Donald Trump đã nhiều lần nói về việc sẽ ân xá cho những người ủng hộ ông – những người đã tham gia vào cuộc nổi dậy ngày 6 tháng Một tại Tòa nhà Quốc hội Hoa Kỳ bốn năm trước – được coi là một trong những ưu tiên hàng đầu khi ông bắt đầu chính quyền mới của mình.
Nhưng việc ân xá sẽ bắt đầu như thế nào, và Trump sẽ đi xa đến đâu trong việc công khai ủng hộ những kẻ bạo loạn?
Theo Bộ Tư pháp Hoa Kỳ, có gần 1.600 người đã bị buộc tội hoặc bị kết án về các tội liên quan đến bạo loạn.
Trong đó, bao gồm ít nhất 11 người đã mang súng đến Điện Capitol, 379 người bị buộc tội tấn công cảnh sát hoặc nhà báo, và 13 thủ lĩnh của các lực lượng dân quân cực hữu như Proud Boys và Oath Keepers bị kết tội âm mưu nổi loạn.
Những kẻ bạo loạn mang vũ khí bao gồm súng, thuốc xịt hóa học, rìu, súng điện, gậy bóng chày và thậm chí một thanh kiếm đến Điện Capitol, nơi ba người chết trong cuộc bạo loạn và bốn sĩ quan cảnh sát sau đó chết do tự sát sau khi chống lại những kẻ nổi dậy.
Trump đã lên tiếng trong những tuần gần đây, rằng ông có thể bắt đầu tiến hành ân xá ngay trong ngày đầu tiên nhậm chức, và có thể xóa bỏ các cáo buộc ở mức liên bang của mọi người liên quan.
“Chúng tôi sẽ xem xét từng trường hợp riêng lẻ, và chúng tôi sẽ làm điều đó rất nhanh chóng, và nó sẽ bắt đầu trong giờ đầu tiên mà tôi nhậm chức,” ông nói với Time vào thàng trước. “Phần lớn trong số họ không nên ở trong tù. Đại đa số không nên ở trong tù, và họ đã phải chịu đựng rất nhiều,” ông nói thêm.
Tổng thống đắc cử cho biết ông thậm chí sẽ xem xét ân xá cho những người đã nhận tội tấn công các sĩ quan cảnh sát, nói với NBC News rằng những cá nhân này “không có lựa chọn nào khác” ngoài việc chấp nhận các cáo buộc.
Cuộc bạo loạn đã xảy ra nhiều năm trước, hiển nhiên là đã có những chứng cứ cụ thể, là nổi đau của chính quyền Hoa Kỳ, nhưng hôm nay nó vẫn là một phần gây tranh cãi của cuộc thảo luận chính trị đang diễn ra.
Đa số người Mỹ phản đối kế hoạch ân xá của Trump, theo một cuộc thăm dò tháng Mười Hai, mặc dù đa số trong đảng Cộng hòa ủng hộ ông Trump.
Trên Capitol Hill, những nhân vật đảng Cộng hòa như Marjorie Taylor Greene đã vận động Trump xin ân xá bạo loạn toàn bộ những kẻ đã xông vào Capitol, trong khi những người khác trong đảng đã dùng mọi lời lẽ để hạ thấp thực tế tồi tệ của ngày 6 tháng Một, khi một đám đông ủng hộ Trump xông vào Điện Capitol dữ dội để ngăn chặn việc thất bại trong kết quả bầu cử năm 2020.
Dân Mỹ vẫn chia rẽ về hiện thực của sự kiện bạo loạn ở Điện Capitol, và nhiều người cảm thấy tuyệt vọng khi nhắc về những hình ảnh đó.
“Như chúng ta đã thấy, nền dân chủ của chúng ta rất mong manh,” Phó Tổng thống Kamala Harris nói trong một tuyên bố video hôm thứ Hai, cùng ngày bà chứng nhận chiến thắng năm 2024 của Trump. “Và tùy thuộc vào lúc đó mỗi người trong chúng ta phải đứng lên vì những nguyên tắc quý giá nhất của mình.”
“Mặc dù tôi rời khỏi lực lượng cảnh sát Capitol, tôi vẫn bị ám ảnh bởi ngày hôm đó,” cựu trung sĩ cảnh sát Capitol Aquilino Gonell, người bị thương khi bảo vệ Capitol, viết trong một bài báo trên New York Times. “Bây giờ những hành động hứa hẹn của ông Trump có thể xóa bỏ công lý mà chúng ta đã mạo hiểm mọi thứ để bảo vệ.”
Những người ủng hộ Trump bị buộc tội liên quan đến tội ác ngày 6 tháng Một đang công khai vui mừng khi đảng Cộng hòa trở lại chức vụ.
Philip Sean Grillo, 50 tuổi, người đã thúc giục những kẻ bạo loạn buộc tội, đẩy cảnh sát qua để mở cửa Tòa nhà Quốc hội, và hút cần sa bên trong tòa nhà, được cho là đã nói với một phòng xử án vào tháng trước trong khi tuyên án, “Dù sao Trump cũng sẽ tha thứ cho tôi.”
Những người đã bị giam giữ với cáo buộc trong cuộc tấn công vào Điện Capitol vẫn không hối hận, đặc biệt là những người trong nhà tù Washington D.C. được mệnh danh là “thành phần yêu nước”, vì số lượng lớn những người ủng hộ Trump ngày 6 tháng Một.
“Tôi chưa gặp một người nào ở đây hối tiếc qua sự kiện ngày 6 tháng Một,” Dominic Box, 34 tuổi, người bị buộc tội gây rối trật tự dân sự, nói với tạp chí New York năm ngoái. “Ai cũng nghĩ rằng việc tham gia, đó là một mục đích cao cả.”
