Trước khi đoàn quân xâm lược của Vladimir Putin vượt biên giới tràn vào Ukraine, có không ít chính trị gia Mỹ, trong đó có cựu Tổng thống Donald Trump, công khai ủng hộ Putin. Tuy nhiên hiện tại gió đã đổi chiều, ngay trong nội bộ đảng Cộng hòa. Những chính khách trong đảng Cộng hòa từng nhiệt tình ủng hộ Putin bắt đầu xuống giọng, không còn hung hăng như lúc đầu.
Cuộc chiến Nga-Ukraine vẫn là đề tài chính trong những bản tin hàng ngày. Những bản tin đầy đủ với những bình luận rõ ràng cho thấy sự quan tâm của cả thế giới về cuộc chiến. Sau một thời gian dài, nước Mỹ chưa bao giờ đoàn kết như hiện tại khi cuộc chiến Nga-Ukraine xảy ra. Những cái loa trong đảng Cộng hòa từng hoan hô và ủng hộ Putin bắt đầu ít đi, nhỏ dần lại. Đa số chính trị gia và dân chúng Mỹ đứng sau Tổng thống Joe Biden. Khi cuộc chiến bắt đầu, một cuộc thăm dò cho thấy 70% dân Mỹ ủng hộ các biện pháp trừng phạt cứng rắn, ngay cả khi có thể gây thương vong, dù sự ủng hộ chống lại việc can thiệp trực tiếp bằng quân đội vào cuộc chiến.
Số phiếu thăm dò ủng hộ Tổng thống Biden khá thấp vào đầu năm nay đã tăng lên phần nào. Đây là chuyện thường xảy ra khi đất nước có chiến tranh nhưng trong trường hợp này nó cho thấy một thực tế là Biden có thể kết hợp một liên minh rộng lớn chống lại Moscow. Nhiều đảng viên Cộng hòa tin rằng Putin sẽ không dám tấn công bất cứ nước nào trong nhiệm kỳ Trump, ngay bản thân Trump cũng thường xuyên tuyên bố điều này.
Khi chiến tranh vừa nổ ra, cựu Tổng thống Trump nhiệt liệt khen ngợi Putin là thiên tài, thông minh… đồng thời chỉ trích Biden yếu kém. Trump nói Mỹ chỉ tự làm hại mình bằng các lệnh trừng phạt. Cần nhắc lại, năm 2019, Tổng thống Trump từng yêu cầu Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cung cấp tài liệu buộc tội Hunter, con trai của Biden, nếu muốn được nhanh chóng cung cấp gói viện trợ quân sự $400 triệu.
Tucker Carlson – một cái loa của đài Fox News – nói rằng Ukraine không phải là một thể chế dân chủ mà chỉ là con rối của Mỹ. Cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo của Nội các Trump cũng không tiếc lời bày tỏ sự ngưỡng mộ Putin, ít nhất là vào thời điểm bắt đầu cuộc chiến Ukraine. Pompeo nói: “Ông ấy là một chính khách tài giỏi, một điệp viên KGB lão luyện. Putin biết cách sử dụng quyền lực của mình. Chúng ta nên tôn trọng điều đó”.
Madison Cawthorn, 26 tuổi, dân biểu trẻ nhất ở Hạ viện, thuộc đảng Cộng hòa, bang North Carolina phát tán một video vào ngày 10 Tháng Ba 2022, rằng: “Zelensky là một kẻ gian manh, chính phủ Ukraine cực kỳ tham nhũng, gian ác đến khó tin…”. Video cũng đồng thời tuyên truyền những giáo điều rỗng tuếch. Những luận điệu phản quốc của Tucker Carlson, Mike Pompeo, Madison Cawthorn… được truyền thông Nga hưởng ứng mạnh mẽ và tuyên truyền rộng rãi đến người dân Nga.
Một số khuôn mặt thuộc đảng Cộng hòa bày tỏ ủng hộ Putin có thể kể thêm là Matt Gaetz (dân biểu Florida), Marjorie Taylor Greene (dân biểu Georgia), Lauren Boebert (Colorado). Marjorie Greene từng ca ngợi Putin và chỉ gần đây mới ít nhiều thay đổi quan điểm. Mặc dầu vậy, Greene chống lại bất kỳ viện trợ nào cho Ukraine, cho rằng nó chỉ kéo dài chiến tranh, gây ra thêm đau khổ. Greene cũng tin rằng độc lập của Ukraine chỉ tồn tại nhờ sự giúp đỡ của cựu Tổng thống Barack Obama. Bà nói: “Chính phủ trước đây ở Kyiv đã bị lật đổ với sự giúp đỡ của Obama; và Biden chỉ nhiệt thành giúp đỡ Ukraine vì con trai ông là Hunter đang kinh doanh ở đó”.
Trong khi đó, Lauren Boebert đưa ra một nhận định ngớ ngẩn về cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine. Trước đó, khi đề cập cuộc biểu tình của các tài xế xe tải phản đối các biện pháp chống đại dịch Sars-CoV2 ở Canada, Boebert nói: “Chúng tôi cũng có những người hàng xóm ở phía Bắc đang cần được trả tự do”. Boebert mô tả Canada là một quốc gia đang bị đàn áp, sẽ được giải phóng khi bị chiếm đóng giống như Ukraine, đất nước mà Putin đang muốn diệt phát xít…
Những người kể trên chỉ là thiểu số ít ỏi. Trong thời điểm căng thẳng này, ở cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa, gần như mọi người đều cảm thấy nhẹ nhõm trước cách hành xử của Nội các Biden, vì bất kỳ bất cẩn nào cũng có thể dẫn đến một cuộc leo thang đưa đến chiến tranh nguyên tử. Người lãnh đạo Mỹ hiện nay không phải là một kẻ ái kỷ, bốc đồng với những hành động, tuyên bố không kiểm soát, và có những ý tưởng điên dại chẳng hạn dùng chiến đấu cơ F-22 sơn cờ Trung Quốc để tấn công Nga.
Một số nhà phân tích đặt câu hỏi liệu mặt trận hiện tại chống Putin có thể báo trước sự chấm dứt việc ngưỡng mộ Putin của những người như Trump hay không? Thực tế cho thấy nhiều đảng viên Cộng hòa đang giữ khoảng cách với Trump – một khoảng cách rất ít liên quan đến các tiêu chuẩn đạo đức mà chỉ vì chủ nghĩa cơ hội. Một thí dụ là phát biểu của cựu Phó Tổng thống Mike Pence. Vào ngày 4 Tháng Ba, Pence nói tại một sự kiện của đảng Cộng hòa: “Không có chỗ cho những người xin lỗi Putin trong đảng này”. Rõ ràng là điều đó ngầm nhắm vào Trump.
Tuy nhiên chỉ bốn ngày sau, trong một cuộc phỏng vấn đài Fox News, Mike Pence lại nói: “Chính phủ thời Trump là nội các duy nhất trong thế kỷ 21 mà Putin không tìm cách xâm chiếm đất đai, mở rộng biên giới bằng vũ lực vì ông ta nhìn thấy được sức mạnh quân sự của Mỹ”. Pence có vẻ đang muốn trở thành ứng cử viên tổng thống vào năm 2024.
Để đạt được mục đích này, Pence vừa phải giữ một khoảng cách đối với Trump, vừa tránh xung đột bất lợi với Trump. Khi tình hình thay đổi vì cuộc chiến tranh tàn ác vô nhân của Putin, nền tảng nhân sự của đảng Cộng hòa nhận ra sự ngưỡng mộ đối với một thể chế chuyên quyền, độc đoán là điều mang lại tai hại nhiều hơn là lợi lộc chính trị.
___________
Đảng Cộng hòa đứng ở đâu trong cuộc xâm lược Ukraine của Putin?
