Những chiếc xe tăng Nga sơn ký tự “Z” tham gia chiến dịch quân sự xâm lược Ukraine đã trở thành mục tiêu “ngon ăn” của quân đội Ukraine. Tại sao lại có ký tự này?
Một số chuyên gia quân sự giải thích rằng chữ “Z” là “Za pobedy” – tiếng Nga có nghĩa là “chiến thắng”; hoặc “Zapad”, nghĩa là “phương Tây”. Một số người khác lại nói rằng “Z” hàm ý “Biệt đội Zorro” và nhiều người khác cho rằng chữ “Z” tượng trưng cho “mục tiêu số một”: Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky…
Aric Toler, nhà nghiên cứu của Bellingcat, nhóm điều tra mã nguồn mở vốn theo dõi hoạt động quân sự Nga kể từ khi Moscow thực hiện cuộc chiến ở miền Đông Ukraine cách đây tám năm, nói rằng đến nay Bellingcat vẫn không thể biết “Z” nghĩa là gì và trước nay chưa từng thấy nó được sử dụng. Trong khi đó, dẫn lại từ CNN (ngày 7-3-2022), chuyên gia chính sách quốc phòng người Nga Rob Lee, cho rằng biểu tượng này có thể dùng riêng cho lực lượng quân sự được giao nhiệm vụ tham gia mặt trận Ukraine, để phân biệt với lực lượng khác…
Chẳng ai biết nó có ý nghĩa gì nhưng hôm rày “Z” xuất hiện nhan nhản ở Nga: được sơn lên xe hơi, được in trên áo khoác… – dấu hiệu cho thấy cuộc chiến Ukraine của Putin được ủng hộ. CNN thậm chí thuật rằng, tại một nhà tế bần ở Kazan, thành phố ở Tây Nam Tatarstan thuộc Nga, những đứa trẻ em sắp chết vì ung thư đã bị yêu cầu xếp thành hình chữ “Z” bên ngoài trời tuyết để bày tỏ ủng hộ đối với chiến dịch quân sự của Nga. “Bệnh nhân và toàn bộ nhóm chúng tôi đã tham gia, tổng cộng khoảng 60 người. Mọi người xếp hàng hình chữ ‘Z'” – Vladimir Vavilov, Chủ tịch một tổ chức từ thiện, nói.
Bất luận có ý nghĩa bí mật gì thì “Z” cũng đang trở thành biểu tượng cho lòng ái quốc cũng như là hình thức bày tỏ ủng hộ cuộc chiến Ukraine của Putin. Wall Street Journal (ngày 7-3) cho biết, Maria Butina, người bị kết tội làm điệp viên và bị Mỹ trục xuất, mới đây cũng khoe clip vẽ chữ “Z” màu trắng trên ve áo khoác. Maria Butina hiện đại diện khu vực Kirov cho đảng chính trị Nước Nga Thống nhất vốn ủng hộ Putin. Cuối tuần qua, người ta cũng thấy nhiều thành phố lớn ở Nga cảnh những đoàn xe hơi dán chữ “Z” màu trắng chạy ngoài đường bấm còi inh ỏi. Tại giải Thể dục dụng cụ Thế giới (Gymnastics World Cup) ở Doha, Qatar, người ta lại thấy vận động viên Nga Ivan Kuliak lên bục nhận huy chương đồng vào ngày 5 Tháng Ba, khi mặc áo có chữ Z ở ngực.
Theo BBC (ngày 7-3-2022), ban đầu người ta cho rằng “Z” ám chỉ là số “2” – đại diện cho ngày 22 Tháng Hai (22/02/2022) – ngày mà Nga phê chuẩn thỏa thuận về “hữu nghị, hợp tác và tương trợ” với hai khu vực ly khai ở miền Đông Ukraine – Donetsk và Luhansk. Tuy nhiên, nhiều người tin rằng nó đơn giản là ký hiệu để tránh bị bắn nhầm – như cách giải thích của Tsargrad, trang web Chính thống giáo ủng hộ Putin. Trong khi đó, cựu binh lính đặc nhiệm Nga Sergey Kuvykin nói với trang web Đời sống của Nga rằng trong quân đội Nga, các ký hiệu khác nhau biểu thị các đơn vị khác nhau; cho nên có ‘Z’ trong hình vuông, ‘Z’ trong hình tròn, ‘Z’ với một ngôi sao hoặc chỉ đơn giản là ‘Z’. Với đại tá Tyson Wetzel thuộc Không lực Hoa Kỳ, ông cho rằng “Z” chẳng có gì bí hiểm. Nó đơn giản là ký tự để tránh “quân ta bắn lộn quân mình”.
Quân đội Nga nói chung có truyền thống chế ra các dấu hiệu và biểu tượng nhất định cho quân đội. Trong cuộc chiến Crimea, Nga quảng bá rầm rộ việc sử dụng các dải băng cam và sọc đen của Thánh George. Cùng với “Z”, ruy băng này vẫn đang được sử dụng rộng rãi ở Nga trong các chiến dịch tuần hành ủng hộ Putin và hoạt động quân sự của Nga tại Ukraine.
