Hạ viện Hoa Kỳ đang chuẩn bị cho “bộ phim hay” tiếp theo: Lật đổ Chủ tịch Kevin McCarthy! Dân biểu Matt Gaetz thề sẵn sàng “vở kịch” bỏ phiếu nhiều lần để bứng cho được McCarthy ra khỏi chiếc ghế hiện nay sau khi tố cáo lãnh đạo đảng Cộng hoà (GOP) tại Hạ viện “cấu kết” với đảng Dân chủ để thông qua một giải pháp ngân sách tạm thời “cứu” đóng cửa chính phủ.
“Kiến nghị bãi nhiệm” sẽ mở đầu “bộ phim nhiều tập”!
Sau giữa Tháng Mười Một, khi Thượng viện do đảng Dân chủ lãnh đạo sẵn sàng thông qua dự luật lưỡng đảng liên quan ngân sách chính phủ tài khoá tới và một tổng thống của đảng Dân chủ ngồi tại Toà Bạch Ốc chờ ký ban hành, Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy (Cộng hòa-California) sẽ phải đưa ra lựa chọn mang tính quyết định về việc có nên giữ cho chính phủ không phải đóng cửa lần nữa không, sau khi giải pháp ngân sách tạm thời kết thúc.
Chọn lựa rất khó khăn, vì mới chỉ đồng thuận, với giải pháp tạm thời, ông đã có thể phải trả giá chiếc ghế chủ tịch của mình. Ngày 1 Tháng Mười, Dân biểu Matt Gaetz (Cộng hoà-Florida) hứa tìm mọi cách lật đổ McCarthy khỏi vị trí lãnh đạo để trả đũa việc người cùng đảng với mình đứng về phía Dân chủ trong lần bỏ phiếu mới nhất.
Khi Gaetz tuyên bố trên chương trình “State of the Union” của kênh CNN là ông “đã lên kế hoạch” khởi động tiến tình loại bỏ McCarthy trong vài ngày tới, những căng thẳng âm ỉ kéo dài giữa hai người lập tức leo thang đến đỉnh điểm. Nếu tiến trình được khởi động (được gọi là “kiến nghị bãi nhiệm”), Hạ viện sẽ có 48 giờ để bỏ phiếu về đề xuất này.
Suốt nhiều tuần qua, nhóm cánh hữu GOP cứng rắn tại Hạ viện đã nhắc đi nhắc lại là họ sẵn sàng lật đổ McCarthy nếu ông dựa vào Dân chủ để thông qua bất kỳ luật ngân sách nào. Trong thoả hiệp trao chiếc ghế cho McCarthy, “kiến nghị bãi nhiệm” là nhượng bộ cho phe cứng rắn. Kiến nghị chỉ cần một người đề xuất là đủ để buộc Hạ viện họp bỏ phiếu bãi nhiệm chủ tịch.
Gaetz đã cáo buộc McCarthy “nói dối” về các cuộc đàm phán ngân sách tạm thời với chính phủ Biden và đã nói dối tại hội nghị GOP (Republican Conference) tại Hạ viện vào Tháng Một qua, trong cuộc bỏ phiếu gay go và kéo dài bầu ghế chủ tịch (phải mất 15 vòng bỏ phiếu). “Hãy nhìn xem, điểm chung hiện nay là không còn ai tin tưởng Kevin nữa – Gaetz nói với CNN – Ông ta đã nói dối Biden, nói dối những người bảo thủ ở Hạ viện và đánh lừa họ bằng những con số hoàn toàn khác”.
Theo Gaetz, McCarthy hứa với những người bảo thủ cực hữu trước khi họ trao ghế chủ tịch cho ông là “sẽ chỉ thông qua từng khoản chi tiêu ngân sách do chính phủ đệ trình thay vì gộp tất cả lại với nhau”. Gaetz than phiền với ABC News: “Hầu như không có lời hứa nào mà ông ấy không vi phạm!”
Cho đến nay, McCarthy và các đảng viên GOP đã thông qua bốn dự luật phân bổ ngân sách và có kế hoạch thông qua tám dự luật còn lại trong tháng này. Trong khi McCarthy không cho hội nghị GOP 72 giờ để xem xét và bỏ phiếu về giải pháp ngân sách tạm thời để duy trì hoạt động của chính phủ thì ông đã tuân theo quy định đó đối với phần lớn các dự luật thông qua trong năm nay.
Sáng 1 Tháng Mười, McCarthy tỏ ra thách thức khi được hỏi về lời đe dọa loại ông khỏi ghế chủ tịch Hạ viện. Trên chương trình “Face the Nation” của kênh CBS News, ông nói: “Tôi sẽ sống sót! Đây là vấn đề cá nhân của Matt (Matt Gaetz). Nếu anh ta khó chịu vì chúng tôi không đóng cửa và tôi không muốn chính phủ đóng cửa, thì chúng tôi sẽ chiến đấu”.
Nhưng bất chấp sự tự tin của McCarthy, trong các cuộc phỏng vấn tuần qua, một số đảng viên GOP tỏ ra đồng lòng với động thái của Gaetz. Gaetz là một trong sáu thành viên GOP chưa bao giờ ủng hộ McCarthy trong cuộc chiến giành chiếc búa chủ tịch khi bắt đầu nhiệm kỳ Quốc hội mới. Họ đã chuyển phiếu sang hình thức nhẹ hơn là “present” (có mặt) ở vòng bỏ phiếu thứ 15, ngưỡng vừa đủ để McCarthy thoát khỏi bế tắc.
Phe Dân chủ có ủng hộ lật ghế McCarthy?
Ngày 1 Tháng Mười, một số GOP cực hữu công khai hoan nghênh lời đe dọa của Gaetz. Dân biểu Byron Donalds (Cộng hoà-Florida), một thành viên của nhóm House Freedom Caucus tại Hạ viện, nói với Fox News: “Rõ ràng McCarthy đang gặp rắc rối!” Khi được hỏi về kiến nghị bãi nhiệm, Donalds nói: “Tôi thực sự suy nghĩ về điều đó. Hiện tại có rất nhiều vấn đề về niềm tin trong nhóm của tôi”.
Những thành viên GOP khác, vốn chỉ trích sự lãnh đạo của McCarthy, thì từ chối cho biết họ sẽ bỏ phiếu như thế nào nhưng ám chỉ “sẽ suy nghĩ kỹ về điều này”. Dân biểu Tim Burchett (Cộng hoà-Tennessee) trả lời một cuộc phỏng vấn: “Tôi bỏ phiếu bằng lương tâm mình. Chúng ta không thể để mất nước!”.
Phát biểu trên ABC News, Matt Gaetz cho biết ông dự định sẽ nộp kiến nghị bãi nhiệm nhiều lần nếu lần trước đó thất bại. “Tôi có thể không thành công ở lần bỏ phiếu đầu tiên, nhưng vẫn có thể thành công ở lần bỏ phiếu thứ… 15! Tôi không bao giờ từ bỏ mục tiêu này”.
Tuy nhiên, Gaetz chưa nghĩ ra người thay thế McCarthy. Phần lớn ông nghị GOP tại Hạ viện vẫn kiên quyết ủng hộ McCarthy và sẽ bỏ phiếu để giữ ông lại ghế chủ tịch. Dân biểu Jason T. Smith (Cộng hoà- Missouri) nói với Maria Bartiromo, người dẫn chương trình “Sunday Morning Futures” của Fox News vào ngày 1 Tháng Mười: “Muốn truất phế McCarthy, Gaetz sẽ cần hơn 200 đảng viên Dân chủ đứng về phía mình để để bù vào hơn 200 đảng viên GOP ủng hộ 100% McCarthy”.
Dân biểu Michael Lawler (Cộng hoà-New York), một trong những thành viên GOP yếu thế nhất trong hội nghị GOP, nói với chương trình “This Week”:
“Gaetz đang sống với ảo tưởng. Trong khi ông ấy phàn nàn Hạ viện lề mề trong việc thảo luận các dự luật ngân sách, thì chính ông là một trong những người làm cho quá trình này kéo dài ra. Nếu đưa ra kiến nghị bãi nhiệm, ông sẽ trì hoãn thêm 45 ngày nữa. Trong ba tuần qua, Gaetz và một số đồng nghiệp của tôi đã vi phạm các quy tắc của hội nghị Cộng hoà nên hội nghị chưa thể đạt được thoả thuận cuối cùng”.
Với việc GOP chiếm đa số hẹp trong Hạ viện, nếu có hơn năm dân biểu theo đường lối cứng rắn bỏ phiếu ủng hộ phế truất McCarthy thì Kevin McCarthy sẽ cần đảng Dân chủ giúp để trụ lại. Nhưng sự giúp đỡ của họ, nếu có, sẽ phải trả giá đắt.
Biết được vai trò của mình trong kịch bản này, các thành viên Dân chủ Hạ viện đang bắt đầu thảo luận về cách xử lý chiếc ghế của McCarthy; và tự hỏi, liệu sự tham gia (hay không tham gia) của họ sẽ ảnh hưởng thế nào đến kết quả cuối cùng.
Nhiều người quen thuộc với các cuộc trò chuyện riêng tư cho biết chưa có cách xử lý nào được thống nhất. Về phần mình, Gaetz không hề lo lắng về việc đảng Dân chủ bảo vệ McCarthy. Phát biểu trên “This Week”, ông ví von: “Nếu vào thời điểm này tuần sau, Kevin vẫn là chủ tịch Hạ viện thì đó là do đảng Dân chủ bảo lãnh cho ông ta. Lúc đó ông là chủ tịch của họ chứ không phải của tôi!”.
Người quyền lực số hai trong nhóm House Democratic Caucus tại Hạ viện, Dân biểu Katherine M. Clark (Massachusetts) nhắc các thành viên hãy chuẩn bị sẵn sàng cho kiến nghị bãi nhiệm McCarthy vì nó có thể được đệ trình bất cứ lúc nào, từ 2 Tháng Mười.
Nhưng bà không tiết lộ cách bỏ phiếu mà chỉ nhấn mạnh: “Chúng tôi sẽ có một cuộc thảo luận rộng rãi trong các thành viên để làm sao đáp ứng tốt nhất nguyện vọng của người dân Mỹ”.
Một số đảng viên Dân chủ ôn hòa ám chỉ họ có thể giúp đỡ McCarthy vì họ không tin tưởng Gaetz. Ví dụ Dân biểu Greg Landsman (Ohio). Tuy nhiên, có rất ít tình cảm dành cho McCarthy, người mà đảng Dân chủ xem là “không đáng tin cậy”. “Trước khi cứu ông ấy, hãy nghĩ chúng ta sẽ nhận được gì từ ông ấy?- một dân biểu Dân chủ tự hỏi – Chúng ta sẽ không đưa cho ông ấy phiếu bầu chỉ vì muốn đóng vai… người tốt!”
The Washington Post cho biết, một số đảng viên Dân chủ hoan nghênh ý tưởng giúp Gaetz lật đổ McCarthy. Ví dụ, Dân biểu Alexandria Ocasio-Cortez (New York), một trong những người cấp tiến nổi bật tại Hạ viện. Bà tuyên bố: “Chắc chắn tôi sẽ bỏ phiếu để chấm dứt quyền phát ngôn của McCarthy… Rõ ràng ông ấy đã mất quyền kiểm soát đảng của mình. Đảng Dân chủ không có nhiệm vụ phải cứu GOP khỏi chính vấn đề của họ”.
