Khi Yevgeny Chubarin nói với mẹ sẽ nhập ngũ để chiến đấu chống lại Ukraine, bà đã khóc và nài nỉ anh đừng đi. Ngày 15 Tháng Năm, Chubarin được phát một khẩu AK-47 nhưng đang trên đường ra chiến trường thì công nhân xưởng đá 24 tuổi này bị giết vào ngày hôm sau. Những câu chuyện như của Chubarin là điều cấm kỵ ở Nga, nơi chôn vùi nỗi đau đớn tột cùng của nhiều gia đình dưới trận bom tuyên truyền của ma trận truyền thông nhà nước Nga.
Cuộc xâm lược được mô tả là một “cuộc đấu tranh tồn tại để tồn tại, chống lại Quốc xã và NATO. Nhưng những tin tức ngoài luồng về số người chết đang đánh vào sự lo lắng của Điện Kremlin. Cuộc vận động “im lặng” đang được tăng tốc hết công suất! Tuy nhiên, vẫn có một số câu chuyện lọt ra ngoài. Ví dụ trường hợp Vladimir Krot, một phi công nghỉ hưu 59 tuổi từng tham chiến ở Afghanistan, nay xin sang Ukraine.
Dù bị từ chối, nhưng sau nhiều lần nài nỉ, đến Tháng Sáu, lúc số thương vong tăng cao, ông được chấp nhận. Tuy nhiên, Krot chết chỉ vài ngày sau, khi chiếc máy bay phản lực SU-25 của ông bị rơi trong một chuyến bay huấn luyện ở miền Nam nước Nga, bỏ lại vợ và đứa con gái 8 tuổi. Chết trước khi ra trận! Tại Nga, số người chết trong chiến tranh là một bí mật quốc gia. Đặt câu hỏi về cuộc xâm lược hoặc chỉ trích quân đội là một tội ác.
Các nhà báo độc lập nói chuyện với tang quyến hoặc đưa tin về đám tang đều bị bắt vì “thể hiện nước mắt và đau khổ là không tốt cho tinh thần đoàn kết chống phát xít”! Một số trang tưởng niệm trực tuyến bị đóng cửa. Ưu tiên của Điện Kremlin là ngăn chặn không cho những tiếng nói giận dữ của các gia đình có binh lính chết và các nhà hoạt động phản chiến tiếp cận với nhau để khuấy động dư luận.
Kremlin hiểu rõ những nguy cơ bất ổn sẽ đến khi con số người chết tăng dần. Trong báo cáo vào Tháng Sáu, công ty thăm dò dư luận VCIOM, một tổ chức thân cận với các cơ quan chính phủ, cho biết 72% người Nga ủng hộ cuộc chiến Ukraine. Nhưng tỷ lệ này không đúng thực tế. Với việc nhiều gia đình ngại nói ra và không có con số thương vong đáng tin cậy, các phương tiện truyền thông độc lập và các nhóm nhân quyền cố gắng tìm hiểu sự thật. Cơ quan truyền thông độc lập Mediazona của Nga và BBC News Russian thống kê có 5,185 binh sĩ thiệt mạng tính đến ngày 29 Tháng Bảy, đa số ở các khu vực xa xôi và nghèo khó như Dagestan phía Nam và Buryatia ở Siberia.
Hai thành phố giàu có Moscow và St. Petersburg có rất ít người chết được báo cáo. Moscow với 12.5 triệu cư dân, chỉ mất 11 quân nhân; còn St.Petersburg chỉ 35! Ngược lại, CIA và cơ quan tình báo MI6 của Anh ước tính có ít nhất 15,000 lính Nga đã thiệt mạng kể từ khi họ xâm lược Ukraine, tức tương đương với cuộc chiến kéo dài một thập niên của Liên Xô ở Afghanistan.
Trong một cuộc phỏng vấn gần đây, mẹ của Yevgeny Chubarin nói: “Nó biết làm thế là rất nguy hiểm. Nó lên đường ngày 11 Tháng Năm, gửi những tin nhắn và video vui vẻ sau khi đến Belgorod ở miền Nam. Tại đây nó được đào tạo bốn ngày. Nó gọi điện về nhà, nói về việc được cấp một khẩu súng và đang ra chiến trường. Đây là lần cuối cùng chúng tôi nói chuyện. Quân đội Nga báo cho bà biết, con bà được tìm thấy chết gần thành phố Mariupol vào ngày 16 Tháng Năm.
Nhìn chung, như được thuật từ The Washington Post, không có nhiều gia đình bày tỏ sự đau buồn công khai hay đặt câu hỏi tại sao lại tiến hành chiến tranh. Sự im lặng đã khiến công chúng không hiểu biết nhiều về ảnh hưởng bởi những cái chết đối với nơi họ sinh sống. Tại thành phố Ulan-Ude, miền Đông Siberia, một cuộc khảo sát gần đây của trang tin tức độc lập Lyudi Baikala cho thấy rất ít người dân biết rằng có hơn 250 cư dân đã thiệt mạng, con số được trang web tính toán dựa vào những nguồn mở.
Ở Buryatia, một nhóm các bà vợ quân nhân Nga thực hiện một đoạn video vào Tháng Sáu để yêu cầu quân đội đưa người thân của họ về nhà. Theo Alexandra Garmazhapova, người sáng lập Tổ chức Free Buryatia, hàng trăm binh lính từ khu vực đã liên lạc với một nhóm hoạt động chống chiến tranh để biết thông tin về cách ngưng hợp đồng nhập ngũ và bỏ ngũ. Thương vong trên một trang tưởng niệm địa phương trên VKontakte tăng hàng ngày.
Thứ Hai tuần trước, cái chết của hai cầu thủ bóng rổ địa phương Dmitry Lagunov và Nikolay Bagrov được xác nhận. Một phụ nữ tên Raisa Dugarova đặt câu hỏi trên trang web: “Tại sao Buryatia phải chôn cất các con trai của mình mỗi ngày? Tại sao chúng ta lại làm việc này?”. Ngày hôm sau, trang web có thêm tin mới về cái chết của Zolto Chimitov, một hạ sĩ khoảng 30 tuổi có ba con sinh tại ngôi làng nông thôn Tsakir. Anh ta từng là một vô địch Quyền Anh. “Trời ơi, xin hãy dừng cuộc chiến lại ngay. Có bao nhiêu người đã chết? – một phụ nữ tên Yevgenia Yakovleva than khóc…
