Những chiến binh Chechnya thân Nga đang chiến đấu ở Ukraine. Nhưng có vẻ họ đến đó chỉ để “làm màu” hơn là giúp đỡ cho Vladimir Putin. Ukraine cũng là cơ hội cho những kẻ thù Chechnya tập hợp lại để trả thù Putin.
Trường hợp Ramzan Kadyrov
Một video đã được xác định vị trí địa lý và tính xác thực, cho thấy một xạ thủ RPG đang làm công việc của y trong cuộc giao tranh dữ dội ở làng Velyka Dymerka, cách Kyiv khoảng 18 dặm về phía Đông Bắc. Đây không phải là bằng chứng duy nhất về việc người Chechnya chiến đấu ở Ukraine. Ngày 23 Tháng Ba, Ramzan Kadyrov, kẻ ủng hộ Điện Kremlin tại Cộng hòa Chechnya thuộc Nga (một lãnh thổ phía Bắc vùng Caucasus Nga) đã cho đăng một đoạn video để chứng minh các chiến binh Chechnya của ông ta đang chiến đấu trên đường phố chống lại lực lượng Ukraine tại thành phố cảng Mariupol bị bao vây.
Trên tài khoản Telegram của mình, Kadyrov khoe y là chỉ huy đơn vị Chechnya tại chiến trường và rất kiên cường trước hỏa lực địch. Sau khi được nhật báo Izvestiya của Nga phỏng vấn, y viết: “Lúc cuộc phỏng vấn đang diễn ra, một quả đạn xe tăng bay vào tòa nhà năm tầng phía sau lưng Timur Ibriev và phát nổ. Một mảnh vỡ ghim vào dây đai vũ khí của anh. Máy ảnh đã ghi lại được sự bình tĩnh và kiềm chế của ‘người anh Timur’ thân yêu. Anh ấy không nao núng, không chạy trốn. Tôi rất tự hào về sự bình tĩnh, máu lửa và lòng dũng cảm!”.
Telegram là phương tiện tuyên truyền ưa thích của Kadyrov. Kể từ khi Nga bắt đầu xâm lược Ukraine một tháng trước, Kadryrov đã đăng một loạt video từ tiền tuyến về “sức mạnh của những người lính Chechnya chiến đấu thay mặt Tổng thống Nga Vladimir Putin”. Y tuyên bố đã ở Ukraine, ngay bên ngoài thủ đô Kyiv, nhưng phía Ukraine nghi ngờ và các bài đăng của y gây phẫn nộ. Chỉ vài ngày sau khi chiến tranh nổ ra, Kadyrov thúc giục quân đội Nga “cởi bỏ găng tay” và “mở rộng tấn công địch”. “Đã đến lúc phải đưa ra quyết định cụ thể và bắt đầu chiến dịch quy mô lớn ở mọi hướng và mọi vùng lãnh thổ Ukraine – Kadyrov hô hào trong một tuyên bố trên tài khoản Telegram – Bản thân tôi đã nhiều lần xây dựng chiến thuật và chiến lược chống lại bọn khủng bố, đã tham gia vào các trận chiến nên có kinh nghiệm. Theo hiểu biết của tôi, chiến thuật được lựa chọn ở Ukraine là quá chậm khiến cuộc chiến bị kéo dài và không hiệu quả”.
Có một sự trớ trêu ở đây. Hình ảnh thành phố Mariupol bị tàn phá làm gợi nhớ chính xác những gì đã xảy ra tại Grozny, thủ đô Chechnya, nơi đã bị quân Nga san bằng trong một cuộc chiến tàn khốc dây dưa đến giai đoạn: Giữa thập niên 1990 và đầu thập niên 2000.
Ukraine là chiến trường của hai phe Chechnya
Bản thân Kadyrov từng là chiến binh du kích chống Nga trước khi đổi phe. Y bị các nhà quan sát quốc tế và độc lập cáo buộc về những vi phạm nhân quyền nghiêm trọng trên lãnh thổ quê hương y và là lãnh đạo các lực lượng bán quân sự lớn trung thành với Putin. Lực lượng (được xem là nằm trong cơ cấu an ninh Nga) của y mang tên Kadyrovtsy (tức “người của Kadyrov”) và nổi tiếng tàn ác. Trong Chiến tranh Chechnya lần thứ hai, bắt đầu vào năm 1999, thời điểm Putin bắt đầu nổi lên, người của Kadyrov đã giúp Moscow giành quyền kiểm soát Cộng hòa Chechnya từ tay phiến quân ly khai. Các nhà báo điều tra và các nhà nghiên cứu nhân quyền đã lập hồ sơ các vụ mất tích và giết người phi pháp của y.
Tại chiến trường Ukraine, lực lượng của Kadyrov thật ra có hiệu suất chiến đấu rất thấp. Một video quay cảnh một đoàn xe tăng và xe bọc thép ở ngoại ô Bucha, phía Tây Kyiv được đăng trên kênh Telegram chính thức của Cơ quan Thông tin và Truyền thông Đặc biệt của Ukraine cho thấy những chiếc xe này thuộc lực lượng Kadyrov. Tệ hơn nữa là Kadyrovtsy đang phải đối mặt với những người Chechnya khác trên chiến trường Ukraine.
Một chính trị gia Ukraine, người đầu tiên công bố đoạn video cho biết kẻ gây ra cảnh thảm hại này chính là các chiến binh Chechnya chạy trốn khỏi cuộc chiến của Nga ở quê hương mình và đang chiến đấu bên phía Ukraine. Các chi tiết chính xác khó xác minh ngay nhưng thực tế cho thấy có một lượng lớn người Chechnya rời khỏi Liên bang Nga sau khi Nga chiến thắng.
Ngoài ra còn một cộng đồng người Chechnya đáng kể ở Trung Đông, bao gồm hậu duệ của những người định cư ở các vùng từng thuộc Đế chế Ottoman sau khi người Nga chinh phục bắc Caucasus. Đây là cơ hội báo thù Putin của họ. Ukraine cũng có một số lượng đáng kể người Hồi giáo thuộc nhiều sắc tộc, một số tham gia các đội quân khác nhau của Ukraine để chống Nga và các tổ chức thân Nga kể từ năm 2014, sau khi Nga chiếm và sáp nhập trái phép bán đảo Crimea.
Một cuộc đọ súng dữ dội ở ngoại ô Bucha có thể là do họ. Video về cuộc đọ súng được đăng trên kênh Telegram dường như được cung cấp bởi tiểu đoàn Sheikh Mansur, một trong những đơn vị tình nguyện chống phe ly khai thân Nga thành lập năm 2014. Đoạn video cho thấy các chiến binh Chechnya chống lại Nga và Kadyrov còn muốn “quảng cáo” về khả năng chiến đấu của họ. “Do một trong những chiến binh của chúng tôi, chuyên viên quay video bị ốm và không có mặt nên video được quay bằng điện thoại của một chiến binh trẻ. Nhiều cảnh chiến thắng bị bỏ sót”. Có vẻ hai phe Chechnya tham chiến ở hai bên đang tiến hành cuộc chiến tranh trực tiếp và chiến tranh tuyên truyền cho chính họ trên lãnh thổ Ukraine.
