Mỗi khi có một cuộc thăm dò dư luận mới được công bố liên quan đến sự chấp thuận dành cho một tổng thống, đa số người dân Mỹ có xu hướng chỉ xem xét những con số được gọi là “quan trọng hàng đầu” và lướt qua những con số khác. Nhưng đôi khi những con số (ở đây là tỷ lệ) lại nằm bên trong “ruột” của kho dữ liệu thăm dò, và chính nơi này chúng ta có thể tìm thấy câu chuyện “đáng nói”.
Các cuộc thăm dò ý kiến toàn quốc đáng tin cậy đều cho phép những người thích đi sâu tìm hiểu “sự thật ẩn giấu phía sau những con số” biết được đâu là nguy cơ đâu là cơ hội cho đối tượng của cuộc thăm dò (ở đây là tổng thống Mỹ đương nhiệm). Nhưng không phải ai cũng biết cách “vạch lá tìm sâu”! Hãy thử nhìn sâu vào cuộc khảo sát mới nhất của Trung tâm Nghiên cứu Pew.
Cái gọi là “quan trọng hàng đầu” của kết quả thăm dò, và được truyền thông ưu tiên công bố là: Số người dân Mỹ được hỏi tán thành những gì Joe Biden đang làm trong cương vị tổng thống là 41% và 56% không tán thành. Tin tức có vẻ rất xấu so với lúc Biden mới nhậm chức! Tuy nhiên, nó vẫn chỉ là bề mặt che giấu những tin còn xấu hơn và đáng lo hơn ở bên trong.
Chỉ khi phân tích kỹ kết quả thăm dò của Pew người ta mới giật mình! Và đây chính là màn cảnh tỉnh cho đội tham mưu của Biden, khi uy tín của cựu Tổng thống Donald Trump vẫn còn rất mạnh, bất chấp cảnh báo của lãnh đạo thiểu số Cộng hoà tại Thượng viện Mitch McConnell là các ứng viên Cộng hoà tương lai đừng quá lệ thuộc vào ông ta.
Dưới đây là tám con số không phải “quan trọng hàng đầu” nhưng lại bổ sung đầy đủ cho con số “quan trọng hàng đầu”:
1/ 44%. Đó là tỷ lệ người Mỹ nói rằng họ “rất” hoặc “hơi” tin Biden “có thể xử lý những thách thức do Covid-19 đặt ra”. Tỷ lệ này đáng báo động, nếu nhìn vào con số 65% cách nay chưa đầy một năm, vào Tháng Ba, 2021 (trong đảng Dân chủ từ 92% cũng giảm xuống còn 69%). Chính sự tín nhiệm của công chúng vào lời hứa “sẽ chiến thắng Covid-19” và tố cáo “Trump giết người” của một số lãnh đạo đảng Dân chủ đã giúp Biden thắng cử.
2/ 76%. Đó là số đảng viên Dân chủ nói rằng họ tán thành công việc mà Biden đang làm trong nhiệm kỳ. Nhưng vẫn giảm 7 điểm so với cuộc thăm dò của Pew vào mùa Thu năm ngoái, và giảm mạnh so với 95% sự ủng hộ của đảng Dân chủ mà Biden nhận được vào Tháng Ba, 2021. Chỉ có khoảng 1/3 đảng viên Dân chủ (37%) tán thành mạnh mẽ những công việc Biden đang làm.
3/ 30%. Cứ 10 người Mỹ, chỉ có 3 người “phần nào” hoặc “rất” tin tưởng Biden có thể đưa đất nước xích lại gần nhau hơn. Đoàn kết cũng là một trong những trọng tâm của Biden trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2020. Nhiều người dân Mỹ không bao giờ quên lời hứa tuyệt đẹp trong bài phát biểu nhậm chức của ông: “Hôm nay, vào ngày Tháng Một này, toàn bộ tâm hồn tôi đặt vào mục tiêu: Mang nước Mỹ lại với nhau. Đoàn kết nhân dân của chúng ta. Và đoàn kết quốc gia của chúng ta”. Nhưng lời hứa này như muối bỏ biển! Dĩ nhiên không chỉ là lỗi của mình Biden.
4/ 20%. Chỉ có 1/5 người Mỹ tin rằng Biden sẽ là một tổng thống “thành công”. Trong đảng Dân chủ có khá hơn, nhưng cũng chỉ 1/3 cảm thấy như thế. Đa số (43%) người Mỹ tin Biden sẽ là một tổng thống “không thành công”. Trong khi Biden chỉ mới tại vị được hơn một năm, tâm trạng bi quan đó có thể là “lời tiên tri trở thành hiện thực” vào cuối nhiệm kỳ nếu mọi thứ cứ tồi tệ như hiện nay.
5/ 72%. Phần lớn người Mỹ đánh giá tình hình kinh tế Mỹ lúc này là “tương đối” hoặc “nghèo nàn”. Ngay trong đảng Dân chủ, chỉ có 36% đánh giá nền kinh tế là “tốt” hoặc “xuất sắc”.
6/ 35%. Khi được hỏi “nền kinh tế sẽ tốt hơn hay xấu đi” trong năm tới, khoảng 1/4 người được hỏi trả lời “xấu hơn”. 27% tin sẽ tốt hơn và 37% tin nền kinh tế sẽ “vũ như cẩn”, chẳng có gì thay đổi!
7/ 89%. Đó là số người Mỹ dự báo “giá thực phẩm và hàng tiêu dùng sẽ ngày càng tệ hơn” so với năm ngoái. Trong số 89% đó, 60% nói giá cả “còn tệ hơn rất nhiều”, trong khi 29% nói “có phần” tệ hơn. 82% khác khẳng định giá xăng năm 2022 cũng tệ hơn năm ngoái!
8/ 69%. Gần 7/10 người Mỹ được hỏi cho biết “đại dịch coronavirus tiếp tục là mối đe dọa lớn đối với sức khỏe của nền kinh tế Mỹ”. Tỷ lệ này ở đảng Dân chủ là 74% và đảng Cộng hòa là 66%. Vậy bức tranh tổng thể mà “những con số không quan trọng” vẽ lên là gì? Trước hết, chúng có nghĩa là một tỷ lệ đáng kể công chúng đã mất niềm tin vào năng lực của Biden để đưa nước Mỹ đến đầu bên kia “sáng sủa” của đại dịch Covid-19. Mất điểm ở “con át chủ bài tranh cử” này sẽ được dịch ra là “Triển vọng cho nhiệm kỳ tổng thống hiện nay của Biden là rất u tối” chứ khoan nói đến nhiệm kỳ tới.
Cuộc thăm dò của Pew đã cho thấy người dân Mỹ đang lo lắng và bất an về nền kinh tế và tác động của Covid đối với kinh tế, trong khi họ cũng cảm thấy sức ép của lạm phát lên các hàng hoá thiết yếu hàng ngày. Tâm lý này chắc chắn làm giảm triển vọng của đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ, nếu không có phép màu, trừ khi mọi thứ thay đổi mạnh mẽ và sớm. Chiến tranh tại Ukraine hay Đài Loan chỉ làm cho tình hình tồi tệ hơn nữa vì người dân Mỹ bao giờ cũng xem những vấn đề đối nội quan trọng hơn đối ngoại trong mùa bầu cử. Cựu Tổng thống George Bush đã có kinh nghiệm đau thương này.
