Tại thành phố Chicago (Illinois), khi John Catanzara, người đứng đầu liên minh cảnh sát lớn nhất thành phố kêu gọi cảnh sát bất tuân lệnh buộc phải tiêm vaccine (vaccine mandate), một mặt trận mới đã được hình thành giữa những người thực thi pháp luật trong trận chiến chống lại việc chủng ngừa Covid-19.
Từ một “vấn đề” của Chicago
Được xem là một trong những “điểm nóng tội phạm” của nước Mỹ, Chicago, thành phố có gần ba triệu dân, đã chứng kiến hơn 1,600 vụ tấn công tình dục, gần 3,000 vụ xả súng và 649 vụ giết người tính đến thời điểm này, tăng 14% so với năm ngoái. Tuy nhiên, trong lúc tội phạm gia tăng, hàng ngàn cảnh sát của thành phố có thể không làm việc vì… kiên trì chống vaccine! Các lãnh đạo cảnh sát đang cân nhắc xem có nên chống lại lệnh của thị trưởng, yêu cầu tất cả công chức thành phố phải báo cáo tình trạng tiêm vaccine của họ.
Theo lệnh, họ phải xuất trình bằng chứng tiêm chủng hoặc nộp giấy chứng nhận xét nghiệm hai tuần một lần, trừ khi được miễn trừ vì lý do tôn giáo và sức khỏe. Đến cuối năm nay, tất cả đều phải được tiêm chủng đầy đủ. Tuy nhiên, vẫn còn gần 1/3 trong số 13,000 cảnh sát thuộc Sở cảnh sát Chicago từ chối khai báo tình trạng tiêm chủng cá nhân, khiến họ có nguy cơ bị sa thải. Cho đến nay, mới có 21 người chính thức bị bãi nhiệm, nhưng đã có cảnh báo “Chicago đang cạn kiệt cảnh sát một cách nguy hiểm!”.
Tuần trước, John Catanzara tuyên bố: “Đây là nỗ lực rõ ràng của thị trưởng Chiacago để buộc cảnh sát phải tuân thủ. Đừng qui hàng. Hãy giữ vững hàng ngũ!”. Ông còn so sánh việc bắt buộc tiêm vaccine với “Đức Quốc Xã” và “xâm phạm quyền riêng tư một cách bất hợp pháp”. Theo Catanzara, có đến 50% trong số 13,000 cảnh sát Chicago chấp nhận xin nghỉ không lương thay vì báo cáo tình trạng chủng ngừa của họ, đẩy thành phố vào thế thiếu cảnh sát nghiêm trọng, đe dọa cuộc khủng hoảng an ninh công cộng tại thành phố lớn thứ ba của nước Mỹ.
Đi tìm nguyên nhân
Tuần trước, một thẩm phán Chicago đã chấp thuận yêu cầu của thành phố và ra phán quyết tạm thời cấm ông Catanzara đưa ra bất kỳ tuyên bố công khai nào xúi giục các thành viên nghiệp đoàn của ông chống lại lệnh tiêm vaccine. Tuy nhiên, Catanzara vẫn tiếp tục đăng video lên kênh YouTube của nghiệp đoàn, bất chấp lệnh. Một số nhà quan sát xem sự xung khắc ngày càng tăng giữa cảnh sát và chính trị gia có sự tác động của thị trưởng, bà Lori Lightfoot, một đảng viên đảng Dân Chủ da màu, người nổi lên trong cuộc vận động tranh cử năm 2019 nhờ lời hứa cải tổ lực lượng cảnh sát thành phố để chống tội phạm hiệu quả hơn.
Raymond Lopez, một Nghị viên hội đồng thành phố Chicago, nhận định: “Cảnh sát cảm thấy bị chính quyền phỉ báng. Có một cảm giác chung trong lực lượng cảnh sát là họ không được đánh giá cao tại nơi họ xả thân phục vụ và bảo vệ người dân. Tinh thần của toàn lực lượng đã xuống rất thấp!”. Bà Lightfoot (người vừa bị chỉ trích vì vi phạm qui định phải mang khẩu trang do chính bà ban hành khi bà để mặt trần chụp ảnh tại một trận đấu bóng rổ ở Chicago) vẫn kiên định với lệnh buộc tiêm vaccine và tố cáo ông Catanzara “cố gắng kích động một cuộc nổi dậy”. Tại cuộc họp báo mới đây, bà cũng bác bỏ lo ngại sẽ thiếu cảnh sát trên diện rộng. “Không hề có tình trạng như thế cho đến thời điểm này!” – bà nhấn mạnh.
Nhưng khi được hỏi về nguy cơ thiếu cảnh sát trong tương lai, bà chỉ úp mở: “Tôi không phải người tin vào quá nhiều giả thuyết! Số cảnh sát nói không với lệnh buộc khai báo về tiêm chủng là rất ít!”. Tuy nhiên, nhiều người lại nghĩ khác. Tuần trước, hai đại diện hội đồng thành phố, Marty Quinn và Matt O’Shea, viết thư cho bà Lightfoot yêu cầu tạm hoãn lệnh tiêm vaccine, nêu lý do “Lực lượng cảnh sát đang mỏng dần trong khi các vụ tội phạm và bạo lực gia tăng”.
Ông Marty Quinn, người được tiêm chủng nói: “Nguy cơ thiếu cảnh sát hiện là mối quan tâm hàng đầu của các cử tri. Kể từ tuần trước, điện thoại của tôi gần như ‘cháy máy’ với quá nhiều cuộc gọi từ các điểm nóng. Người dân muốn chính quyền phải bảo đảm công việc của cảnh sát đang diễn bình thường”. Ngay trước khi có lệnh tiêm vaccine, nhiều người dân Chicago đã than phiền họ bị bỏ rơi do thiếu cảnh sát, một phần vì có nhiều cảnh sát nghỉ hưu, một phần do cắt giảm mạnh ngân sách dành cho cảnh sát dẫn đến cắt giảm 614 nhân sự của Sở cảnh sát trong năm nay. Ông Quinn nói: “Chúng ta không thể tuyển thêm một cảnh sát nào! Vấn đề không phải về bà Lightfoot hay ông Catanzara mà là về an toàn công cộng của người dân”. Ngày 21 Tháng Mười, Tổng thống Joe Biden cho biết các công chức thực thi pháp luật và ứng cứu khẩn cấp “nên bị sa thải nếu bất chấp các quy định về vaccine”.
Mở rộng sang các thành phố khác
Chicago không phải là thành phố duy nhất chứng kiến cảnh này. Nhiều sở cảnh sát trên khắp nước Mỹ cũng gặp khó khăn khi thúc giục nhân viên tiêm vaccine Covid-19 (hiện là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho cảnh sát Mỹ). Theo thống kê của Officer Down Memorial, một tổ chức phi lợi nhuận chuyên theo dõi các sĩ quan cảnh sát, trong 10 năm trước khi xảy ra đại dịch Covid-19, tính bình quân, mỗi năm có 166 cảnh sát Mỹ thiệt mạng lúc đang làm nhiệm vụ. Năm ngoái trong 374 sĩ quan qua đời, có 245 chết do Covid-19, nhiều hơn tất cả nguyên nhân khác cộng lại.
“Loại virus này không khác gì viên đạn bắn vào chúng tôi – Giám đốc cảnh sát Chicago David Brown nhận định vào ngày 19 Tháng Mười – Tôi sẽ làm tất cả những gì có thể làm và nói bất cứ điều gì có thể nói để thuyết phục cảnh sát hãy làm tất cả những gì có thể làm để cứu mạng sống chính mình”. Nhưng, lời kêu gọi rơi vào nhiều lỗ tai điếc! Tỷ lệ tiêm chủng nói chung trong lực lượng cảnh sát vẫn thấp hơn so với công chúng. “Thật khó hiểu khi lẽ ra chúng ta phải có gần 100% người đã tiêm chủng” – Art Acevedo, cựu cảnh sát trưởng các thành phố Miami, Houston và Austin, nói về sự lưỡng lự của vaccine của các đồng nghiệp. Ông đã kêu gọi các cảnh sát hãy dành chút thời gian “xem xét các dữ liệu”, nhấn mạnh “mọi tổng thống còn sống ở cả hai đảng đều đã được tiêm phòng”.
Nổi bật trong số chống lệnh tiêm vaccice còn có Cảnh sát trưởng thành phố Los Angeles, ông Alex Villaneuva, người giám sát tổ chức cảnh sát lớn nhất nước Mỹ. Ông cho biết sẽ không thực thi các yêu cầu về vaccine của Chính quyền hạt Los Angeles đối với nhân viên của mình. Trong khi ông Mike Solan, Chủ tịch nghiệp đoàn cảnh sát của thành phố Seattle, bang Washington, mô tả lệnh buộc chủng ngừa Covid-19 là “một sự phản bội chính trị”, và cảnh báo khoảng 350 thành viên nghiệp đoàn của ông có thể chấp nhận mất việc làm vì không tuân lệnh.
Tại tiểu bang Massachusetts, Nghiệp đoàn cảnh sát tiểu bang đang kiện thống đốc về lệnh buộc tiêm vaccine. Tiến sĩ Abraar Karan, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Stanford nhận định: “Vấn đề ở đây là khi người dân làm việc với cảnh sát thì họ không thể đoán trước điều gì sẽ xảy ra. Cảnh sát có mang mầm bệnh hay không? Giống như bác sĩ, y tá, cảnh sát phải tương tác với tất cả mọi người, gồm cả người già và người bị suy giảm miễn dịch, dễ nhiễm và chết vì Covid. Khi gặp một cảnh sát hoặc nhân viên cấp cứu chưa được tiêm chủng có thể cũng giống như gặp thần chết! Trong khi đó, không có cảnh sát, đặc biệt là ở các điểm nóng tội phạm, sẽ là một hiểm họa rất lớn đối với người dân sống ở đó”.
