Hôm nay, 14 Tháng Một 2023, nhà cầm quyền Iran cho biết họ đã xử tử một cựu quan chức quốc phòng cấp cao với tội danh gián điệp, một động thái có thể làm trầm trọng thêm căng thẳng với phương Tây, trong bối cảnh chính phủ Teheran đang đối đầu với các cuộc biểu tình trên toàn quốc.
Alireza Akbari, cựu Thứ trưởng Quốc phòng, bị kết tội tuồn thông tin mật liên quan an ninh quốc gia cho Cơ quan tình báo Anh, MI6, để đổi lấy hơn $2 triệu, hãng tin Mizan của Cơ quan tư pháp Iran cho biết. Ông Akbari đã bị treo cổ, theo Mizan, dù họ không nói rõ vụ hành quyết diễn ra khi nào hoặc cung cấp thêm chi tiết nào liên quan.
Cơ quan Tình báo Iran gọi ông Akbari là siêu điệp viên và là một trong những người cung cấp thông tin quan trọng nhất tiết lộ bí mật quốc gia cho MI6. Cơ quan Tư pháp Iran cho biết Akbari đã được các nhà ngoại giao Anh tuyển dụng làm gián điệp dưới vỏ bọc thiết lập quan hệ thương mại. Ông Akbari bị bắt ở Tehran hai hoặc ba năm trước, nhưng vụ bắt giữ mới được công khai trong tuần qua. Là công dân mang hai quốc tịch (Iran và Anh) đầu tiên được biết đến, ông cũng là quan chức nổi tiếng của Iran và là cựu thành viên Lực lượng Vệ binh Cách mạng tinh nhuệ.
“Đây là một hành động nhẫn tâm và hèn nhát, được thực hiện bởi một chế độ man rợ không tôn trọng nhân quyền,” Thủ tướng Anh Rishi Sunak viết trên Twitter vào Thứ Bảy 14 Tháng Một 2023.
Ngoại trưởng Anh James Cleverly gọi vụ hành quyết là “một hành động man rợ” và nói rằng vụ việc có động cơ chính trị. Vụ hành quyết có khả năng làm xấu hơn nữa mối quan hệ của Teheran với phương Tây, vốn căng thẳng nghiêm trọng kể từ khi các cuộc đàm phán nhằm khôi phục một thỏa thuận quốc tế dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với Tehran và hạn chế chương trình hạt nhân của nước này bị đình chỉ vào năm ngoái.
Iran đã bị quốc tế chỉ trích nặng nề vì thẳng tay đàn áp phong trào chống chính quyền của người dân nổ ra từ Tháng Chín 2022 sau cái chết của Mahsa Amini, cô gái trẻ bị bắt vì cáo buộc vi phạm quy định về trang phục Hồi giáo. Tính đến nay, Iran đã kết án tử hình ít nhất 16 người liên quan các cuộc biểu tình; và đã hành quyết bốn nạn nhân. Đức và Vương quốc Anh đang kêu gọi châu Âu đưa Lực lượng Vệ binh Cách mạng vào danh sách các tổ chức khủng bố như Mỹ đã làm vào năm 2019.
Ông Akbari, cựu chỉ huy Lực lượng Vệ binh Cách mạng, từng giữ nhiều vai trò quốc phòng khác nhau trong ba thập niên. Ông là cố vấn thân cận và thứ trưởng quốc phòng đặc trách các vấn đề quốc tế thời Tổng thống theo đường lối cải cách Mohammad Khatami. Bộ trưởng Quốc phòng khi đó, Ali Shamkhani, hiện là thư ký của Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao, cơ quan an ninh hàng đầu của Iran. Được giới quan sát đánh giá là người hòa giải giữa phe bảo thủ và phe cải cách ở Iran, Ali Shamkhani hiện bị những người theo đường lối cứng rắn của Iran chỉ trích khi đề xuất đàm phán sâu hơn giữa Teheran và Washington trong các cuộc nghị đàm hạt nhân.
Trong một dấu hiệu khác cho thấy khuynh hướng cứng rắn đang áp đảo trong chính trường Tehran, Lãnh đạo tối cao Iran Ali Khamenei hồi đầu tháng này đã bổ nhiệm Ahmadreza Radan, một cựu thành viên Lực lượng Vệ binh Cách mạng, người trước đây đóng vai trò quan trọng trong việc đàn áp bạo lực các cuộc biểu tình, làm sếp cơ quan cảnh sát quốc gia.
Một tòa án Iran trong tuần này cũng đã kết án một nhân viên cứu trợ người Bỉ, Olivier Vandecasteele, 40 năm tù và 74 roi sau khi kết tội ông làm gián điệp, hợp tác với chính phủ Hoa Kỳ, buôn lậu ngoại tệ và rửa tiền. Bỉ đã lên án các cáo buộc là bịa đặt. Iran muốn Bỉ trả tự do cho Assadollah Assadi, một nhà ngoại giao Iran bị cầm tù ở Bỉ vì âm mưu khủng bố nhằm vào một nhóm đối lập Iran lưu vong.
