Bị mất trên dưới $500 tỷ mỗi năm do thất thu thuế, Cơ quan Thuế vụ Mỹ (Internal Revenue Service -IRS) sắp đầu tư $80 tỷ để nâng cấp hoạt động quản lý, truy tìm những kẻ nợ thuế và giáo dục công dân về trách nhiệm đóng thuế “đúng và đủ” theo quy định của pháp luật.
Khi nhà giàu trốn thuế
Ngày 4 Tháng Mười Một, IRS cho biết có sự chênh lệnh đáng kể giữa số thuế người dân và doanh nghiệp lẽ ra phải thanh toán cho cơ quan thuế và số tiền họ thực sự trả. Từ năm 2014 đến năm 2016, mức chênh lệch hàng trăm tỷ đôla mỗi năm đã mở rộng và sẽ còn rộng hơn vào cuối thập niên này. Theo IRS, mỗi năm trong giai đoạn này, ước tính số tiền người nộp thuế chưa thanh toán có thể lên đến $496 tỷ. Có ba nguyên nhân chính dẫn đến thất thoát: Đối tượng đóng thuế không điền hồ sơ khai thuế; thanh toán không đủ những khoản cần thanh toán và, quan trọng nhất là… trốn thuế từ các nguồn thu nhập khó truy tìm.
Các nhà nghiên cứu IRS cho biết sau khi thực hiện những biện pháp xoá bỏ các nguyên nhân trên kèm với kiểm toán và thu thêm các khoản thanh toán trễ, chênh lệch hàng năm trong giai đoạn này đã thu hẹp xuống chỉ còn $428 tỷ. Nhưng IRS vẫn cần thêm kinh phí để thực thi cưỡng chế, mà đối tượng chính phải truy thu là các các tập đoàn kinh doanh và các hộ gia đình giàu có với những khoản thuế chưa thanh toán đủ và đúng. Để giải quyết vấn đề này, IRS sẽ được rót thêm $80 tỷ dành cho hoạt động thực thi cưỡng chế, dịch vụ khách hàng và tăng cường quản lý.
Số tiền này đến từ Đạo luật Giảm lạm phát do Đảng Dân chủ hậu thuẫn. Thông báo mới của IRS nhắc lại, từ năm 2011 đến 2013, chênh lệch ước tính hàng năm là $438 tỷ nhưng khi IRS cưỡng chế người nộp thuế phải trả toàn bộ số tiền thuế phải đóng, chênh lệch giữa số thuế phải đóng và thực đóng giảm mạnh chỉ còn $380 tỷ! Tương tự, từ 2017–19, chênh lệch dự báo $540 tỷ giảm xuống chỉ còn $470 tỷ nhờ thực thi cưỡng chế tích cực và thu thêm những khoản thanh toán chậm. Phần lớn kinh phí $80 tỷ bổ sung cho IRS sẽ dành vào việc tăng cường kiểm tra và buộc tuân thủ chính sách thuế đối với các hộ gia đình giàu có và các tập đoàn để truy thu số tiền thuế còn thiếu.
Tuy nhiên, sau cuộc bầu cử giữa kỳ, các biện pháp thu thuế và chi tiêu của IRS có thể phải đối mặt với những khó khăn nếu Đảng Cộng hòa (GOP) kiểm soát cả hai viện Quốc hội. “Kinh phí bổ sung mới sẽ giúp IRS đỡ vất vả theo nhiều cách, trong đó có tăng cường giáo dục người nộp thuế, cải thiện đáng kể dịch vụ khai thuế và tập trung bảo đảm tính công bằng, khách quan bằng cách hỗ trợ những đối tượng chưa tuân thủ khai thuế đúng và đủ” – Charles Rettig, ủy viên (commissioner) IRS được Tổng thống Donald Trump bổ nhiệm vào năm 2018 nhận định trong thông báo mới.
Nhiều ứng cử viên Quốc hội và quan chức của GOP gợi ý trước cuộc bầu cử giữa kỳ là nếu cử tri chuyển quyền kiểm soát Quốc hội từ Đảng Dân chủ sang cho họ, thì đội quân gồm 87,000 đặc vụ IRS sẽ không còn truy lùng người đóng thuế như hiện nay nữa.
Không nắm được hết các nguồn thu nhập
Theo IRS, đại đa số người nộp thuế đã thanh toán đầy đủ số tiền phải đóng. Từ năm 2014 đến năm 2016, tỷ lệ tuân thủ tự nguyện chiếm đến 85% và khai thuế sai tiền lương chỉ chiếm 1% trong các khai thuế sai. Nhưng do không buộc bên thứ ba (như người sử dụng lao động chẳng hạn) phải báo cáo một số nguồn thu nhập nhất định nên việc khai sai thuế đã trở thành vấn đề lớn. IRS thừa nhận có rất nhiều nguồn thu nhập họ không biết như tiền điện tử, tài khoản nước ngoài và nghĩa vụ thuế thu nhập doanh nghiệp.
Các nhà nghiên cứu thất thu thuế nhấn mạnh: “Các ước tính thuế không thể hiện đúng hành vi trốn thuế của một số đối tượng phải đóng thuế, đặc biệt là thuế thu nhập doanh nghiệp, thu nhập từ các thực thể chuyển tiếp, các giao dịch ở nước ngoài, các giao dịch bất hợp pháp và tài sản kỹ thuật số do thiếu dữ liệu”. Số liệu trong tuyên bố mới của IRS chỉ là một nỗ lực khác để tìm ra số tiền thuế thất thu. Các số liệu trước đó của Bộ Tài chính ước tính có đến $600 tỷ thuế không được thu và 1% số đối tượng phải nộp thuế hàng đầu chiếm hơn một phần tư khoản tiền thuế thất thu đó.
Trong một phiên điều trần tại Thượng viện năm ngoái, Rettig lưu ý: “Không có gì đáng ngạc nhiên khi dự báo khoảng cách giữa số thuế phải đóng và thực đóng có thể lên đến $1 ngàn tỷ mỗi năm”. Trong thông báo ngày 4 Tháng Mười Một, Rettig nhấn mạnh: “Hầu hết người nộp thuế đều đóng thuế đầy đủ và đúng kỳ hạn, nhưng thật không công bằng khi họ phải gánh cho những người kẻ không làm như vậy. IRS sẽ tiếp tục tận dụng các nguồn lực có sẵn để giáo dục người nộp thuế về trách nhiệm tuân thủ luật thuế, song song với việc tập trung truy tìm những kẻ trốn thuế và bắt họ chịu trách nhiệm trước pháp luật”.
Các số liệu mới về chênh lệch thuế có thể là thông báo cuối cùng của Rettig. Nhiệm kỳ của ông sẽ kết thúc vào ngày 12 Tháng Mười Một. Bộ Tài chính cho biết Phó ủy viên Douglas O’Donnell sẽ trở thành quyền ủy viên sau khi Rettig thôi nhiệm.
