H.C.
Với đa số phiếu tuyệt đối Thượng viện Hoa Kỳ hôm nay (thứ Năm 25-06) đã thông qua dự luật lưỡng đảng trừng phạt các quan chức Trung Quốc có vai trò trong việc xói mòn quy chế tự trị hạn chế của Hong Kong, cũng như các công ty và ngân hàng làm ăn với các quan chức đó.
Dự luật – khi trở thành luật sẽ có tính ràng buộc (mandatory), chính phủ có trách nhiệm phải thi hành – cho nên dự luật bị các quan chức trong chính phủ của Tổng thống Donald Trump phản đối vì lo ngại nó một mặt sẽ gây cản trở cho công việc ngoại giao của họ với Trung Quốc, mặt khác nó tạo tiền lệ cho phép Quốc hội có quá nhiều quyền lực đối với hoạt động đối ngoại. Tuy vậy, một số quan chức cho rằng dự luật đã được “tinh chỉnh” để Tòa Bạch ốc có sự linh động cần thiết trong cách áp dụng các biện pháp cấm vận.
Hai thượng nghị sĩ bảo trợ dự luật, ông Chris Van Hollen (Dân Chủ, Maryland) và ông Pat Toomey (Cộng Hòa, Pennsylvania) đặt mục tiêu bảo vệ nhân quyền ở Hong Kong và gây áp lực buộc Trung Quốc phải duy trì quy chế đặc biệt của vùng lãnh thổ này.
Theo Thượng nghị sĩ Chris Van Hollen, dự luật Hong Kong “đòi hỏi chính phủ phải xác định tất cả các tổ chức và cá nhân gây ra và chịu trách nhiệm tước đoạt quyền của người dân Hong Kong và cấm vận kinh tế những người này. Hơn thế nữa, nó cấm vận các ngân hàng cho phép các cá nhân đó làm ăn”, ông Van Hollen nói.
Dự luật cũng có điều khoản tạo điều kiện thuận lợi cho những người dân Hong Kong bị Trung Quốc đàn áp được xem xét nhập cư hợp pháp vào Hoa Kỳ.
Thượng nghị sĩ Van Hollen cũng nói với báo chí rằng, hiện thời chính phủ “đã có thẩm quyền ra lệnh cấm vận các quan chức Trung Quốc vì hành động của họ ở Hong Kong, căn cứ vào Luật Chính sách Hong Kong đã được Quốc hội phê chuẩn năm ngoái nhằm bảo vệ nhân quyền và quyền dân chủ của người dân Hong Kong”. Nhưng theo ông, chính phủ vẫn chưa làm gì ngoài những tuyên bố bằng lời của Bộ trưởng Ngoại giao.
Ngoại trưởng Mike Pompeo hôm nay nói rằng, Mỹ sẽ tham gia một cuộc đối thoại chung với Liên minh châu Âu để đối phó với các chính sách hung hăng của Trung Quốc và bảo vệ nền dân chủ.
Theo các nghị sĩ Mỹ, việc Trung Quốc đưa ra luật an ninh quốc gia cho Hong Kong đã làm cho việc ban hành luật trừng phạt của Mỹ trở nên cấp bách.
Tuy nhiên, phía Trung Quốc cho rằng Hong Kong là công việc nội bộ của Trung Quốc, không cho phép nước ngoài can thiệp vào. “Chúng tôi thúc giục phía Hoa Kỳ quan tâm tới tình hình thực tế, chấm dứt ngay sự can thiệp vào công việc của Hong Kong và của Trung Quốc nói chung trước khi quá trễ,” Phương Hồng (Fang Hong), phát ngôn viên Đại sứ quán Trung Quốc tại Hoa Kỳ, bình luận. Bà Phương cảnh báo Bắc Kinh sẽ có “những biện pháp đối kháng cần thiết” nhưng không nói cụ thể.
Dự luật của Thượng viện đặt Tổng thống Trump vào thế khó xử. Ông Trump một mặt tỏ ra cứng rắn với Trung Quốc, đổ tội cho Trung Quốc phát tán dịch Covid-19, nhưng ông cũng đồng thời không mặn mà với biện pháp pháp lý của Quốc hội vì lo ngại nó làm đảo lộn thỏa thuận thương mại với Trung Quốc mà ông coi là một thành tựu quan trọng của ông.
Sau khi Thượng viện thông qua, dự luật còn phải được thảo luận ở Hạ viện, nơi có một dự luật tương tự đã được hai Dân biểu Brad Sherman (Dân Chủ, California) và Ted Yoho (Cộng Hòa, Florida) đề nghị.
Cả hai dự luật của Thượng và Hạ viện – sẽ được xem xét gộp thành một, có một điều khoản đang gây tranh cãi với Tòa Bạch ốc, cho phép Quốc hội bác bỏ quyết định của Tổng thống miễn trừ hoặc chấm dứt biện pháp cấm vận, nếu như hai viện Quốc hội có một nghị quyết chung được hai phần ba số nghị sĩ và dân biểu tán thành.
(theo WSJ)
