Khái niệm về những kẻ giết người hàng loạt hoạt động tự do trong lòng xã hội hiện hữu như một trong những thực tế đáng lo ngại nhất của ngành tội phạm học hiện đại.
Các nhà tội phạm học và chuyên gia phân tích thuộc Cục Điều Tra Liên Bang (FBI) đưa ra một ước tính gây sốc: có tới 2,000 kẻ giết người hàng loạt âm thầm hoạt động tại Hoa Kỳ. Con số này không cố định, thường xuyên biến động tùy theo cách định nghĩa về trạng thái “hoạt động,” nhưng nó nhấn mạnh một quan niệm đáng sợ rằng vô số kẻ sát nhân chưa lộ diện vẫn tiếp tục trốn tránh vòng vây pháp luật, sống ngay cạnh những công dân lương thiện.
Sự nguy hiểm của một kẻ giết người hàng loạt không chỉ nằm ở hành vi tàn bạo, mà còn ở khả năng hòa nhập vào xã hội. Nhiều hung thủ sở hữu vẻ ngoài bình thường, có công việc ổn định, thậm chí có gia đình, khiến việc nhận diện trở nên cực kỳ khó khăn.
Trong kỷ nguyên công nghệ, người ta kỳ vọng bằng chứng DNA hoặc dấu vân tay sẽ giải quyết mọi vụ án. Tuy nhiên, thực tế khắc nghiệt cho thấy nhiều kẻ sát nhân sở hữu hiểu biết nhất định về kỹ thuật hình sự. Họ chọn những địa điểm hẻo lánh, sử dụng các phương thức phi tang dấu vết tinh vi hoặc lựa chọn nạn nhân thuộc nhóm yếu thế trong xã hội – những người mà sự biến mất thường không được báo cáo kịp thời.
Những kẻ sát nhân hàng loạt hiện đại không còn hoạt động theo những lối mòn dễ đoán. Một số thay đổi phương thức gây án để đánh lạc hướng cơ quan điều tra, khiến các vụ án rời rạc không thể kết nối lại thành một chuỗi logic.
Điều này tạo ra một khoảng trống thông tin mà tại đó, sự phối hợp giữa các bang và các lực lượng cảnh sát địa phương dễ dàng bị đứt gãy.
‘Kẻ Sưu Tầm Xương’ West Mesa
Khu vực West Mesa hoang vắng tại New Mexico ẩn chứa bí mật nghiệt ngã về nhân vật mang biệt danh “Kẻ Sưu Tầm Xương.” Một, hoặc có thể một nhóm người chưa xác định danh tính, gây ra cái chết của 11 phụ nữ cùng một thai nhi.
Hài cốt của họ chỉ lộ diện vào năm 2009 khi một người dân dắt chó đi dạo phát hiện xương người nhô lên sau một trận mưa lớn. Các cuộc khai quật quy mô lớn sau đó phơi bày một nghĩa địa tập thể. Hình ảnh vệ tinh cho thấy nạn nhân cuối cùng dường như bị vùi lấp từ năm 2005, do đó hung thủ có tới bốn năm để xóa sạch mọi dấu vết trước khi cuộc điều tra bắt đầu.
Hiện trường hầu như không cung cấp manh mối pháp y hữu hiệu do tác động của thời tiết sa mạc khắc nghiệt. Dù danh sách nghi phạm bao gồm nhiều kẻ có tiền án bạo lực tình dục, chưa ai bị buộc tội trực tiếp. Vụ án West Mesa trở thành minh chứng cho việc hung thủ nắm giữ lợi thế về thời gian và sự cách biệt địa lý để tiêu hủy bằng chứng hoàn toàn.
‘Kẻ Siết Cổ Đi Về Hướng Đông’
Năm 2006, khu vực gần Atlantic City, New Jersey, rúng động bởi việc phát hiện bốn phụ nữ tử vong trong mương thoát nước phía sau một nhà nghỉ dọc đường Black Horse Pike. Các nạn nhân gồm có Barbara V. Breidor, Molly Jean Dilts, Kim Raffo và Tracy Ann Roberts. Tất cả đều ở tình trạng không mảnh vải che thân, chỉ còn đôi vớ và giày, đa số đều bị siết cổ.
Cách sắp xếp thi thể hướng về phía Đông tạo nên cái tên đầy ám ảnh cho kẻ thủ ác. Ban đầu, giới chức trách nghi ngờ mối liên hệ với các vụ án tại Long Island, nhưng sự khác biệt trong cách thức ra tay cho thấy đây là một “thợ săn” chuyên nghiệp. Kẻ này dường như am hiểu khu vực, biết rõ những nơi ít người qua lại và tận dụng sự mong manh của những phụ nữ hành nghề mại dâm để thực hiện tội ác.
Bất chấp nỗ lực truy tìm qua hàng nghìn đầu mối, từ việc thẩm vấn nhân viên nhà nghỉ đến kiểm tra các báo cáo về những hành vi kỳ quái trong khu vực, cảnh sát vẫn chưa thể thực hiện lệnh bắt giữ nào. Kẻ siết cổ này dường như tan biến vào không khí ngay sau khi gây ra loạt án mạng, để lại một hồ sơ lạnh lùng và nỗi lo sợ cho những người sống ven đường lộ.
Bạo lực tại Little Rock
Từ Tháng Tám năm 2020 đến Tháng Tư năm 2021, thành phố Little Rock, Arkansas, trở thành mục tiêu của một kẻ tấn công hàng loạt liên quan đến bốn vụ việc, trong đó ba vụ gây tử vong.
Những hành vi này mang tính chất ngẫu nhiên, không có động cơ rõ ràng, khiến cộng đồng rơi vào trạng thái hoảng loạn. Thủ phạm tấn công nạn nhân khi họ đang đi bộ trên đường hoặc ở những nơi công cộng vào ban đêm. May mắn thay, một nạn nhân sống sót cung cấp mô tả quý giá về một người đàn ông da đen cao lớn, giúp FBI lập hồ sơ tâm lý thủ phạm.
Tuy vậy, danh tính kẻ ám sát đến nay vẫn là một ẩn số. Việc một kẻ sát nhân có lẽ thực hiện liên tiếp các vụ tấn công ngay trong lòng một thành phố hiện đại, dưới sự giám sát của máy quay an ninh và sự tuần tra của cảnh sát, cho thấy một sự táo tợn cực độ. Điều này chứng minh ngay cả khi có nhân chứng, việc bắt giữ một kẻ hành động đơn độc và ngẫu nhiên vẫn là thử thách cực đại.
Kẻ bóp cổ ở Chicago
Đây là một trong những vụ án gây tranh cãi nhất về sự tồn tại của sát thủ hàng loạt tại Chicago, liên quan đến cái chết của gần 75 phụ nữ từ năm 2001 đến 2017. Phần lớn nạn nhân chịu chung số phận: bị siết cổ và thi thể bị bỏ lại trong các tòa nhà bỏ hoang, hẻm tối hoặc thùng rác.
Suốt nhiều năm, sở cảnh sát Chicago ngần ngại kết nối các vụ án này. Chỉ đến khi một báo cáo điều tra năm 2019 công bố các điểm tương đồng kỳ lạ, một lực lượng đặc nhiệm mới chính thức thành lập. Điểm đáng lưu ý và đau lòng nhất: phần lớn nạn nhân là phụ nữ người da đen sống trong các khu vực nghèo khó.
Sự thiếu khẩn trương từ cơ quan chức năng bị dư luận chỉ trích gay gắt. Các nhà hoạt động xã hội cho rằng định kiến về tầng lớp và sắc tộc vô tình hỗ trợ kẻ giết người bằng cách làm chậm quá trình nhận diện mô hình tội phạm. Khi xã hội bỏ qua một nhóm đối tượng, kẻ sát nhân hàng loạt coi đó là “vùng an toàn” để tiếp tục hành vi thú tính của mình.
Glen Stewart Godwin: Kẻ đào tẩu xuyên quốc gia
Khác với những kẻ sát nhân giấu mặt, Glen Stewart Godwin chuyên đào tẩu khét tiếng với lý lịch bạo lực chuyên nghiệp. Hắn đại diện cho một loại tội phạm hàng loạt khác: những kẻ giết người công khai nhưng sở hữu kỹ năng lẩn trốn bậc thầy.
Bị kết án vào năm 1983 vì tội giết người dã man, Godwin thực hiện cuộc vượt ngục ngoạn mục khỏi nhà tù Folsom vào năm 1987. Hắn dạt sang Mexico, tiếp tục sát hại một bạn tù tại đó rồi vượt ngục lần nữa vào năm 1991. Kể từ đó, tung tích của Godwin trở thành một dấu hỏi lớn đối với Interpol và FBI.
Khả năng thích nghi tột độ
Suốt hơn 30 năm, Godwin vẫn lẩn trốn thành công. Khả năng lợi dụng biên giới quốc tế, thay đổi danh tính và kinh nghiệm tội phạm dày dạn giúp hắn trở thành một trong những mục tiêu khó bắt giữ nhất lịch sử hiện đại. Trường hợp này cho thấy một kẻ giết người hàng loạt có thể tồn tại bằng cách liên tục thay đổi môi trường sống và tận dụng các kẽ hở pháp lý giữa các quốc gia.
Những bóng ma khác trong lịch sử tội phạm
Ngoài danh sách nêu trên, lịch sử còn ghi nhận nhiều “quái nhân” chưa bao giờ lộ diện, tạo tiền đề cho nỗi sợ hãi về những kẻ sát nhân đang sống trong xã hội ngày nay.
Sát thủ Zodiac: Với những lá thư thách thức cảnh sát và mật mã chưa được giải đáp hoàn toàn, Zodiac trở thành biểu tượng cho sự bất lực của công lý vào thập niên 1960-1970 tại California.
Kẻ sát nhân ở Long Island: Dù một nghi phạm mới bị bắt giữ gần đây, cuộc điều tra vẫn kéo dài hơn một thập kỷ với nhiều nghi vấn về sự tồn tại của các hung thủ khác nhau cùng hoạt động trên một địa bàn.
Kẻ thu gom xác chết ở Cleveland: Sát hại và phân xác nhiều nạn nhân trong thời kỳ Đại Suy Thoái, tên này chưa bao giờ bị đưa ra ánh sáng dù có sự tham gia của thám tử lừng danh Eliot Ness.
***
Có nhiều yếu tố khách quan và chủ quan ngăn cản việc đưa tất cả những kẻ sát nhân hàng loạt ra trước ánh sáng.
Nhiều sở cảnh sát địa phương tại Hoa Kỳ đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân sự và kinh phí điều tra các vụ án cũ. Việc xét nghiệm DNA cho hàng nghìn bộ hồ sơ tồn đọng đòi hỏi chi phí khổng lồ và thời gian chờ đợi tại các phòng thí nghiệm pháp y thường kéo dài nhiều năm.
Dù có hệ thống ViCAP (Chương trình thu thập tội phạm bạo lực – Violent Criminal Apprehension Program) của FBI, việc chia sẻ thông tin giữa hàng nghìn cơ quan thực thi pháp luật độc lập vẫn gặp nhiều rào cản hành chính. Một kẻ sát nhân di chuyển qua ba bang khác nhau có thể không bao giờ bị phát hiện là cùng một người nếu các cơ quan địa phương không tích cực kết nối dữ liệu.
Trong thời đại số, kẻ sát nhân có thể tiếp cận nạn nhân qua các ứng dụng hẹn hò hoặc mạng xã hội, nơi sự ẩn danh được bảo vệ. Điều này cho phép họ thiết lập mối quan hệ với nạn nhân mà không để lại dấu vết vật lý rõ ràng như cách thức truyền thống.
Dù bức tranh có vẻ u ám, những tiến bộ vượt bậc trong khoa học đang dần thu hẹp khoảng cách giữa tội phạm và công lý.
Việc sử dụng các website phả hệ để truy tìm hung thủ qua DNA của người thân dẫn đến việc bắt giữ sát thủ Golden State vào năm 2018. Kỹ thuật này đang được áp dụng rộng rãi để lật lại những vụ án hàng chục năm tuổi, mang lại hy vọng cho gia đình các nạn nhân.
Trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence- AI) trong phân tích tội phạm
AI có khả năng quét hàng triệu bản ghi chép, hình ảnh và dữ liệu di chuyển để tìm ra những mô hình mà mắt người thường bỏ sót. Việc sử dụng thuật toán để dự đoán hành vi của những kẻ săn mồi đang trở thành một công cụ đắc lực cho các đơn vị phân tích hành vi của FBI.
Nhu cầu về sự minh bạch và công bằng xã hội buộc các cơ quan thực thi pháp luật phải chú trọng hơn đến các vụ án liên quan đến những nhóm người yếu thế. Sự quan tâm của dư luận thông qua các phương tiện truyền thông mới cũng tạo áp lực khiến chính quyền không thể bỏ ngỏ những vụ án mạng hàng loạt kéo dài.
Những vụ án nêu trên vẽ nên một bức tranh đáng lo ngại về cuộc đấu tranh đang diễn ra chống lại bạo lực hàng loạt ở Hoa Kỳ và trên toàn thế giới. Việc có tới 2,000 kẻ sát nhân hàng loạt đang hoạt động không chỉ là một con số thống kê, mà như một lời nhắc nhở về sự hiện diện của cái ác ngay trong đời thường.
Đây chỉ là một vài trong số rất nhiều thủ phạm hung ác vẫn tiếp tục sống mà không bị phát hiện. Sự cảnh giác của mỗi người, kết hợp với các kỹ thuật pháp y tiên tiến và cải cách thể chế quyết liệt, là chìa khóa duy nhất để đưa những “con quái nhân” này ra trước công lý. Bảo vệ cộng đồng không chỉ là nhiệm vụ của cảnh sát, mà còn nhờ nỗ lực chung của một xã hội từ chối sự thờ ơ trước những nỗi đau âm thầm.
Mỗi bộ xương được tìm thấy, mỗi hồ sơ được lật lại được xem như một bước tiến gần hơn đến việc giải mã những bí ẩn đen tối nhất của con người. Cuộc chiến này tuy gian nan, nhưng sự kiên trì của công lý cuối cùng sẽ khiến những kẻ lẩn khuất trong bóng tối phải run sợ.
(theo Vocal.media)
