Khi cuộc đua tổng thống năm 2024 bắt đầu, công tố viên đặc biệt điều tra cựu tổng thống Donald Trump bắt đầu tập trung vào các luật sư của ông.
Một dấu hiệu yếu kém của cuộc điều tra?
Việc các công tố viên liên bang điều tra những nỗ lực lật ngược cuộc bầu cử năm 2020 đang tìm kiếm thêm thông tin từ nhiều luật sư và trợ lý cấp cao của Trump chắc chắn sẽ gây ra cuộc chiến pháp lý mới. Theo ba người đã ra tường trình trước đại bồi thẩm đoàn, các nhân chứng được hỏi chi tiết về hành động của Rudy Giuliani, luật sư của cựu tổng thống, gồm cả việc ông ta lấy thông tin về cáo buộc gian lận từ đâu, đã làm gì trong những ngày ngày 6 Tháng Một, 2021 và những gì ông ta biết về các hành động sẽ diễn ra vào ngày hôm đó.
Các nhà điều tra cũng xem xét những tài liệu mật được mang về Mar-a-Lago, Florida. Họ tìm cách buộc Evan Corcoran, một luật sư của Trump phải ra tường trình, với lý lẽ “có bằng chứng cho thấy cựu tổng thống đã sử dụng các dịch vụ pháp lý của luật sư để thực hiện một hành vi trái luật”. Các công tố viên cũng nhiều lần tìm kiếm thông tin sự liên quan của Boris Epshteyn, một luật sư khác của Trump đến cả tài liệu mật lẫn kế hoạch huy động cử tri đoàn giả của Trump trong ngày Quốc hội chuẩn thuận kết quả bầu cử tổng thống. Đến nay, họ đã thẩm vấn được một số luật sư của Trump liên quan đến vụ tài liệu mật, gồm Christina Bobb, Alina Habba và Jesse Binnall.
Chiến thuật của các công tố làm nổi bật một trong những “bất thường và phức tạp” mà cuộc điều tra Trump đang sử dụng: Đưa một số luật sư hiện nay hoặc trước đây của cựu tổng thống thành nhân chứng hoặc mục tiêu điều tra tiềm năng. Điều hành cuộc điều tra là công tố viên đặc biệt Jack Smith, người được Bộ trưởng Tư pháp (Tổng công tố) Merrick Garland chỉ định để cuộc điều tra không bị tác động bởi chính trị.
Steven Cheung, người phát ngôn của Trump, nói: “Khi công tố viên chuyển hướng điều tra sang các luật sư biện hộ thì đó thường là một dấu hiệu tốt cho thấy cuộc điều tra của họ rất yếu. Mọi người Mỹ đều có quyền tranh luận thẳng thắn với các công tố trong khuôn khổ luật pháp. Chúng tôi sẽ đấu tranh với công tố viên đặc biệt về vấn đề này và tất cả những vấn đề có thể xâm hại đến các quyền và giá trị cơ bản của nước Mỹ”. Một cuộc điều tra cấp tiểu bang về các hoạt động liên quan đến cuộc bầu cử năm 2020 cũng đang diễn ra tại tiểu bang Georgia. Các quyết định truy tố (nếu có) dự kiến sẽ hoàn tất vào mùa xuân hoặc mùa hè này.
Các luật sư và nhóm cận thần của Trump đã khai gì?
Tại Washington, ba luật sư của Trump là Corcoran, Bobb và Habba đều đã xuất hiện gần đây trước đại bồi thẩm đoàn để cung cấp thêm bằng chứng trong cuộc điều tra các tài liệu bị thu giữ.
Những năm qua, cơ cấu và trật tự phân cấp trong nhóm pháp lý của Trump đã thay đổi đáng kể. Chỉ có một điều không thay đổi: cuộc đấu đá nội bộ ngấm ngầm giữa các cố vấn của cựu tổng thống về chiến lược pháp lý, nhân sự và những rủi ro tiềm ẩn. Những người quen thuộc với tranh chấp này cho biết, trong nhóm pháp lý hiện tại, luật sư Christopher Kise không muốn Epshteyn và Corcoran đại diện cho Trump vì chính họ cũng đang gặp rắc rối pháp lý.
Những người thân cận với cựu tổng thống cho biết ông vẫn tin tưởng vào đội ngũ pháp lý của mình, ngay cả khi những người thân cận lo lắng rằng ông không được đại diện tốt. “Các luật sư Tim Parlatore, James Trusty và John Rowley đã gặp cựu tổng thống tại Mar-a-Lago trong tuần này để cập nhật cho ông về các cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt. Nếu không có những phức tạp không nhìn thấy trước được, vấn đề pháp lý liên quan đến việc lấy lời khai của Corcoran phải mất hai đến ba tháng mới giải quyết xong”.
Để vượt qua đặc quyền bảo mật luật sư-thân chủ với lý do ngoại lệ “cấu kết phạm tội tiếp”, các công tố viên không cần chứng minh Corcoran cố ý làm sai mà chỉ cần chứng minh những cuộc thảo luận luật sư-thân chủ của họ là một phần của kế hoạch tội phạm. Tiêu chuẩn đó thấp hơn tiêu chuẩn cần thiết để có được lệnh toà khám xét Mar-a-Lago vào Tháng Tám năm ngoái. Các chuyên gia pháp lý đều đồng ý là trát đòi một số nhân chứng trong cuộc điều tra liên quan đến bầu cử gồm cả Pence và Meadows cho thấy cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt đang gặp khó khăn.
Các luật sư của Pence khẳng định ông sẽ chống lại trát hầu tòa. Pence nêu lý do: “Trong khi chủ toạ phiên họp Thượng viện, các phó tổng thống được bảo vệ bởi ‘điều khoản tranh luận hoặc phát biểu’ của Hiến pháp. Họ và các thành viên Quốc hội và nhân viên sẽ không bị chất vấn về các hành động lập pháp”. Trong một vụ kiện dân sự năm 2021, các luật sư của Bộ Tư pháp cũng đồng ý vai trò chủ toạ kiểm phiếu đại cử tri của Pence vào ngày 6 Tháng Một đã được Hiến pháp bảo vệ.
Trong khi Tối cao Pháp viện bác bỏ tuyên bố đặc quyền hành pháp của Trump để giữ các tài liệu các tòa án có thể áp dụng cách tiếp cận khác đối với việc liệu điều khoản về bài phát biểu hoặc tranh luận (speech-or-debate clause) trong Hiến pháp có cấm đặt câu hỏi cho phó tổng thống về chính ông hay không. Pence, người đang cân nhắc tranh cử tổng thống năm 2024, nói với các phóng viên ở Iowa vào Tháng Hai là ông sẵn sàng đấu tranh “đến cùng” với trát triệu tập.
Michael Luttig, thẩm phán đã nghỉ hưu, người đã cố vấn cho Pence trước ngày 6 Tháng Một và từng ra làm chứng trước Ủy ban Chọn lọc 6 Tháng Một, đã viết trong một bài xã luận gần đây rằng ông tin các công tố liên bang sẽ nhanh chóng tìm ra giải pháp. Không rõ liệu Meadows có hợp tác với trát triệu tập gần đây của công tố viên đặc biệt hay không. Ông ta đã tuân thủ yêu cầu cung cấp tài liệu của Bộ Tư pháp vào cuối năm ngoái.
Mỗi cuộc chiến pháp lý về trát triệu tập có thể tốn nhiều thời gian. Nếu các tội danh được đưa ra với Trump, theo luật, các công tố viên chỉ có 70 ngày để mở phiên toà, The Washington Post cho biết.
