Ít nhất 820 người thiệt mạng và 672 người bị thương sau một trận động đất mạnh 6,8 độ richter làm rung chuyển Morocco vào cuối ngày 8 Tháng Chín 2023 – theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS). Trận động đất xảy ra vào khoảng 23h11 giờ địa phương (6:11 pm giờ miền Đông Hoa Kỳ) ở tỉnh Al Haouz, cách Marrakesh khoảng 43 dặm (70 km) về phía Nam, tàn phá hàng loạt tòa nhà. Trận động đất mạnh đến mức gây rung chấn ở Casablanca, Rabat, Fez và một số thành phố khác.
Ghi nhận sơ bộ của USGS cho biết đây là trận động đất đầu tiên có cường độ mạnh xảy ra tại khu vực này trong hơn 100 năm. Theo USGS, “các trận động đất cỡ này trong khu vực không phổ biến nhưng không bất ngờ”, đồng thời cho biết thêm chưa có trận động đất nào có cường độ lớn hơn 6 độ richter kể từ năm 1900. Một cơn dư chấn mạnh 4,9 độ richter được ghi lại khoảng 20 phút sau đó. USGS cảnh báo Morocco phải đối mặt với báo động đỏ về thiệt hại kinh tế. “Thiệt hại lớn có thể xảy ra và thảm họa có thể lan rộng. Tổn thất kinh tế ước tính là 0-2% GDP Morocco. Các sự kiện trước đây với mức cảnh báo này đòi hỏi phải có phản ứng ở cấp quốc gia hoặc quốc tế.”
Tâm chấn của trận động đất ngày 8 Tháng Chín 2023 nằm gần thị trấn Ighil ở tỉnh Al Haouz, cách Marrakech khoảng 70 km về phía Nam. Al Haouz nổi tiếng với những ngôi làng và thung lũng tuyệt đẹp nằm trong dãy High Atlas. USGS cho biết tâm chấn nằm ở độ sâu 18 km (11 dặm) dưới bề mặt Trái đất, trong khi cơ quan địa chấn Morocco cho biết nó ở độ sâu 11 km (7 dặm). Những trận động đất nông như vậy thường rất nguy hiểm.
Yacine Kourkouz, một cư dân ở Marrakesh, nói với kênh tin tức BFMTV vào Thứ Bảy 9 Tháng Chín: “Chúng tôi đã trải qua một đêm kinh hoàng”. Anh cho biết anh lao ra khỏi căn hộ ở tầng 4 và phóng xuống cầu thang khi trận động đất bắt đầu. Hiện một số người dân trở về căn hộ của mình sau khi trận động đất chấm dứt, nhưng nhiều người khác vì sợ dư chấn nên ngủ qua đêm trên đường phố. Tại Marrakech, Nhà thờ Hồi giáo Koutoubia nổi tiếng, được xây dựng vào thế kỷ 12, đã bị hư hại nặng dù mức độ hư hại cụ thể như thế nào vẫn chưa thể đánh giá đầy đủ. Tháp cao 69 mét (226 foot) của Koutoubia được mệnh danh là “mái nhà của Marrakech”.
Pháp là một trong những nước đầu tiên đề nghị giúp đỡ sau trận động đất. Đại sứ quán Pháp tại Morocco đã mở đường dây nóng và thị trưởng thành phố cảng Marseille cho biết ông sẽ cử lính cứu hỏa đến hỗ trợ nỗ lực cứu hộ ở Marrakesh, thành phố kết nghĩa với Marseille. Là thành phố cổ, được UNESCO xếp vào nhóm Di sản Thế giới, Marrakesh được thành lập vào thế kỷ 11. Địa điểm vốn thu hút du khách quốc tế với những khu chợ ngoài trời, những con đường lát đá cuội gồ ghề và những lối đi chằng chịt như mạng nhện.
Trận động đất kinh hoàng và có sức tàn phá lớn nhất trong lịch sử gần đây ở Morocco có cường độ 5,8 độ richter và gây thiệt mạng khoảng 12.000 người vào Tháng Ba 1960. Trong trận động đất kinh hoàng 1960, thị trấn ven biển Agadir ở phía Tây đã sụp đổ gần như hoàn toàn; khoảng một phần ba dân số nơi này thiệt mạng; nhà hàng, cửa hàng và chợ trung tâm đều bị san bằng. Hàng nghìn người bị chôn vùi dưới lớp bê tông… Tháng Hai 2004, một trận động đất mạnh 6,5 độ richter xảy ra ở miền Bắc Morocco, khiến khoảng 630 người thiệt mạng, hàng trăm người bị thương và khoảng 15,000 người mất nhà cửa.
Bill McGuire, giáo sư Đại học College London, cho biết: “Vấn đề là ở những nơi hiếm khi xảy ra động đất, nhà cửa không được xây đủ chắc để đối phó với rung chuyển mặt đất mạnh, do vậy dẫn đến thương vong cao. Tôi cho rằng số người chết trong trận động đất này có thể lên tới hàng nghìn…”
