả súng chỉ đơn giản muốn lấy lại “sự công bình.” Cảnh sát cho biết, mục tiêu dự định của hắn là một phòng tập thể dục ở địa phương, vốn trước đó thu hồi thẻ thành viên của hắn!
