“Du khách tội phạm” (crime tourist) đang là mối lo những cư dân châu Á giàu có sống ở các khu ngoại ô của thủ đô Washington D.C và nhiều khu nhà giàu khác ở Mỹ. Một loạt vụ trộm gần đây cho thấy loại tội phạm này không chỉ hoành hành tại Mỹ mà còn lan tràn sang nhiều nơi khác trên thế giới. Thật ra “Du lịch tội phạm” đã xuất hiện ít nhất từ thập niên 1990, nhưng gần đây mới mở rộng phạm vi hoạt động.
Tận dụng chương trình miễn thị thực kích cầu du lịch
Với lệnh khám xét trong tay, các thám tử len lỏi vào bãi đậu xe của khách sạn Days Inn ở thành phố Alexandria vào một đêm Tháng Ba và lén gắn thiết bị theo dõi định vị GPS trên một chiếc xe tải nhỏ màu trắng và một chiếc sedan màu xám. Hoạt động này là đỉnh cao của cuộc điều tra kéo dài nhiều năm về một băng trộm có tay nghề cao kiếm chác được khoảng $2 triệu nhờ tập trung vào một mục tiêu cụ thể: Những ngôi nhà cao cấp của các gia đình châu Á và Trung Đông giàu có ở ngoại ô D.C.
Các điều tra viên không biết bọn trộm là ai, nhưng họ đã mất nhiều tháng miệt mài lần theo dấu vết để đến ngôi nhà nghỉ sang trọng nằm ngoài xa lộ liên bang Interstate 395. Khi các phương tiện theo dõi nối với thiết bị GPS được kích hoạt, các nhân viên thực thi pháp luật tình cờ gặp một thứ lớn hơn nhiều so với những băng trộm vặt địa phương.
Họ phát hiện một hiện tượng tội phạm tinh vi có nguồn gốc từ Nam Mỹ với qui mô hoạt động khắp thế giới và gọi đây là “Du khách tội phạm”. Theo các chuyên gia thực thi pháp luật, các “tổ tác chiến” của những băng trộm chuyên nghiệp Nam Mỹ, đặc biệt là từ Colombia và Chile, thường vào Mỹ theo con đường bất hợp pháp hoặc tận dụng chương trình miễn thị thực để kích cầu du lịch của Mỹ tại hàng chục quốc gia.
Các chuyên gia phát hiện sự gia tăng mạnh mẽ số du khách tội phạm đến từ Chile trong bảy năm qua (quốc gia này có tên trong chương trình miễn thị thực năm 2014). Hệ thống Điện tử Du lịch (ESTA) cho phép công dân từ 40 quốc gia đến Mỹ du lịch hoặc công tác trong tối đa 90 ngày không cần xin thị thực. Họ cũng ít bị giám sát hơn so với những người phải xin thị thực. Bọn tội phạm lợi dụng ưu đãi đó để nhập cảnh vào Mỹ.
Jorge Canelas, tùy viên báo chí của Đại sứ quán Chile tại D.C., cho biết phía Chile đang chia sẻ thông tin với Mỹ và đã cử một điều tra viên tại đại sứ quán để giải quyết vấn nạn này. Canelas nói: “Cảnh sát Chile đang hợp tác chặt chẽ với các đối tác Mỹ ở cấp liên bang, tiểu bang, và giữ liên lạc thường xuyên với Bộ An ninh Nội địa, FBI và các cơ quan khác của Mỹ để cùng nhau giải quyết vấn đề”.
Colombia không nằm trong chương trình miễn thị thực, vì vậy bọn du lịch tội phạm ở đây chỉ có thể lẻn vào Mỹ bất hợp pháp, ở quá hạn thị thực hoặc sử dụng các giấy tờ giả.
Trộm làm sao để khỏi vào tù!
Khi đến Mỹ, chúng đi từ tiểu bang này sang tiểu bang khác để trộm đồ trang sức, hàng hóa trị giá hàng chục thậm chí hàng trăm triệu đôla mỗi năm (ước tính của FBI). Chúng cũng tìm ra cách thoát khỏi sự trừng phạt bằng cách chỉ hoạt động tại những địa phương nương tay với tội phạm thông thường trong tình hình dịch bệnh, với số tiền bảo lãnh cho các tội không bạo động liên quan đến tài sản rất thấp và khi được thả chúng chỉ cần bỏ qua nơi khác làm ăn để tránh bị qui là “tái phạm” phải ngồi tù.
Giá trị và hành vi của một vụ trộm cũng nằm dưới ngưỡng can thiệp của các cơ quan liên bang. Ngoài ra ăn trộm vào thời gian này ít được cảnh sát quan tâm hơn vì ưu tiên còn dành cho những vụ giết người và sử dụng bạo lực đang gia tăng.
Dan Heath, một đặc nhiệm phụ trách giám sát tội phạm thuộc bộ phận điều tra tội phạm của FBI, cho biết các nhóm trộm cắp Nam Mỹ hiện là vấn nạn nghiêm trọng trên khắp nước Mỹ và tại các quốc gia như Ấn Độ, Anh và Úc. Chiến thuật trộm của chúng giống nhau: Nhắm vào các nhà giàu tư nhân thay vì đụng đến tài sản chính quyền.
“Trộm của người giàu nhưng là mối đe dọa rất lớn không thể xem thường đối với an ninh xã hội – Heath nói – Nguy hiểm hơn là chúng biết cách luồn lách để không bị chính quyền các tiểu bang và chính phủ liên bang truy tố. Nói rõ hơn là chúng rất thành thạo trong việc tìm ra các kẽ hở của luật pháp”.
Đặc vụ FBI Daniel Gimenez tại văn phòng tác chiến Dallas cho biết hoạt động du lịch tội phạm mang lại nhiều lợi nhuận cho bọn trộm đặc biệt là đồ trang sức. “Mỗi tên có thể kiếm được từ $20,000 đến $100,000 tại Texas – Gimenez nói – Nhiều tên sống “trong sạch” bằng tiền ăn trộm và mua nhà đẹp. Có con cái học trường tư thục. Trang hoàng nhà cửa ăn mừng Giáng sinh xong chúng lại tiếp tục đến một nơi khác của nước Mỹ để… ăn trộm!”.
Người châu Á thích để của cải trong nhà
Trên một con đường ở Great Falls thuộc Quận Fairfax, tiểu bang Virginia nơi có những ngôi nhà bằng gạch lớn trị giá $1,5 triệu nằm sâu trong những lô đất được cắt tỉa cây cối cẩn thận, vào Tháng Hai, 2019, một gia đình gốc Nam Á về nhà muộn vào ban đêm và phát hiện nhà bị lục soát. Kẻ trộm đã phá cửa kính ở phía sau ngôi nhà vào khoảng từ 5g30 đến 10g30 tối và lấy đi nhiều đồ trang sức bằng vàng và một két sắt lớn tổng giá trị lên đến hàng trăm ngàn đôla.
Cảnh sát Quận Fairfax quá quen với mục tiêu của bọn trộm. đó là những ngôi nhà đắt tiền của người Mỹ gốc châu Á và Trung Đông. Chúng đột nhập bằng cửa sau hoặc qua cửa sổ bị đập vỡ khi chủ nhà đi vắng dài ngày và lấy đi các đồ trang sức, đồ xa xỉ còn hàng điện tử đắt tiền không chạm tay vào vì sợ bị lộ. Các vụ trộm đã bắt đầu xảy ra tại khu ngoại ô này từ bốn tháng trước với gần hai chục vụ trót lọt mà cho đến nay cảnh sát Quận Fairfax vẫn chưa tìm ra hung thủ nào!
“Tôi tin rằng sẽ có thêm vài chục vụ trộm nữa trong hai năm tới và cuộc điều tra vẫn sẽ giẫm chân tại chỗ – điều tra viên cao cấp Samuel Song chán nản nói trong bất lực – Chúng giống như những bóng ma! Chúng nghiên cứu rất kỹ mục tiêu trên internet, khảo sát bản đồ vị trí và thiết kế ngôi nhà, nắm được qui luật vắng nhà của gia chủ và sau đó tấn công nhanh gọn với nguy cơ bị bắt cực kỳ thấp”.
Theo cảnh sát địa phương, khác với người phương Tây, các gia đình châu Á và Trung Đông là mục tiêu vì bọn trộm tin rằng họ có thói quen giữ nhiều của cải bằng vàng và đồ trang sức, đặc biệt là luôn có sẵn hàng trăm ngàn đôla tiền mặt trong nhà để dễ dàng điều hành hoạt động kinh doanh.
Điều mà Song và các điều tra viên khác không biết là khi các vụ trộm ở Quận Fairfax đạt đỉnh cao thì tại nhiều khu cư dân châu Á trên toàn nước Mỹ tình trạng cũng tương tự. Hiện, cảnh sát Quận Fairfax đã có đủ cơ sở để tin rằng bọn trộm địa phương chỉ là chân rết của một đường dây rộng hơn hoạt động từ Georgia, Texas đến South Carolina và North Carolina, trong đó có cả những tên từng ngồi tù hay đang thử thách. Chúng đã gây ra hàng trăm vụ trộm.
Sử dụng công nghệ và công cụ hỗ trợ
Một băng trộm có “trụ sở” chính ở New York và New Jersey chuyên “nhập nha” tại hai Quận Fairfax và Montgomery còn biết sử dụng các phương pháp tinh vi để hành nghề. Một băng trộm ở California biết dùng thiết bị gây nhiễu không cho chủ nhân khóa xe hơi từ xa để đánh cắp dễ hơn. Chúng tìm mục tiêu bằng cách theo dõi những du khách tìm mua đồ trang sức đậu xe cho thuê gần các cửa hàng trang sức và bám theo họ.
Một đặc vụ FBI ở South California cho biết một băng trộm đã cắt điện một cửa hàng trang sức và đợi qua đêm cho pin dự phòng trên hệ thống báo động cạn kiệt mới ra tay. Sau đó, chúng khoét một lỗ trên mái nhà, vào cửa hàng, mang theo máy phát điện và sử dụng một số đồ điện để mở chiếc két sắt trị giá $5,000 rồi lấy đi $1.2 triệu trang sức cất bên trong.
Heath cho biết mỗi “tổ tác chiến” thường có từ 2-8 tên được tuyển dụng ở Colombia hoặc Chile trước khi đến Mỹ hành nghề. Một số trở về nhà khi hoàn thành “chỉ tiêu”, nhưng nhiều tên ở lại Mỹ bất hợp pháp cho đến… cuối đời! Một số tên có giấy tờ cá nhân là công dân Puerto Rico để tránh bị trục xuất (công dân Puerto Rico có quốc tịch Mỹ).
Tuy nhiên, không có bằng chứng cho thấy các băng trộm được điều hành bởi những ông trùm tại các phòng giam như buôn ma tuý. Các điều tra viên của cảnh sát Quận Fairfax vẫn đang thu thập thêm manh mối một vụ việc xảy ra vào Tháng Một, 2020, khi viên Phó cảnh sát trưởng dừng lại để giúp hai người đàn ông có chiếc Infiniti màu trắng bị hỏng ở ngoại ô Atlanta tiểu bang Georgia. Những người này nói họ đến từ Puerto Rico và một người cho biết đang lái xe từ nhà bạn gái về, nhưng vị cảnh sát nghi ngờ khi thấy họ mặc quần áo ấm, tối màu và một người có dính cỏ và lá cây trên người. Do không tìm thấy bất kỳ món đồ bị đánh cắp nào khi khám xét xe nên cả hai không bị bắt, nhưng đã nằm trong tầm ngắm của pháp luật.
Cảnh giác không thừa, đúng một tháng sau, cả hai bị buộc tội trộm, đúng như dự báo của cảnh sát.
Đóng góp của công nghệ trong hoạt động điều tra
Thành công một phần là nhờ các điều tra viên sử dụng thêm một công cụ điều tra đã trở nên phổ biến trong những năm gần đây. Trình lệnh khám xét với Google để lấy danh sách tất cả các điện thoại di động đã đăng ký đang hoạt động trong khu vực xung quanh những ngôi nhà bị trộm. Kết quả hai trong các số điện thoại di động trùng khớp với số của hai người đàn ông hỏng xe ở Atlanta.
Điều tra thêm cho thấy một trong hai người đã sử dụng thẻ ghi nợ để mua tua vít và đèn pin gần nơi xảy ra hai vụ trộm. Dữ liệu điện thoại di động tiết lộ thêm một bất ngờ: Hai nghi can vẫn hoạt động bình thường sau khi rơi vào tầm ngắm của cảnh sat!
Màn cuối cùng trong cuộc truy tìm kiên trì của cảnh sát Quận Fairfax là chặn một chiếc xe tải nhỏ và xe sedan có gắn lén thiết bị định vị GPS và họ tìm thấy dây chuyền, vòng tay và đồ trang sức quí vừa trộm từ một ngôi nhà rộng hơn 6,000 mét vuông ở khu giàu có tại thành phố Vienna thuộc tiểu bang Virginia.
Gia đình chủ nhà gốc Nam Á đang đi nghỉ tại Chicago thì phát hiện trên camera có hai tên trộm mang mặt nạ lẻn vào nhà họ. Họ lập tức báo cho cảnh sát địa phương. Cả bốn người đàn ông trên xe đều bị bắt: Mario Valencia Asprilla, Jhonny Valencia-Valencia, Diego Montano Chasoy và Freddy Hernandez Angulo. Tất cả là người Colombia. Thành viên thứ năm của nhóm, Josue Rodriguez Rolon, bị bắt vào Tháng Sáu. Hiện vẫn chưa rõ bằng cách nào chúng nhập cảnh vào Mỹ.
Montano Chasoy bị trục xuất, nhưng ba tên còn lại đang ngồi tù và sẽ hầu tòa trong năm nay tại tòa án Fairfax với nhiều tội danh trộm cắp và các tội danh khác. Theo hồ sơ cảnh sát cáo, “tổ” trộm này đã thực hiện trót lọt trên 50 vụ với tổng giá trị những thứ lấy được khoảng $2 triệu. Ngoài ra một tổ chức trộm khác cũng hoạt động ở Quận Fairfax gồm gần 50 tên đã kiếm được khoảng $1.6 triệu cũng chuẩn bị ra toà tại Quận Montgomery, Virginia.
(Tham khảo The Washington Post Tháng Một, 2022)
