Cục diện chiến trường Ukraine đã thay đổi nhanh chóng tại một số mặt trận chính yếu. Thứ Bảy 10 Tháng Chín 2022, Bộ Quốc phòng Nga xác nhận họ đã rút quân ra khỏi Balakliya và Izyum, để “tập hợp lại” nhằm có thể “đạt được các mục tiêu của chiến dịch quân sự đặc biệt”. Sau khi vây hãm và tấn công Kyiv không thành cách đây vài tháng, cuộc tháo chạy khỏi Izyum vào ngày 10 Tháng Chín là thất bại quân sự thảm hại nhất của Nga kể từ khi họ xâm lược Ukraine.
Hiện Nga vẫn chiếm một phần khá rộng trên lãnh thổ Ukraine, trong đó có có các thành phố Mariupol, Melitopol và Kherson, và quân Nga vẫn kiểm soát “cây cầu đất liền” dẫn tới Crimea, nơi bị Nga sáp nhập bất hợp pháp vào năm 2014. Tuy nhiên, sự phản công ào ạt của Ukraine đã cắt đứt nhiều đường tiếp tế của đối phương, khiến hàng ngũ quân đội Nga rơi vào tình trạng hỗn loạn, và buộc phải bỏ chạy khỏi nhiều khu vực chiến lược. “Một thất bại lớn”, Igor Girkin, một cựu chỉ huy cứng rắn thuộc phe ly khai ở Ukraine, than thở trên Telegram, khi nghe tin Izyum bị Ukraine tái chiếm.
Trong bài phát biểu video vào thứ Bảy 10 Tháng Chín, Tổng thống Volodymyr Zelenskiy cho biết quân đội Ukraine đã giải phóng khoảng 2,000 km vuông (700 dặm vuông) kể từ khi thực hiện chiến dịch quân sự phản công quyết liệt trên nhiều mặt trận kể từ đầu Tháng Chín. Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksii Reznikov nói rằng Ukraine còn phải nỗ lực nhiều. “Một dấu hiệu chiến thắng đối với tôi sẽ là lên máy bay ở Kharkiv và hạ cánh ở Mariupol,” Reznikov nói ngày 10 Tháng Chín 2022 tại một cuộc họp ở Kyiv. Dù vậy, với giới phân tích quân sự, việc Ukraine tái chiếm nhiều khu vực là tín hiệu tích cực và đầy lạc quan.
Hai tháng trước, Ukraine đã buộc phải rút khỏi thành phố Lysychansk, nhường toàn bộ khu vực Luhansk cho Nga kiểm soát. Tuy nhiên, kể từ đó, pháo binh Nga đã không thể chặn được đà tấn công của Ukraine. Tối 10 Tháng Chín, thống đốc Luhansk, Serhiy Haidai, tweet rằng quân đội Ukraine đã đến ngoại ô Lysychansk. Quân đội Ukraine ở phía Đông Bắc tràn qua hàng chục thị trấn và làng mạc chỉ trong vòng vài ngày, có lúc tiến từ 30 đến 40 dặm trong một ngày, một tốc độ mà Nga chưa bao giờ đạt được kể từ khi mang quân vào Ukraine.
Tính đến nay, theo The Washington Post, giới phân tích quân sự cho biết Ukraine đã chiếm lại một khu vực rộng lớn thuộc Kharkiv và kiểm soát được Kupyansk, một trung tâm đường sắt quan trọng. Chính Nga cũng thừa nhận mất Kupyansk là một tổn thất lớn. Nhà phân tích quân sự Nga Mikhail Khodarenok nói với kênh truyền hình nhà nước Nga hôm thứ Sáu 9 Tháng Chín rằng Kupyansk là một căn cứ hậu cần quan trọng của Nga, nằm ở giao lộ các tuyến đường sắt và cao tốc.
Lãnh đạo đảng Nước Nga Thống nhất, nơi điều hành các cơ quan bán chính quyền ở những vùng lãnh thổ Ukraine bị chiếm đóng, loan báo trên Telegram rằng họ đã “chuyển” “các đội tình nguyện quân từ Balakliya, Kupyansk, Izyum và Volchansk đến biên giới giáp Belgorod”. Đó là cách nói nhằm tránh bị ê mặt, thay vì nói Nga đang triệt thoái khỏi Balakliya, Kupyansk, Izyum và Volchansk. Thống đốc Belgorod (thuộc Nga), Vyacheslav Gladkov, xác nhận rằng các trạm kiểm soát biên giới đang đối phó với dòng người hỗn loạn tháo chạy trước sự phản công của Ukraine. Chỉ vài ngày trước, một số địa phương do Nga kiểm soát trước đó còn có ý định tổ chức “trưng cầu dân ý” chấp nhận chính thức sự cai trị của Nga, dự kiến được tổ chức vào ngày 4 Tháng Mười Một, trùng với Ngày Thống nhất của Nga.
Việc Nga tháo chạy khỏi Izyum (cách thành phố Kramatorsk của khu vực Donbass 44 dặm về phía Bắc) đánh dấu một trong những thất bại lớn nhất đối với Nga kể từ khi họ tràn vào Ukraine vào tháng Hai. Izyum là trung tâm chỉ huy và tiếp tế quan trọng cho mặt trận phía Bắc của Nga và là đầu cầu chính duy nhất của Nga ở hữu ngạn sông Donets. Việc mất Izyum đồng nghĩa với việc mất toàn bộ mặt trận phía Bắc vốn được thiết kế để chiếm toàn bộ Donetsk.
Việc mất Izyum xảy ra đúng vào Ngày Thành phố, sự kiện quan trọng được tổ chức hàng năm kỷ niệm ngày thành lập thành phố Moscow (10 Tháng Chín). Chỉ vài giờ trước khi Izyum thất thủ, viết trên Telegram, Igor Girkin, cựu chỉ huy cứng rắn của phe ly khai ở Ukraine, còn tuyên bố: “Tối nay, thủ đô của mẫu quốc chúng ta – thành phố Moscow – sẽ chào mừng sự đầu hàng của Balakliya, Izyum và một nửa Kupyansk bằng 25,000 quả pháo hoa”. Pháo hoa không thấy, các khu vực trên chỉ nghe tiếng súng cối Ukraine nện ầm ầm. Dĩ nhiên ở Moscow, ngày 10 Tháng Chín, sự kiện Ngày Thành phố vẫn được tổ chức. Putin đến thăm một trung tâm võ thuật mới và chủ trì lễ khánh thành một đoạn cao tốc mới và một vòng đu quay khổng lồ, cao 460 foot, có tên là Mặt trời Moscow.
Với việc bị đánh bật khỏi Izyum, khả năng Nga chiếm toàn bộ khu vực Donbas – một trong những mục tiêu lớn nhất trong “chiến dịch quân sự đặc biệt” của Putin – rất khó thành công. Izyum trong nhiều thế kỷ được coi là cửa ngõ dẫn vào Donbas, miền Đông Ukraine và từ đó dẫn đến Biển Đen. Người Nga gọi khu vực xung quanh nó là hành lang Izyum. Với vai trò là vị trí chiến lược, Izyum ngay từ đầu cuộc chiến đã trở thành một chiến trường khốc liệt. Sau khi chiếm Izyum hoàn toàn ngày 1 Tháng Tư, Nga sử dụng địa bàn này làm điểm xuất phát chặn đứng các cuộc tấn công của Ukraine ở Donbas. Tuy nhiên, giờ đây, “bàn đạp Izyum” của quân Nga đã bị bẻ gãy.
