Như tin đã đưa, Thứ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Wendy Sherman đã đến thăm Trung Quốc và đàm phán với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị (Wang Yi) tại thành phố Thiên Tân (Tianjin) gần thủ đô Bắc Kinh hôm nay Thứ Hai 26 Tháng Bảy. Tin tức quốc tế cho biết, cuộc thảo luận đã kết thúc trong bế tắc (stalemate) vì quan điểm của hai bên cách xa nhau về hầu như mọi vấn đề.
Sự bế tắc của cuộc đàm phán ngoại giao cũng dập tắt niềm hy vọng về một hội nghị thượng đỉnh quan trọng giữa Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dự tính diễn ra vào cuối năm nay.
Bà Sherman là quan chức cấp cao nhất của chính quyền Biden đến thăm Trung Quốc cho đến nay. Hội đàm với bà Sherman có Ủy viên Quốc vụ kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị và người phó của ông ta, Thứ trưởng Ngoại giao Tạ Phong (Xie Feng).
Truyền thông nhà nước Trung Quốc nói, trong cuộc hội đàm, phía Trung Quốc đã mạnh mẽ chỉ trích Washington có những hành động thù địch chống Trung Quốc trong thời gian gần đây. Bắc Kinh đưa ra sáu tuyên bố cáo buộc chính phủ Mỹ đang âm mưu “kiềm chế và đàn áp” Trung Quốc, công kích Mỹ là “nhà phát minh ra ngoại giao cưỡng chế” và cáo buộc rằng đó là gốc rễ của sự xung đột giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, tố cáo một số người Mỹ coi Trung Quốc là “kẻ thù tưởng tượng”.
Trong cuộc họp, Bắc Kinh cũng đưa ra một danh sách các yêu cầu cho Washington thực hiện, trong đó bao gồm việc dỡ bỏ vô điều kiện các hạn chế về thị thực đối với các đảng viên đảng Cộng sản Trung Quốc, chấm dứt việc liệt các hãng truyền thông Trung Quốc là “phái bộ nước ngoài” – các biện pháp của chính quyền Donald Trump trước đây nhằm phân biệt tuyên truyền và báo chí tự do. Danh sách các yêu cầu này là đề tài bàn tán thịnh hành nhất trên mạng xã hội Vi Bác (Weibo) của Trung Quốc – bắt chước nền tảng mạng xã hội Twitter của Hoa Kỳ nhưng bị chính quyền kiểm soát gắt gao- với 85 triệu lượt xem vào đầu giờ tối Thứ Hai. Nhiều người bình luận về Hoa Kỳ với lời lẽ hằn học và sung sướng khi thấy phái đoàn ngoại giao Hoa Kỳ “đã bị mắng nhiếc ra trò”.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Ned Price thì cho biết: “Thứ trưởng [Sherman] và Ủy viên Quốc vụ Vương Nghị đã thảo luận thẳng thắn và cởi mở về nhiều vấn đề, thể hiện tầm quan trọng của việc duy trì các đường dây liên lạc cởi mở giữa hai nước. Thứ trưởng nhấn mạnh Hoa Kỳ hoan nghênh sự cạnh tranh gay gắt giữa hai quốc gia và chúng tôi có ý định tiếp tục củng cố năng lực cạnh tranh của chính mình nhưng chúng tôi không tìm kiếm xung đột”
Trước chuyến công du Trung Quốc của Sherman, Tòa Bạch Ốc cho biết bà sẽ truyền đạt cho phía Trung Quốc sự cần thiết phải có “các lan can an toàn và thông số bảo vệ” để khôi phục mối quan hệ Mỹ-Trung, vốn đang ở điểm thấp nhất kể từ khi Washington bình thường hóa quan hệ với Bắc Kinh năm 1979. Tòa Bạch Ốc cũng nói Washington hoan nghênh “cuộc cạnh tranh gay gắt và kéo dài” với Trung Quốc, nhưng cả hai bên “cần chơi theo cùng một luật lệ trên một sân chơi bình đẳng” để cuộc cạnh tranh “không biến thành xung đột”.
Washington miêu tả cuộc gặp của Sherman là sự tiếp nối của các cuộc thảo luận đã diễn ra tại hội nghị thượng đỉnh hồi Tháng Ba ở Alaska – cuộc hội đàm song phương cấp cao đầu tiên giữa chính quyền Biden và Trung Quốc khi Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken bày tỏ quan ngại sâu sắc về nạn diệt chủng ở Tân Cương, sự xói mòn tự do dân chủ ở Hong Kong, việc bảo vệ hòn đảo dân chủ tự trị của Đài Loan; các vụ tấn công điện toán vào Mỹ và ép buộc kinh tế các đồng minh của Mỹ. Nhưng cuộc đàm phán ở Thiên Tân hôm nay dường như cũng lặp lại giọng điệu gay gắt của hội nghị Alaska.
Vào thời điểm đó, người đồng cấp của Blinken, ông Dương Khiết Trì (Yang Jiechi), đã phản kháng và nói ông nghĩ Hoa Kỳ nên “làm tốt hơn về nhân quyền”, và “việc tàn sát người Mỹ gốc Phi luôn là một vấn đề” ở Hoa Kỳ. Hôm Thứ Hai, người đồng cấp của bà Sherman, Tạ Phong cho biết, “Hoa Kỳ đã có cuộc diệt chủng chống lại người Mỹ bản địa” và “đã mất 620,000 sinh mạng vì thất bại trong công cuộc chống dịch COVID-19.” Số người chết của Trung Quốc do COVID chỉ là hơn 4,600 người và nước này có ít hơn 93,000 trường hợp được xác nhận, theo số liệu của chính phủ Trung Quốc. “Làm thế nào Hoa Kỳ có thể tự nhận mình là người phát ngôn của thế giới về dân chủ và nhân quyền?” Tạ nói nhưng lờ đi chuyện đại dịch COVID khởi phát từ Trung Quốc và cách ứng phó của Bắc Kinh đã làm cho virus lây lan ra toàn thế giới.
