Gần như toàn bộ khu vực trung tâm Washington DC đều bị phong tỏa. Rào chắn bằng xi măng lẫn hàng rào sắt được dựng khắp nơi. National Mall – khu vực trung tâm vốn đón 24 triệu du khách mỗi năm, nơi có vô số viện bảo tàng, tượng đài, kiến trúc và công viên tượng trưng cho Washington DC, nằm trên diện tích khổng lồ 146 acre (59 hecta) – đã bị đóng cửa lúc 11g sáng nay. Nếu tôi đến muộn một chút thì có thể đã không thể đi quanh quẩn khu vực suốt mấy tiếng đồng hồ để ghi lại cảnh Washington DC trong những ngày lịch sử, những ngày mà lịch sử Mỹ không bao giờ có thể quên.
Một chiếc metro bus đậu bên đường, với bảng điện thông báo: “Not in service”. Dĩ nhiên không chỉ chiếc xe bus. Toàn bộ Washington DC dường như đang “not in service”. Mọi con đường bao quanh tòa nhà Quốc hội, các cơ quan liên bang, và Tòa Bạch Ốc – nói chung trong phạm vi National Mall – đều bị chặn kín, từ đại lộ Constitution Avenue NW đến mạn Bắc; từ Ohio Drive SW đến mạn Nam; từ sông Potomac đến mạn Tây – bao phủ trên diện tích trong đó có President’s Park, Lafayette Park, các công viên East và West Potomac và dĩ nhiên dọc đại lộ Pennsylvania.
Vài con đường vẫn cho phép người đi bộ vào nhưng những con đường dẫn thẳng đến các cơ quan liên bang thì tuyệt đối không thể vào bằng xe. Xe cảnh sát chặn khắp các ngã dẫn vào khu vực đầu não của hệ thống chính trị nước Mỹ. Đằng sau vô số hàng rào là vô số lính và cảnh sát với súng ống sẵn sàng. Hơn 20.000 lính Cảnh vệ Quốc gia đang có mặt tại Washington DC là con số cực kỳ khủng khiếp. Khoảng 100 m lại có một nhóm lính từ 5-10 người. DC chẳng khác gì “war zone”. Với những gì đã diễn ra, ngoài sức tưởng tượng, vào ngày 6-1-2021, thì có thể hiểu tại sao người ta phải huy động một lực lượng dày đặc như vậy.
Cho đến 12g sáng tại khu vực gần Quốc hội và đến 2g trưa tại khu vực Tượng đài Washington, tôi vẫn có thể đi bộ đến. National Mall được lệnh “đóng cửa” lúc 11g sáng nay (15-1-2021) và kéo dài đến thứ Năm 21-1-2021. Thị trưởng Muriel E. Bowser, trong cuộc họp báo sáng nay, đã khuyên bà con dân chúng nên tránh xa khu vực trung tâm DC và cần chuẩn bị tâm lý cho một sự kiểm soát an ninh chưa từng có tiền lệ. Tóm lại là “không phận sự, miễn vào”. Bất cứ ai lảng vảng đều có thể bị chặn xét. Với những gì chứng kiến sáng nay, có thể nói an ninh Washington DC đang được chuẩn bị ở mức tối đa. Đó là mới hôm nay. Đến ngày 19 và 20 hẳn nhiên mức độ an ninh nghiêm ngặt chắc chắn cao hơn.
Vài người lính tỏ vẻ không vui khi được hỏi. Họ thậm chí không đồng ý chụp hình. Nhưng hầu hết người lính khác tại các dãy hàng rào bao quanh khu vực Quốc hội – một số người nói với tôi là họ đến từ New York – tỏ ra thoải mái trò chuyện. Họ thẳng thắn thể hiện cảm xúc: “Chúa ạ, cuối cùng cơn ác mộng cũng kết thúc”. Ừ, it’s over, at least for now. Ừ, các anh đang làm nhiệm vụ. Hình ảnh của các anh ngày hôm nay sẽ in rất lâu vào lịch sử Mỹ. Defend and protect your Country. Defend and protect your Constitution. Tôi nói với họ.
Lịch sử Mỹ đã kinh qua không biết bao nhiêu thăng trầm nhưng nước Mỹ sau mỗi lần ngã quỵ đều đứng lên bằng những giá trị nền tảng mà những ngày qua nhiều nơi và nhiều người than rằng chúng đang mất đi. Anh có nghĩ giá trị Mỹ đang mất đi không? Tôi hỏi một người lính. Tôi đang đứng ở đây, anh nghĩ thế nào về việc chúng tôi đang đứng ở đây? – anh lính hỏi lại.
Tôi trả lời, các anh đang đứng trên cái nền của Hiến pháp, trên cái nền những giá trị mà những người sáng lập nên nước Mỹ dựng lên, trên những đức tin mãnh liệt mà nhiều đời tổng thống và thể chế dân chủ của một nền cộng hòa xây dựng nên, cả trên những giọt nước mắt mà bao thế hệ người Mỹ đấu tranh đã nhỏ xuống thành những thông điệp không lời mà chỉ những người hiểu rất ít về nước Mỹ mới không thể đọc được.
Cho đến trưa hôm nay, đại lộ Pennsylvania vẫn cho người đi bộ vào. Đây là con đường quen thuộc mà gần như bất kỳ ngày lễ đăng quang tổng thống nào cũng chứng kiến cuộc tuần hành của tân tổng thống. Đại lộ Pennsylvania hôm nay đã được trang trí với cờ Mỹ hai bên đường, cho ngày lễ đăng quang lịch sử. Tại Pennsylvania Building, người ta đã treo hai banner to: “Welcome Mr. President” và “Welcome Madam Vice President”.
Không biết họ treo hai banner này vào ngày nào, nhưng kể từ lúc 3g46 rạng sáng ngày 7-1-2021 – mà trước đó tôi thức nguyên đêm, kể từ trưa ngày 6-1-2021, để theo dõi sự vận hành của hệ thống chính trị Mỹ, sự vận hành của Hiến pháp Mỹ, sự vận hành của giá trị hệ thống bầu cử Mỹ – thời điểm mà ông Mike Pence rời khỏi bục sau khi hoàn thành nhiệm vụ mình, trong cái ngày mà nước Mỹ “sụp đổ” bởi cuộc tấn công chưa từng có tiền lệ vào “Ngôi nhà của nhân dân” – the People’s House – The United States Capitol – thì nước Mỹ đã thật sự sang trang. 3g46 sáng, 7-1-2021 – tôi ghi vào sổ tay.
Washington DC hôm nay dường như “Not in service”. Tuy nhiên, nước Mỹ – dù đang bị một trận “nội thương” nghiêm trọng chưa từng có – vẫn “in service”. Quân đội Mỹ vẫn “in service”. Quốc hội Mỹ, dù Cộng hòa hay Dân chủ, vẫn “in service”. Và quan trọng nhất, Hiến pháp Mỹ vẫn “in service”.
BÀI VÀ ẢNH: MẠNH KIM
