Các biệt đội tấn công của Ukraine nhắm vào những quan chức chiếm đóng và cộng tác viên của Nga đã đạt đến cao trào khi quân đội Ukraine bắt đầu phản công có hiệu quả, giải phóng nhiều lãnh thổ, từ Kherson đến Kharkiv.
Cái chết đến bất cứ lúc nào
Đối với bất kỳ ai đang dự tính có một vị trí hành chính hàng đầu trong các vùng lãnh thổ do Nga chiếm đóng ở Ukraine, chính quyền Kyiv có một thông điệp gửi đến họ: Hãy tập sợ hãi và… rất sợ hãi!
Kể từ khi các lực lượng Nga xâm lược vào cuối Tháng Hai và bắt đầu chiếm giữ các thành phố và thị trấn của Ukraine, gần 20 quan chức được Điện Kremlin hậu thuẫn hoặc hợp tác viên Ukraine địa phương đã bị giết hoặc bị thương trong làn sóng giết người có mục tiêu.
Các nạn nhân bị bắn hạ, bị nổ tung, treo cổ hoặc bị đầu độc trong một loạt các phương pháp “sáng tạo” lẫn “răn đe” phản ánh quyết tâm của các biệt đội trả thù và phá hoại hoạt động sâu trong vùng địch. Sự “không thể đoán trước” bị tấn công lúc nào có nghĩa là bất cứ ai phục vụ trong chính quyền bù nhìn mà Nga tạo ra để tổ chức trưng cầu dân ý giả mạo mà mục đích là thôn tính các vùng đất chiếm đóng đều có thể mất mạng bất cứ lúc nào.
Ngày 6 Tháng Chín, khi cuộc chiến đẫm máu vẫn tiếp tục, Artem Bardin, chỉ huy quân sự ở thành phố cảng Berdyansk nằm trên Biển Azov bị Nga chiếm giữ hồi đầu cuộc chiến, đã bị thương nặng khi một chiếc xe phát nổ gần tòa nhà hành chính thành phố. Hãng thông tấn Tass của Nga mô tả vụ việc là một hành động khủng bố. Chân của Bardin bị gãy và mất máu nhiều, nhưng may mắn vẫn sống.
Vladimir Rogov, gốc Ukraine làm quan chức cho Nga, nói với Tass: “Các bác sĩ cố cứu sống ông ấy”. Các báo cáo trước đó cho rằng Bardin đã chết nhưng không thể xác minh độc lập. Chắc chắn ông ta sẽ không sớm trở lại nhiệm vụ của mình tại thành phố chiếm đóng.
Ám sát tăng theo cuộc phản công qui mô
Khi các binh sĩ Ukraine tiến về phía Nam và phía Đông của đất nước để giành lại các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng, chính phủ Ukraine khẳng định các hoạt động phá hoại bên trong phòng tuyến kẻ thù là nhắm cản trở hoàn toàn kế hoạch kiểm soát chính trị của Moscow bằng trò dàn dựng trò trưng cầu dân ý giả dối được Điện Kremlin dùng để biện minh cho sự thôn tính lãnh thổ.
Ngoài các vụ giết người có chủ đích, người Ukraine đã tiến hành các cuộc tấn công vào các kho đạn của Nga, các cơ sở quân sự quan trọng khác và tài sản ở bán đảo Crimea bị chiếm đóng.
Một quan chức Ukraine giấu tên cho biết một trong những cơ quan đặc nhiệm Ukraine đã tham gia vào âm mưu lấy mạng Bardin, dù ông không thể nói rõ cơ quan nào. “Theo hiểu biết của tôi, mục đích chung là tiêu diệt những kẻ cầm đầu xâm lược và những tên phản bội. Và tất cả đều được thực hiện bởi các cơ quan đặc biệt – quan chức này nói – Có ba tổ chức chính liên quan đến chuỗi tấn công: Lực lượng hoạt động đặc biệt, bộ phận tình báo chính của quân đội và một đơn vị đặc biệt của SBU (cơ quan an ninh nội bộ chính của Ukraine)”.
Các quan chức Nga cũng đổ lỗi cho đặc nhiệm Ukraine trong vụ đánh bom xe gần Moscow giết chết Daria Dugina, nhà bình luận truyền hình cánh hữu theo chủ nghĩa dân tộc của Nga, con gái của nhà tư tưởng Cơ đốc giáo chính thống cực hữu Alexander Dugin, kẻ ủng hộ mạnh mẽ cuộc xâm lược.
Vi phạm Công ước Geneva
Dù Ukraine kiên quyết phủ nhận có dính líu đến vụ sát hại nhưng vụ ám sát được nhiều người Ukraine cổ vũ này đã đặt ra câu hỏi về pháp lý và đạo đức về các vụ giết người nằm ngoài hành vi và tội ác chiến tranh, đặc biệt khi mục tiêu là các tuyên truyền viên chính trị hoặc dân thường chứ không phải chiến binh trên chiến trường hoặc các quân nhân khác.
Và những câu hỏi đó không thể đơn giản được biện minh bằng cách chỉ ra tính bất hợp pháp cuộc xâm lược của Nga. Công ước Geneva khi nói về “những người không tham gia tích cực vào các cuộc chiến” đã nghiêm cấm “bạo lực đối với tính mạng và con người, đặc biệt là giết người dưới mọi hình thức” cũng như “thi hành án và thực hiện các vụ hành quyết mà không có bản án được tuyên bởi một tòa án chuyên trách”.
Mykhailo Podolyak, cố vấn hàng đầu của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, nói với tờ The Washington Post: “Tấn công báo thù ở các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng là bằng chứng của một phong trào phản đối tích cực và du kích mạnh mẽ cho thấy Moscow hoàn toàn không có khả năng kiểm soát lãnh thổ chiếm đóng. Kết quả là tất cả các kịch bản được dàn dựng trong Điện Kremlin, gồm cả trưng cầu dân ý hư cấu vẫn còn nằm trên giấy! Moscow thực sự đang gặp khó khăn trong việc tuyển dụng người địa phương làm việc cho các chính quyền thân Nga và các quan chức Nga cũng từ chối nhận nhiệm vụ tại Ukraine vì nguy cơ trở thành mục tiêu ám sát. Họ đều hiểu rủi ro và hậu quả cực kỳ nghiêm trọng nếu đến Ukraine”.
Riêng Tháng Tám, đã có chín cuộc tấn công như thế. Ở Berdyansk, phó trưởng cảnh sát giao thông, Aleksandr Kolesnikov đã chết sau một vụ nổ bom bị chính quyền địa phương đổ lỗi cho “chế độ Kyiv”. Tại Kherson, Volodymyr Saldo, người đứng đầu cơ quan quản lý nghề nghiệp phải nhập viện sau khi bị ngộ độc thức ăn từ bếp riêng an toàn. Tình trạng của ông ta không được thông báo. Một quan chức chiếm đóng Kherson khác tên Vitaliy Gura bị giết vào đầu Tháng Tám tại thành phố Nova Kakhovka.
Không phải thanh toán nội bộ
Không rõ tất cả các vụ tấn công này đều do các đơn vị đặc biệt Ukraine thực hiện hay thanh toán nội bộ. Tuy nhiên, Konrad Muzyka, Giám đốc Rochan Consulting, một công ty tư vấn quốc phòng có trụ sở tại Ba Lan, nhận định: “Tôi không thấy có bất kỳ bằng chứng nào, thậm chí một chút thôi, hoặc một tin đồn các vụ tấn công là do đấu đá nội bộ trong các cơ quan hành chính do Nga dựng lên”.
Muzyka không biết các đặc nhiệm Ukraine hoạt động một mình hay với sự giúp đỡ của du kích địa phương, nhưng ông tin chắc các nạn nhân không được chọn một cách ngẫu nhiên. Ông nói: “Cho dù ai tổ chức tấn công, mục tiêu luôn là những con cá lớn”.
Các cuộc trưng cầu dân ý do Nga tổ chức ở một số khu vực dự kiến sẽ diễn ra trong tháng này. Nga đã tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý tương tự ở Crimea vào năm 2014 trước khi sáp nhập bất chấp luật quốc tế. Muzyka nói chính phủ Ukraine sẽ làm hết sức mình để không cho chúng xảy ra.
Vào Tháng Năm, Andrei Shevchik, người đứng đầu Enerhodar, thành phố gần nhất nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia khổng lồ của Ukraine, đã bị nhắm mục tiêu trong một vụ đánh bom. Cuộc tấn công được xác nhận bởi Dmytro Orlov, Thị trưởng hợp pháp, người đã bị quân Nga loại bỏ và đang lưu vong.
Hiện các cuộc tấn công nhằm vào các quan chức thân Điện Kremlin diễn ra cùng lúc quân Ukraine tiến hành cuộc tấn công lớn nhằm đánh đuổi lực lượng Nga khỏi thành phố Kherson. Ngày 5 Tháng Chín, Kirill Stremousov, một quan chức cấp cao trong chính quyền Kherson do Moscow hậu thuẫn cho biết đã tạm dừng tiến hành cuộc trưng cầu dân ý vì tình hình an ninh.
Vào cuối Tháng Tám, Podolyak đã tweet một bức ảnh chụp lại từ bộ phim “Inglourious Basterds” của đạo diễn Quentin Tarantino, kể lại chiến tích của một đơn vị hư cấu của Hoa Kỳ giết chết những người lính Đức sau chiến tuyến kẻ thù trong Đại chiến Thế giới lần thứ hai. “Ở Kherson, người ta nói rằng các sĩ quan Nga bắt đầu tránh đi dạo vào buổi tối – ông viết – Ngay khi thành phố chìm vào giấc ngủ, các nhóm du kịch thức dậy và hành động. Hy vọng tất cả các cộng tác viên và những kẻ xâm lược có một buổi tối tốt lành!”.
