Donald Trump là một cựu tổng thống Mỹ đầu tiên tuyên thệ làm chứng trong phiên tòa xét xử gian lận dân sự của chính mình ở New York. Bộ trưởng Tư pháp New York Letitia James (Dân chủ) kiện Trump và hai con trai của ông gian lận và đòi bồi hoàn $250 triệu.
“Tội” của Trump là cố tình định giá quá cao tài sản của mình để đạt được các thỏa thuận tài chính có lợi, như thế chấp để vay tiền ngân hàng. Thẩm phán Tòa án Tối cao New York Arthur Engoron cũng được đề nghị hủy bỏ chứng nhận kinh doanh của Trump tại tiểu bang. Phiên tòa nhằm xác định có cần thêm hành động bổ sung nào cũng như mức phạt cho các bị cáo.
Đây chỉ là một trong các vụ kiện mà Trump phải đối mặt, gồm bốn cáo trạng hình sự (hai tại tòa án liên bang, một ở New York và một ở Georgia). Dưới đây là một số điều rút ra từ những gì Trump thể hiện tại phiên tòa dân sự – dẫn lại từ The Washington Post.
Trump tận dụng cơ hội để nói những điều không liên quan phiên tòa
Ngay khi bắt đầu lời khai, cựu tổng thống đã đưa ra một loạt quan điểm chống lại cả tòa án và cơ quan công tố. “Tôi chắc chắn thẩm phán sẽ ra phán quyết chống lại tôi, bởi vì ông ấy luôn ra phán quyết chống lại tôi” – Trump nói về Thẩm phán Engoron, người trước đây từng đồng ý là Trump phải chịu trách nhiệm về tội gian lận và đã phạt “bịt miệng” Trump hai lần vì tấn công bằng ngôn từ thư ký luật của ông.
Trump chế nhạo các tội danh cơ quan công tố đưa ra để chống lại ông là “một phần trong kế hoạch vũ khí hóa chính phủ và tòa án”. Ông cũng có những lời bào chữa lạc đề mà thẩm phán xem là “không hợp lệ”. Trump gọi phiên tòa là “rất bất công”, “điên rồ” và nhiều lần bị khiển trách vì “đưa ra quan điểm chính trị” thay vì trả lời đúng trọng tâm các câu hỏi. Ngay từ đầu, thẩm phán đã yêu cầu các luật sư của Trump hãy kiềm chế thân chủ của họ, thậm chí ông còn đe dọa sẽ có biện pháp nếu Trump “không chơi đúng luật” tại phiên tòa.
Có lúc, Engoron nói, sở dĩ Trump “nói lan man là vì… không thể bào chữa trước tội danh rõ ràng!”. Thật vậy, Trump dường như bỏ qua việc tự biện hộ nội dung cáo trạng mà thay vào đó cố gắng chuyển trọng tâm của phiên tòa sang những người khác (đây là phiên tòa sơ thẩm nên không có bồi thẩm đoàn và Engoron có thêm quyền lực đáng kể).
“Phong cách phản tuyên thệ” của Trump
Một lần nữa, việc bắt Trump phải tuyên thệ không có giá trị gì đối với phong cách thích cường điệu của ông. Cựu tổng thống tiếp tục khẳng định tài sản ở Mar-a-Lago của mình trị giá từ $1 tỷ đến $1.5 tỷ. Các chuyên gia nhận thấy định giá đó rất đáng ngờ. Văn phòng của James cũng đưa ra bằng chứng bác bỏ tuyên bố “giá trị tài sản của tôi là rất lớn”.
Trump liên tục than phiền tài sản của ông bị định giá quá thấp. “Giá trị tổng thể của chúng cao hơn hàng tỷ đôla so với cách định giá này. Các ngân hàng hiểu hơn ai hết sự thật đó”. Trump khẳng định “không có nạn nhân nào bị lừa đảo ở đây. Không có ai mất tiền. Các ngân hàng kiếm được rất nhiều tiền từ tài sản của tôi và mọi người không hiểu tại sao tôi lại đứng đây!”.
Nhưng một nhân chứng công tố tuần trước đã làm chứng là Trump sẽ phải chịu lãi suất cao hơn nhiều nếu ông không phóng đại sự giàu có và khiến các ngân hàng thiệt hại khoảng $168 triệu (số tiền mà James xem là thu lợi bất chính). Trump không nói về căn hộ áp mái ở Thành phố New York của mình, với diện tích được nói nống lên là 30,000 feet vuông trong khi thực tế chỉ có 10,996 feet vuông! Phóng viên pháp lý Adam Klasfeld cho rằng căn hộ được định giá quá cao. Năm 2017 Forbes tiết lộ diện tích thật của căn hộ và nó rất khác với con số Trump từng công khai nhiều lần.
Trump đang cố “làm chủ” các vụ án sắp tới của mình
Bất kể kết quả thế nào, những cảnh tượng diễn ra trong phiên tòa dân sự này đều nằm trong ý đồ của Trump (và thành công): Can thiệp và lèo lái quy trình pháp lý theo cách của mình. Trump dường như thách thức các thẩm phán bằng cách dùng những ngôn từ “chợ búa” không thể chấp nhận được đối với các bị cáo khác đến nỗi thẩm phán Engoron cảnh báo sẽ “có biện pháp ngăn chặn thỏa đáng”.
Engoron liên tục khiển trách Trump và kêu gọi các luật sư hãy “hạ nhiệt” cựu tổng thống, nhưng hầu như ông chỉ khuyên Trump là chính. Có lúc ông “bán cái” cho phía công tố khi hỏi họ liệu có cần thảo luận thêm về cách để Trump đừng phát biểu lung tung và trả lời lạc đề các câu hỏi tại tòa.
Nói tóm lại, những gì Trump thể hiện và đạt được trong phiên tòa dân sự sẽ ảnh hưởng đến những vụ án hình sự sau này của ông và tòa án sẽ còn mệt dài dài với phong cách “tấn công” của cựu tổng thống. Không dễ dàng gì để truy đuổi Trump. Dù có vẻ như Trump sẽ không bao giờ ra làm chứng trong các vụ án hình sự của mình, nhưng gần như chắc chắn Trump vẫn sử dụng các chiêu thức “tấn công là phòng thủ” ngay cả khi ông không có mặt tại tòa. Có lẽ các thẩm phán trong các vụ án đang chờ sẽ quan tâm đến những gì đang xảy ra ở New York để cố gắng tái diễn cảnh này trong phòng xử của họ.
