Ông Gavin Newsom, thống đốc California, đang chơi đúng bài của ông Donald Trump, tổng thống Mỹ. Bằng ngôn ngữ nhái y hệt ông Trump, ông Newsom liên tục tung ra những bài viết cực ngắn, viết hoa toàn bộ, với ngôn ngữ đặc sệt “phong cách” Trump. Không chỉ vậy, ông Newsom còn đang tuyên chiến trực tiếp với ông Trump bằng kế hoạch phân chia lại bản đồ bầu cử…
Từ “troll” Trump
Thống Đốc Gavin Newsom đang biến mạng xã hội thành võ đài để đấu với Tổng Thống Donald Trump. Nhiều tuần qua, trương mục chính thức của văn phòng Gavin Newsom liên tục đăng tải những thông điệp toàn chữ in hoa, kèm theo lối đặt biệt danh và tự ca ngợi bản thân – đúng kiểu ông Trump thường dùng trên Twitter hay Truth Social.
Một bài đăng viết: “DONALD TRUMP – TỔNG THỐNG CÓ TỶ LỆ ỦNG HỘ THẤP NHẤT TRONG LỊCH SỬ GẦN ĐÂY – ĐÂY LÀ LỜI CẢNH BÁO LẦN THỨ HAI VÀ CŨNG LÀ LẦN CUỐI!!! HÃY DỪNG NGAY, NẾU KHÔNG CALIFORNIA SẼ PHẢN CÔNG (THEO ĐÚNG LUẬT) ĐỂ PHÁ HỦY CÁC BẢN ĐỒ GIAN LẬN CỦA TIỂU BANG ĐỎ.”
Lời tuyên chiến này đưa ra nhằm đáp trả việc ông Trump ủng hộ kế hoạch tái phân chia khu vực bầu cử ở Texas – bước đi có thể giúp Cộng Hòa thêm năm ghế tại Hạ Viện.
Tại một cuộc họp báo, ông Newsom nói: “Tôi chỉ làm theo ‘gương’ ông ấy. Nếu các vị có vấn đề với những gì tôi viết thì chắc chắn phải lo ngại với những gì Trump đã làm từ nhiều năm qua trên mạng xã hội. Câu hỏi lớn hơn là vì sao chúng ta lại để sự ngông cuồng đó trở thành bình thường mà chẳng hề chú ý hay thắc mắc tương tự.”
Nhóm của ông Newsom còn ký tên “GCN” (Gavin Christopher Newsom – tên đầy đủ của thống đốc California) – nhại theo chữ ký “DJT” của ông Trump. Không dừng lại đó, họ tung ra hàng loạt meme: ghép giọng ông Trump thành nhân vật phản diện Star Wars, gọi cố vấn Stephen Miller là “Voldemort” (nhân vật phản diện chính trong truyện Harry Potter của nhà văn J. K. Rowling), hay đặt biệt danh ông Trump là “DONALD ‘TACO’ TRUMP”…
Một bài khác giễu cợt trực diện: “DONALD ĐÃ HẾT THỜI – KHÔNG CÒN ‘HOT’ NỮA. BÀN TAY THÌ BÉ TÍ… NHIỀU NGƯỜI NÓI GIỜ ĐẾN CẢ ‘BẬC THANG LỚN’ LÃO CŨNG KHÔNG LÊN NỔI – PHẢI XÀI CẦU THANG EM BÉ KHI LÊN AIR FORCE ONE. ĐÁNG BUỒN!!! NGÀY MAI, LÃO ẤY SẼ ‘DIỆN KIẾN’ PUTIN Ở ‘NGA.’ CÓC AI QUAN TÂM CẢ. MỌI ỐNG KÍNH GIỜ TẬP TRUNG VÀO TÔI – THỐNG ĐỐC ĐƯỢC YÊU QUÝ CỦA NƯỚC MỸ. CHÀO MỪNG QUÝ VỊ ĐẾN VỚI NGÀY GIẢI PHÓNG…”
Chiến lược gia Dân Chủ Mike Madrid, cố vấn chính trị và đồng sáng lập Dự Án Lincoln, một ủy ban hành động chính trị chống Trump, chia sẻ với Newsweek: “Cử tri bây giờ cần một người dám đánh trả. Không quan trọng ông ta trung dung hay cấp tiến, điều quan trọng là dám đối đầu. Newsom càng ‘troll,’ càng được ủng hộ… Mọi người nghĩ rằng sự nghiệp của ông ấy (Gavin Newsom) đã kết thúc. Giờ đây, ông ấy lại lọt vào top ba trong mọi cuộc thăm dò… Đảng Dân Chủ đang tìm kiếm một chiến binh. Vấn đề không còn nằm ở ý thức hệ nữa…”
Một cuộc khảo sát của đại học Emerson College vào Tháng Sáu cho thấy Thống Đốc Newsom đang tăng 7% trước thềm cuộc bầu cử sơ bộ của Dân Chủ năm 2028, so với 3% hồi Tháng Ba. Một cuộc thăm dò của Echelon Insights vào giữa Tháng Bảy cho thấy tỷ lệ ủng hộ ông Newsom ở mức 10-11%, chỉ sau bà Kamala Harris, cựu phó tổng thống Mỹ, và ông Pete Buttigieg, cựu bộ trưởng Giao Thông Mỹ. Một cuộc thăm dò của UC Irvine ở California cho thấy tỷ lệ ủng hộ ông đang phục hồi khi tỷ lệ ủng hộ ông Trump giảm.
“Bằng cách lên tiếng phản đối Trump về việc phân chia lại khu vực bầu cử, Newsom đã trở thành tâm điểm chú ý trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Dân Chủ,” chiến lược gia Carter Wrenn của đảng Cộng Hòa nhận xét. “Điều đó không mang tính quyết định, nhưng nó thực sự giúp ông ấy có thêm động lực.”
Ông Matt Bennett, đồng sáng lập viện nghiên cứu trung tả Third Way, nhận định rằng cách tiếp cận này mang đến nhiều ý nghĩa chính trị. Ông Bennett nói: “Những lời chế giễu trực tuyến của ông ấy đối với tổng thống được dựng khéo léo và hài hước, trở thành nguồn giải tỏa thực sự cho những người theo đảng Dân Chủ, những người luôn phẫn nộ trước những hành động quái dị của Trump… Newsom là một trong số ít những người của đảng Dân Chủ đã tìm được cách tạo ra đòn bẩy thực sự để phản công, không chỉ bằng tư thế, mà còn bằng hành động.”
Phần ông Trump, ai cũng biết ông tận dụng vũ khí mạng xã hội như thế nào. Đội ngũ truyền thông của ông Trump thường xuyên đăng những hình ảnh được chỉnh sửa bằng các công cụ trí tuệ nhân tạo (AI), từ ảnh ông Trump trong hình dạng một chiến binh Jedi cầm thanh kiếm ánh sáng; ông Trump mặc áo giáo hoàng; ông Trump trở thành “thánh thượng,” đến một video cho thấy những người nhập cư bị xiềng khi bị trục xuất…
Cách tiếp cận của Thống Đốc Gavin Newsom đang gây tiếng vang với cử tri Dân Chủ bởi vì thời điểm này, vấn đề dễ lôi kéo chú ý dư luận nhất không phải là thúc đẩy một chương trình nghị sự cụ thể mà là sự đột phá trong cuộc chiến giành sự chú ý trên mạng xã hội. Ông Newsom đang cho phe nhà Dân Chủ thấy họ không cần phải phòng thủ trên mạng xã hội mà phải phản pháo và định hình nên điều cần nói trước khi mọi thứ trôi tuột vào dòng chảy thời sự.
Đến kế hoạch tái phân chia địa hạt bầu cử
Trong bối cảnh các dân biểu Dân Chủ ở Texas cố chặn kế hoạch chia lại khu vực bầu cử do phe Cộng Hòa khởi xướng, còn ông Trump thì tìm cách siết chặt quyền lực ở mọi nơi, ông Newsom lên kế hoạch thay đổi bản đồ bầu cử để nghiêng cán cân về phía Dân Chủ ở tiểu bang nhà California. Mục tiêu của ông rõ ràng: Đối trọng với nỗ lực của ông Trump nhằm giành thêm ghế cho Cộng Hòa tại Hạ Viện.
Đây là một canh bạc lớn. Nếu thành công, nó sẽ giúp tên tuổi ông Newsom vụt sáng và mở đường cho sự nghiệp chính trị lâu dài. Nhưng nếu thất bại, hậu quả rất nặng nề, không chỉ với ông mà cả với đảng của ông.
Ông Newsom sẽ mãn nhiệm thống đốc vào năm 2026 và ai cũng biết ông nuôi tham vọng tranh cử tổng thống vào 2028. Kế hoạch “vẽ lại bản đồ” lần này có thể là bước ngoặt thay đổi cách cả nước Mỹ nhìn về ông. Chiến lược gia Steven Maviglio nhận định: “Nếu thông qua, đây sẽ là một thắng lợi chính trị lớn cho Newsom. Nhưng nếu cử tri bác bỏ, sự nghiệp chính trị của ông ta coi như chết chìm.”
Dự luật mang tên “Luật Ứng Phó Gian Lận Bầu Cử” (“Election Rigging Response Act”) sẽ tạm thời hủy bỏ các khu vực bầu cử do Ủy Ban Độc Lập (independent redistricting commission – được cử tri phê chuẩn trước đây) thiết lập.
Với bản đồ mới, Dân Chủ có thể giành thêm năm ghế từ tay Cộng Hòa, đồng thời giúp củng cố ghế của một số nhà lập pháp phe nhà đang ở thế yếu (Adam Gray, Josh Harder, George Whitesides, Derek Trần và Dave Min) – bình luận của bà Julia Wick (“Newsom’s decision to fight fire with fire could have profound political consequences,” Los Angeles Times ngày 17 Tháng Tám).
Tuy nhiên, muốn làm được điều đó, Quốc Hội tiểu bang phải đồng ý đưa dự luật vào lá phiếu ngày 4 Tháng Mười Một, rồi sau đó lại phải vượt qua sự đồng thuận của cử tri.
Nhiều nhà lập pháp Dân Chủ ở California thú nhận có chút “đau lòng” khi tạm gác nguyên tắc độc lập trong phân chia khu vực bầu cử nhưng họ cũng nhìn nhận: trước một vị tổng thống “sẵn sàng gian lận ngay giữa cuộc chơi” thì phải có cách đáp trả tương xứng.
Dù vậy, chiến dịch của Thống Đốc Gavin Newsom không hề chắc thắng. Người dân California từng hai lần ủng hộ mạnh mẽ việc trao quyền vẽ bản đồ cho Ủy Ban Độc Lập. Các cuộc thăm dò cũng cho thấy đa số vẫn muốn giữ nguyên cơ chế đó. Với nhiều cử tri, việc quay lại để giới chính trị can thiệp trong vấn đề phân chia khu vực bầu cử sẽ là bước thụt lùi. Ông Arnold Schwarzenegger, cựu thống đốc California, đang phản bác và chống lại kế hoạch của ông Newsom.
Với Gavin Newsom, ông muốn biến cuộc bỏ phiếu về việc phân chia khu vực bầu cử tại Quốc Hội tiểu bang thành một cuộc trưng cầu dân ý: Hoặc đứng về phía ông Trump và phe Cộng Hòa, hoặc chống lại. Chiến lược này từng giúp ông vượt qua cuộc bãi nhiệm năm 2021, khi ông biến nó thành “trận chiến sống còn” chống lại chủ nghĩa Trump và các thế lực cực hữu.
“Thức tỉnh đi, nước Mỹ,” Thống Đốc Newsom hô to trong buổi mít-tinh tại Los Angeles ngày 14 Tháng Tám. “Hãy thức tỉnh trước những gì Donald Trump đang làm: tấn công thể chế, tấn công khoa học, tấn công chính người dân Mỹ.”
Sau khi ông Trump đắc cử nhiệm kỳ hai, ông Newsom từng cố giữ khoảng cách vừa phải với ông Trump, thậm chí tìm cách đối thoại với một số nhân vật MAGA. Tuy nhiên, khi ông Trump điều Vệ Binh Quốc Gia tới Los Angeles để trấn áp biểu tình, ông Newsom quay ngoắt lại, quyết liệt “chiến” với ông Trump đến cùng. Ông Newsom rõ ràng đang “chơi theo luật mới” – luật mà ông Trump đã áp đặt lên chính trị Mỹ.
Ủy Ban Tái Phân Chia Khu Vực Bầu Cử Độc Lập của California, vốn hoạt động hơn một thập niên, gần như luôn được ủng hộ.
Cuộc thăm dò được công bố ngày 14 Tháng Tám cho thấy 64% người dân California ủng hộ ủy ban độc lập này trong việc có thẩm quyền tái phân chia khu vực, so với 36% ủng hộ việc trả lại quyền này cho cơ quan lập pháp tiểu bang. Trong số những người ủng hộ ủy ban có 72% cử tri độc lập, 66% cử tri Cộng Hòa và 61% cử tri Dân Chủ.
Thống Đốc Newsom thừa nhận việc đưa vấn đề phân chia lại khu vực bầu cử không phải là “cú sút ăn chắc” nhưng ông bày tỏ sự lạc quan về tinh thần đoàn kết ở các nhà lãnh đạo lập pháp tiểu bang.
Ông cho rằng “rủi ro lớn nhất” chính là không dám chấp nhận rủi ro. Dù gì, trong khi đảng Dân Chủ nói chung vẫn còn ngập chìm với những tranh cãi “vì sao thua” và “làm gì tiếp theo,” ông Newsom bước ra với một kế hoạch và chiến lược cụ thể: Đi với ma phải mặc áo giấy!
