Loạt ảnh phóng sự của các hãng tin và tờ báo lớn – với cảnh nhiều cô gái trẻ lẫn phụ nữ lớn tuổi ôm AK-47 sẵn sàng liều mạng bảo vệ tổ quốc – không khỏi không gây xúc động. Dẫu cho ngày mai họ có buông súng đầu hàng vì bất lực xuôi tay trước hỏa lực điên cuồng của kẻ thù thì hình ảnh hiên ngang của họ hôm nay cũng đủ khiến vô số kẻ hèn nhát phải hổ thẹn…
Nga đã “xẻ” Ukraine với các mũi tấn công chủ lực vào ba thành phố – Kyiv ở phía Bắc, Kharkiv ở Đông Bắc và Kherson ở phía Nam. Đã và tiếp tục xảy ra giao tranh dữ dội trên đường phố khắp các thành phố lớn Ukraine. Ghi nhận của các hãng tin nước ngoài cho thấy có nhiều tiếng súng và tiếng nổ to khắp Kyiv vào Thứ Bảy 26 Tháng Hai. Chiều Thứ Bảy 26 Tháng Hai, tốc độ tiến công của quân đội Nga bắt đầu chậm lại khi kẻ xâm lược đối mặt “sự kháng cự mạnh mẽ của Ukraine” – như tin của Bộ Quốc phòng Anh. Một quan chức Ngũ Giác Đài cho biết hầu hết trong hơn 150,000 quân Nga đã hiện diện gần như “đủ quân số” trên đất Ukraine nhưng họ “ngày càng thất vọng vì thiếu động lực” khi đối mặt sự kháng cự gay gắt và quyết liệt. Hóa ra Ukraine không dễ “xơi” như được tưởng.
Khắp Ukraine, người dân tập trung trong hầm trú ẩn; và trong khi hơn 150,000 người tị nạn Ukraine đã chạy sang Ba Lan, Moldova, Romania…, nhiều người khác can đảm chọn việc ở lại và sẵn sàng cầm súng quyết tử cho tổ quốc quyết sinh. Washington Post thuật: Trong một tòa nhà văn phòng chính phủ ở trung tâm thành phố, người ta thấy nhiều đàn ông trung niên lẫn phụ nữ cầm AK-47 lưng đeo lựu đạn. Bao cát chèn dọc cửa sổ. Một chiếc xe bus vừa đỗ xịch. Bên trong có hàng trăm hộp tiếp đạn… Tất cả sẵn sàng một mất một còn. Khi cuộc chiến vừa bắt đầu, Tổng thống Volodymyr Zelensky tweet: “Chúng tôi sẽ trao vũ khí cho bất kỳ ai muốn bảo vệ đất nước”. Ngay sau “thông báo” của tổng thống, riêng tại Kyiv, hàng đoàn người xếp hàng trước các đồn cảnh sát để nhận súng ống đạn dược. Hiện có khoảng 130,000 dân quân tình nguyện. Bất kỳ ai từ 18 đến 60 tuổi đều có thể gia nhập.
Trong một video, Bộ trưởng Nội vụ Denis Moosystemrsky cho biết, chỉ riêng lực lượng dân quân tình nguyện ở Kyiv đã được cấp hơn 25,000 khẩu súng trường tự động, khoảng 10 triệu viên đạn, chưa kể lựu đạn và súng phóng. Tại một nơi nào đó ở Kyiv trong thời khắc cái chết cận kề, giữa mùi khét lẹt của đạn pháo lẫn mùi nồng nặc của tử thi còn đẫm máu tươi, người ta thấy những nhóm ẩn nấp trong hầm để chế bom xăng, từ những vỏ chai rượu. Rào chắn đang được dựng khắp Kyiv, với hàng đống lốp xe và bao cát. Người ta cũng lập các nhóm chat trên ứng dụng Telegram để nhắn tin cho nhau. Một trong những tin nhắn gần đây là kêu mọi người gỡ các biển báo giao thông để xe tăng Nga không thể dò đường…
Tại thành phố Sumy phía Đông Bắc, cách Kharkiv 90 km về phía Bắc, một toán dân quân đã vây bắt được một xe bọc thép Nga. Họ lôi tên lính ra thẩm vấn – theo video quay được và đưa lên mạng xã hội. Tại Kharkiv, số người ghi danh vào lực lượng dân quân tình nguyện ngày càng đông. Một chỉ huy tất bật tuyển nhận, dặn: Ai từng đi nghĩa vụ quân sự làm ơn đứng qua bên phải; những người khác đứng bên trái… Một phụ nữ nói: Tôi yếu, không cầm súng được, nhưng tôi muốn đóng góp. Tôi có thể giúp lau chùi vệ sinh…
Chưa ai biết chiến cuộc sẽ đưa đến kết quả như thế nào nhưng diễn biến hiện tại cho thấy sự ngoan cố của Putin đang đối mặt sự lì lợm dũng cảm của người Ukraine. Nếu sự phản kháng quyết liệt của người Ukraine dẫn đến một cuộc chiến kéo dài và đẫm máu, Putin sẽ sa lầy. Khó có thể tưởng tượng Putin có thể ra lệnh oanh tạc thảm sát hàng loạt, và nếu quân bộ Nga cù cưa đọ súng trong một cuộc chiến tranh đô thị thì chiến dịch quân sự Nga sẽ lún sâu và Putin có thể tìm cách kết thúc cuộc chiến một cách xôi hỏng bỏng không. Giấc mơ khôi phục hình ảnh nước Nga như một cường quốc toàn cầu không chỉ tan biến mà thất bại trong cuộc động binh có thể đe dọa quyền lực của Putin ở Moscow.
Mục tiêu Putin là dọa bằng nắm đấm để chính phủ đương nhiệm Ukraine đầu hàng nhằm có thể dựng lên chính phủ bù nhìn thân Nga. Tuy nhiên, cho đến thời điểm này, Tổng thống Volodymyr Zelensky không phải là “thằng hèn”. Trang Twitter của Tòa đại sứ Ukraine tại Anh vừa loan tin vào hôm nay (26 Tháng Hai): Zelensky đã từ chối đề nghị của Mỹ việc di tản ông khỏi Kyiv. “Trận chiến đang diễn ra ở đây. Tôi cần đạn dược chứ không cần quá giang” – Zelensky nói.
Tính đến chiều Thứ Bảy 26 Tháng Hai (giờ địa phương), chưa có thành phố Ukraine nào hoàn toàn thất thủ. Theo tường thuật Wall Street Journal, phía Nam Kyiv, lính dù Nga đã cố đổ bộ vào thị trấn chiến lược Vasylkiv, nơi có một sân bay quân sự Ukraine. Loạt giao tranh nổ ra trong đêm nhưng đến sáng 26 Tháng Hai, người ta đã thấy hàng trăm lính Ukraine cùng nhiều tình nguyện quân ôm súng tuần tra trên trục đường chính của Vasylkiv. Dọc cao tốc giữa Kyiv và Odessa gần Vasylkiv, lực lượng an ninh và tình nguyện viên địa phương đeo băng tay túa ra đi tìm lính Nga trốn trong rừng. Trước đó, một máy bay vận tải Il-76 của Nga chở đầy lính dù gần Vasylkiv đã bị bắn cháy…
Chưa ai dám khẳng định Putin hoàn toàn cháy túi trong canh bạc lớn nhất sự nghiệp nhưng uy tín chính trị Putin trên sân khấu thế giới đang cạn đến đáy. Ván bài của Putin phút chốc đưa Mỹ và phương Tây trở nên đoàn kết gần như chưa từng có kể từ sau Thế chiến thứ hai, đặc biệt khi rạn nứt đồng minh trở nên cực kỳ nghiêm trọng vài năm gần đây.
Mỹ vẫn tiếp tục “hà hơi tiếp sức” cho Volodymyr Zelensky. Hôm nay, 26 Tháng Hai, Ngoại trưởng Antony Blinken loan bố cung cấp viện trợ quân sự bổ sung với $350 triệu và chính quyền Joe Biden yêu cầu Quốc hội cấp thêm 6.4 tỷ viện trợ cho Ukraine. Một tình huống tồi tệ nhất đối với Putin có thể xảy ra: NATO kết nạp Ukraine. Nếu điều này trở thành sự thật, một trật tự mới sẽ hình thành, khác với kịch bản mà Putin hình dung và muốn vẽ ra ban đầu, khi quyết định bước ra sân khấu quốc tế thể hiện sức mạnh gân cốt của mình.
Cục diện dù thế nào vẫn chỉ mới bắt đầu. Không ai biết kết thúc ra sao. Có một điều chắc chắn: Không lịch sử nào đủ sức mạnh biện minh để có thể băng bó cho vết thương Ukraine của Putin.
