H.C.
Sau nhiều cuộc tranh cãi và nhiều tháng không hành động, các nhà lập pháp ở thủ đô Washington đã bắt đầu đồng ý với nhau về một gói cứu trợ Covid-19 nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp, người thất nghiệp, trường học, bệnh viện… vào lúc số trường hợp nhiễm bệnh tăng vọt và vẫn còn hàng triệu người bị mất việc.
Đến tuần này, số người nhiễm coronavirus ở Mỹ đã lên tới 14,1 triệu người và gần 270,000 người chết. Ngoài ra, cả nước vẫn còn hơn 10 triệu người thất nghiệp, trong đó 3,6 triệu người đã mất việc hơn sáu tháng vì ảnh hưởng của đại dịch Covid-19.
Tổng thống tân cử Joe Biden cho rằng tình hình “khá ảm đạm” và thúc giục Quốc hội nên sớm hành động.
Dưới áp lực của tình hình và của các nghị sĩ ôn hòa ở cả hai đảng, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi (Dân Chủ) và lãnh đạo khối đa số Thượng viện Mitch McConnell (Cộng Hòa) đã bắt đầu những cuộc thương lượng mới về một gói cứu trợ Covid “căn bản” trị giá khoảng 908 tỷ Mỹ kim, cùng với khoản ngân sách hoạt động của chính phủ trị giá 1,4 ngàn tỷ Mỹ kim.
Giới quan sát nhận định gói cứu trợ mới có thể sẽ được Quốc hội thông qua sớm nhất vào thứ Hai đầu tuần tới dù có một số vấn đề mà hai đảng chưa đồng ý với nhau được, chẳng hạn như có trợ cấp cho mỗi người dân Mỹ trưởng thành số tiền 1,200 Mỹ kim như đạo luật CARES hồi tháng Ba hay không.
Hãng tin AP tóm tắt những vấn đề mà hai bên Dân Chủ và Cộng Hòa đã đồng ý và chưa đồng ý đưa vào gói cứu trợ mới là:
Trợ cấp thất nghiệp
Luật CARES dành ra một ngân sách lớn để trợ cấp cho người thất nghiệp vì dịch Covid-19 mỗi tuần 600 Mỹ kim thêm vào số tiền trợ cấp thất nghiệp mà mỗi tiểu bang đã chi trả. Khoản trợ cấp này hết hạn vào ngày 31-07 nhưng tình trạng việc làm vẫn chưa được cải thiện. Gói cứu trợ mới có thể kéo dài việc trợ cấp thất nghiệp do dịch Covid-19 tuy mức trợ cấp có thể sẽ giảm còn một nửa, tức khoảng 300 Mỹ kim mỗi tuần.
Trợ cấp doanh nghiệp
Luật CARES đã lập ra chương trình cho vay để duy trì sổ lương, gọi là Paycheck Protection Program (PPP) theo đó các công ty có dưới 500 nhân viên có thể xin vay ưu đãi từ chính phủ để duy trì việc trả lương cho nhân viên mà không phải sa thải họ. Dù chương trình PPP có nhiều khuyết điểm, bị kẻ gian lợi dụng, nhưng chắc chắn chương trình này sẽ được kéo dài trong gói cứu trợ mới. Khoản ngân sách dành cho chương trình PPP đợt thứ hai này sẽ vào khoảng 300 tỷ Mỹ kim, trong đó có một nửa là tiền từ đợt thứ nhất còn lại.
Trợ cấp trực tiếp cho người dân
Luật CARES yêu cầu chính phủ trợ cấp trực tiếp 1,200 Mỹ kim cho mỗi người Mỹ trưởng thành có thu nhập hằng năm dưới 75,000 Mỹ kim; trẻ em được 600 Mỹ kim. Khoản trợ cấp này đã có tác dụng giúp người dân tạm thời chống đỡ với khó khăn kinh tế do dịch bệnh và kích thích tiêu dùng. Nhưng tác dụng đó đã qua lâu rồi. Tổng thống Donald Trump ủng hộ việc tiếp tục trợ cấp 1,200 Mỹ kim nữa, đảng Dân Chủ cũng ủng hộ chuyện này nhưng các thượng nghị sĩ Cộng Hòa phản đối quyết liệt vì lo ngại thâm thủng ngân sách sẽ tăng cao, dự trù khoản trợ cấp trực tiếp này sẽ tiêu tốn tới 300 tỷ Mỹ kim.
Hiện chưa rõ gói cứu trợ mới có bao gồm khoản trợ cấp 1,200 Mỹ kim hay không nhưng xu thế có vẻ là không, do quy mô của gói cứu trợ đợt này khá khiêm tốn, chỉ khoảng 908 tỷ Mỹ kim. Một kế hoạch cứu trợ lưỡng đảng do Thượng nghị sĩ Susan Collins (Cộng Hòa, Maine) soạn thảo không đề cập tới khoản trợ cấp trực tiếp này nhưng nhiều vị dân biểu, nghị sĩ như Dân biểu Alexandria Ocasio Cortez (Dân Chủ, Maine) và Thượng nghị sĩ Josh Hawley (Cộng Hòa, Montana) vẫn yêu cầu đưa vào gói cứu trợ.
Trợ cấp cho chính quyền tiểu bang
Đây là điểm gai góc nhất trong các cuộc thảo luận về gói cứu trợ Covid-19. Đại dịch đã làm cho chính quyền các tiểu bang và địa phương bị thất thu thuế trầm trọng, đồng thời phải chi tiêu nhiều hơn cho các hoạt động phòng chống dịch. Luật CARES hồi đầu năm đã dành cho một số địa phương và tiểu bang bị ảnh hưởng dịch bệnh khoản trợ cấp 150 tỷ Mỹ kim để bù vào tình hình thất thu này.
Trợ cấp cho chính quyền địa phương là ưu tiên của đảng Dân Chủ nhưng bị đảng Cộng Hòa và Tổng thống Trump chống đối vì cho rằng, liên bang không thể cứu trợ các chính quyền kém cỏi do đảng Dân Chủ kiểm soát ở California và New York, và tình hình thất thu ngân sách do dịch Covid-19 cũng không trầm trọng như dự tính.
Tuy vậy, ở các địa phương chưa được trợ cấp lần trước tình hình ngân sách khá nguy cấp, cho nên nhiều vị dân cử vẫn yêu cầu đưa khoản trợ cấp, dự tính khoảng 160 tỷ Mỹ kim, vào gói cứu trợ lần này.
Miễn trừ pháp lý
Nhiều tháng qua, các công ty mở cửa hoạt động đều muốn Quốc hội có luật miễn trừ trách nhiệm pháp lý để nếu chẳng may có nhân viên hoặc khách hàng bị nhiễm coronavirus thì họ không bị kiện tụng về tội thiếu trách nhiệm. Thượng nghị sĩ McConnell là người ủng hộ mạnh nhất ý tưởng này và ông đã thảo ra những quy định chi tiết chống lại các vụ kiện đối với doanh nghiệp, trường đại học và những tổ chức khác. Nhưng phái Dân Chủ không tán thành ý tưởng này và thực tế đã không có làn sóng kiện tụng liên quan tới Covid-19. Ủy ban Tư pháp Thượng viện do hai thượng nghị sĩ Dick Durbin (Dân Chủ, Illinois) và John Cornyn (Cộng Hòa, Texas) chủ trì đang thảo luận vấn đề này.
Những khoản trợ cấp khác
Dự luật cứu trợ mới có thể sẽ bao gồm nhiều khoản trợ cấp đặc thù khác như dành 10 tỷ Mỹ kim cho ngành bưu điện, 20 tỷ Mỹ kim cho các chương trình hỗ trợ thực phẩm theo đề nghị của Dân Chủ và cho ngành nông nghiệp theo đề nghị của Cộng Hòa, dành 100 tỷ cho các trường học chuẩn bị mở cửa trở lại cùng nhiều khoản trợ cấp nhỏ cho dịch vụ chăm sóc trẻ em, công ty xe lửa Amtrak, các hệ thống xe buýt, tàu điện và các cơ sở chăm sóc y tế.
(theo AP)
