Không có gì đáng sợ ở nước Mỹ ngày nay hơn khi một người da trắng giận dữ! Định kiến chủng tộc đã ám ảnh người Mỹ da trắng nói chung và đàn ông da trắng nói riêng kể từ lập quốc. Di chứng để lại đến bây giờ có thể chứng kiến rõ hơn mỗi khi có dấu hiệu “nguy hiểm” từ các cộng đồng và chủng tộc khác.
“Thuế tâm lý” của những người da màu
Hình ảnh oai hùng “Người đàn ông da trắng giận dữ” thỉnh thoảng lại được nhắc lại trong chính trị và văn hóa đại chúng để thuyết phục những người da trắng rằng một người đàn ông da đen to lớn, xấu xa đang đến để bắt họ và con gái của họ. Hệ quả là trên mạng có một số video lan truyền về những người đàn ông da đen hoặc có thể bất kỳ màu da nào khác mất mạng vì kiểu suy nghĩ thù hận chủng tộc này. Ngay vào lúc này, không khó thấy những phụ nữ da trắng khóa kỹ cửa xe hoặc giữ chặt bóp ví khi thấy một đàn ông da đen đến gần.
Bị mặc định như “kẻ đáng ngờ” là loại “thuế tâm lý” (psychological tax) phải trả của người da đen ở Mỹ. Họ phải học cách chấp nhận bị nhiều người xem là “Kẻ thù số 1 của công chúng” (Public Enemy No. 1). Khi xem ba phiên tòa khác nhau về bạo lực đàn ông da trắng diễn ra trên khắp nước Mỹ vài tuần qua – phiên tòa xét xử Kyle Rittenhouse, phiên tòa giết Ahmaud Arbery và vụ án dân sự chống lại những người tổ chức cuộc biểu tình “Unite the Right” (Thống nhất cánh hữu) năm 2017 ở thành phố Charlottesville), nhiều người da đen đã đi đến một kết luận nghiêm túc: Không có gì đáng sợ hơn ở Mỹ ngày nay là thấy một người đàn ông da trắng giận dữ.
Vì vậy, tốt nhất là tránh chạm trán với những đàn ông da trắng có vũ trang ở nơi công cộng, nhất là những kẻ được truyền cảm hứng bởi ba phiên tòa trên. Nói thế không phải là kích động phân biệt chủng tộc chống đàn ông da trắng vì đại đa số họ không phải mối đe dọa đối với xã hội. Vô số người đàn ông da trắng đã hít hơi cay và trúng đạn cao su khi tham gia biểu tình sau vụ sát hại George Floyd. Rất nhiều đàn ông da trắng, ví dụ mục sư James Reeb của hội thánh White Unitarian, chết vì người da đen trong các phong trào dân quyền. Bạo lực không phải bản chất mặc định của đàn ông da trắng hay của loài người, nhưng những sự kiện gần đây đã thuyết phục người ta nên đưa một nhân vật khác ra xét xử: Đó là một số đàn ông da trắng tự cảm thấy họ có thể thống trị và tàn bạo mà không gây hậu quả.
Nhìn lại ba phiên tòa tiêu biểu
Những người đàn ông da trắng giận dữ này từng có vai trò chính trong suốt lịch sử nước Mỹ và nay ngóc đầu dậy. Sự tức giận của họ đã giúp kích động cuộc nổi dậy ngày 6 Tháng Giêng tại Điện Capitol, trụ sở Quốc hội Mỹ. Chính những người đàn ông da trắng giận dữ này (không phải người đàn ông da đen hay da màu mà người ta thấy cần đề phòng trên đường phố vào ban đêm) mới là hiểm hoạ lớn nhất cho nền dân chủ Mỹ! Khẳng định này là có cơ sở. Nhưng ba phiên tòa tiêu biểu đại diện cho một cái gì đó còn lớn hơn phán quyết có tội hay vô tội của các bị cáo. Đó là “định hướng một tầm nhìn đáng lo ngại về tương lai” và “sự lựa chọn về loại đất nước mà người dân Mỹ muốn sống”. Đã có nhiều dấu hiệu báo trước.
Tại bang Wisconsin, bồi thẩm đoàn tuyên bố Kyle Rittenhouse không có tội trong mọi cáo buộc trong vụ bắn chết hai người đàn ông và làm bị thương một người khác sau khi anh ta biện minh nổ súng để tự vệ. Tại bang Georgia, ba bị cáo đàn ông da trắng giải trình rằng họ đuổi theo và giết chết thanh niên da đen Ahmaud Arbery 25 tuổi vào năm ngoái khi anh ta đang chạy bộ là cố gắng bắt giữ một công dân trong quyền hạn pháp luật cho phép và nổ súng cũng để tự vệ (kẻ sát nhân nói rằng người da đen đã cố giật súng của y, đe dọa tính mạng y). Ở bang Virginia, một phiên tòa dân sự vẫn chưa kết thúc để xác định xem những người tổ chức cuộc biểu tình “Unite the Right” có ý định kích động bạo lực chủng tộc hay không (một người chết và hàng chục người bị thương khi những người theo chủ nghĩa thượng tôn da trắng đụng độ với những người biểu tình chống họ).
Trung tâm của mỗi vụ án đều là đàn ông da trắng bị khép tội sử dụng bạo lực vô cớ, chống lại những người đàn ông da đen không vũ trang hoặc đang tham gia biểu tình.
Đời thường phản ảnh phòng xử án
Những gì đang xảy ra bên ngoài phòng xử án mới là điều đáng sợ nhất, và nó cho thấy ba phiên tòa trên là “biểu tượng” của một sự thay đổi nguy hiểm. Đầu tháng này, Dân biểu đảng Cộng hòa Paul Gosar đã đăng một video hoạt hình được chỉnh sửa lên tài khoản Twitter và Instagram cá nhân cảnh ông ta tấn công Tổng thống Joe Biden và có vẻ sắp giết nữ Dân biểu đảng Dân chủ Alexandria Ocasio-Cortez (AOC) bằng một thanh gươm! Khi Hạ viện bỏ phiếu phê bình Gosar, hầu như không có đảng viên Cộng hòa nào ủng hộ nghị quyết. Gosar gỡ video nhưng không xin lỗi rồi tweet lại một bài đăng có chứa video như một thách thức!
Video của Gosar không phải là vụ khiêu khích cá biệt. Những lời lẽ bạo lực về chính trị ngày càng được dùng nhiều trong một số thành viên đảng Cộng hòa. Và mặc dù không phải tất cả các chính trị gia da trắng đều ủng hộ kiểu ăn nói chợ búa này, nhưng lại được một số giới chóp bu da trắng hậu thuẫn, kể cả cựu Tổng thống Donald Trump. Số đàn ông da trắng tự xưng mình là đảng viên Cộng hòa ngày càng đông khiến khoảng cách giới tính giữa hai đảng tiếp tục tồn tại như trong hai thập niên qua.
Theo một bài viết trên tờ The New York Times tiêu đề The Angry White Male Caucus, cơn giận nảy sinh là do đàn ông da trắng lo sợ về một nước Mỹ đang thay đổi, trong đó đặc quyền của họ sẽ không còn như xưa. Cơn giận dường như ngày càng tồi tệ hơn. Sau khi Tổng thống Joe Biden ký dự luật cơ sở hạ tầng thành luật trong tháng này, một số Dân biểu Cộng hòa tại Hạ viện bỏ phiếu ủng hộ đã nhận được lời dọa giết! Các quan chức bầu cử và thành viên hội đồng trường học trên toàn quốc cũng báo cáo về những đe dọa tương tự. Một cuộc thăm dò gần đây cho thấy 30% đảng viên Cộng hòa tin rằng “bạo lực là chính đáng để cứu đất nước”.
Luật pháp ở đâu trong bối cảnh này?
Nhưng bạo lực chính trị không chỉ giới hạn ở những người ủng hộ đảng Cộng hòa. Năm 2017, một người ủng hộ Thượng nghị sĩ Dân chủ Bernie Sanders căm ghét phe bảo thủ đến nỗi đã bắn năm người tại một buổi tập bóng chày của đảng Cộng hòa. Đáng lo hơn là việc đe dọa tấn công và giết kẻ thù chính trị đã trở nên bình thường và “có thể chấp nhận được” trong giới bảo thủ ngày nay. Ví dụ, một người đàn ông da trắng đã khá thoải mái khi hỏi một nhà hoạt động cánh hữu tại một diễn đàn công cộng ở Idaho vào tháng trước: “Khi nào chúng ta mới sử dụng súng? Chúng sẽ còn đánh cắp bao nhiêu cuộc bầu cử nữa trước khi chúng ta giết chúng?”.
Đổ thêm dầu vào bầu không khí chính trị độc hại là luật pháp không chỉ bảo vệ bạo lực của “những người da trắng lo lắng” mà trong một số trường hợp còn… gián tiếp khuyến khích họ giết người! Những cuộc biểu tình rầm rộ trên toàn quốc về vụ George Floyd chỉ mang lại rất ít thay đổi. Ngày càng có nhiều người Mỹ muốn tăng kinh phí của cảnh sát. Dù bang Georgia đã sửa đổi luật bắt giữ công dân nhưng luật cải cách “George Floyd Justice in Policing Act” đã bị nghị viện tiểu bang “giết chết” cách nay hai tháng. Cũng có nhiều súng hơn trên đường phố. Dân chúng Mỹ được trang bị vũ khí mạnh nhất thế giới và đường phố Mỹ sẽ có bạo lực hơn.
Tòa án Tối cao Hoa Kỳ theo khuynh hướng bảo thủ có vẻ sẵn sàng giúp mọi người mang súng ở nơi công cộng dễ dàng hơn, khi chuẩn bị ra phán quyết về cuộc tranh cãi gần đây liên quan đến luật kiểm soát súng chặt chẽ hơn của bang New York. Adam Winkler, giáo sư luật của Đại học UCLA và là tác giả quyển Gunfight: The Battle Over the Right to Bear Arms in America nhận định với tờ Newsweek: “Nhiều kế hoạch về các chương trình hành động liên quan an toàn súng sẽ bị tấn công trong những năm tới. Phe chống lệnh cấm vũ khí tấn công đang có nhiều cơ hội được Tòa án Tối cao và Tu chính án thứ hai ủng hộ để thắng trở lại”.
Eric Ruben, một chuyên gia về Tu chính án thứ hai nói với The New York Times: “Cần mang theo một khẩu súng để tự vệ đã trở thành lý do biện minh cho việc sử dụng nó”. Mới đây, Tòa án Tối cao đã ra phán quyết tái ủng hộ “Quyền miễn trừ có điều kiện” để giúp các sĩ quan cảnh sát khỏi bị buộc tội nếu lạm quyền. Luật nghiêng về phía cho phép những người “tin rằng mình đang bị đe dọa” sử dụng vũ lực giết người mà không cần phải bỏ trốn khỏi nước Mỹ. Theo Hội nghị toàn quốc Các nhà lập pháp bang (National Conference of State Legislators), ít nhất 25 bang đã có luật này. Bất chấp cú sốc của video Arbery, có rất ít tiến bộ trong việc cải cách luật bắt giữ công dân mà nhiều tiểu bang vẫn cho phép tư nhân bắt giam kẻ họ nghi ngờ phạm tội.
Hiểm họa không thể xem thường
Và cuối cùng, nỗi lo lắng của người da đen nói riêng và da màu nói chung, trong đó dĩ nhiên có người gốc Á, sẽ tăng nữa, nếu không ai (hầu hết là người da trắng) bị trừng phạt đúng mức trong cuộc nổi dậy 6 Tháng Giêng. Các phiên tòa xét xử diễn ra khá… lòng vòng! Chỉ mới có Jacob Chansley, biệt danh “QAnon Shaman” bị kết án 41 tháng tù. Nhiều người tin rằng hình phạt sẽ không bao giờ phù hợp với mức độ nghiêm trọng của tội danh. Họ tự hỏi: Điều gì sẽ xảy ra nếu những người biểu tình “Black Lives Matter” tấn công Điện Capitol nhằm lật ngược cuộc bầu cử tổng thống của đảng Cộng hòa? Khi đó các nhà lập pháp bảo thủ sẽ phản ứng mạnh thế nào?
Sự tức giận của đàn ông da trắng đã trở thành một trong những lực lượng chính trị mạnh mẽ nhất tại nước Mỹ đương đại và nó đã giúp Trump giành được ghế tổng thống. Quyền lực của Trump sẽ không mạnh như bây giờ nếu ông ta không chạm đúng sự tức giận của đàn ông da trắng. Sự tức giận của nam giới da trắng là một trong những trở ngại lớn nhất nước Mỹ phải đối mặt để xây dựng một nền dân chủ đa chủng tộc thành công. Lee Drutman, một học giả nghiên cứu về bạo lực chính trị bộc bạch với The New York Times: “Rất khó hy vọng chúng ta có một cuộc bầu cử năm 2024 hòa bình nếu chứng kiến tất cả những gì đang xảy ra. Không hề có tín hiệu cho thấy xung đột sẽ biến mất. Nó chỉ có thể tốt hơn sau khi tồi tệ hơn!”.
Lịch sử đã chứng minh. Sau Nội chiến, Hoa Kỳ đã cố gắng xây dựng nền dân chủ “hai chủng tộc” bằng cách kết hợp những nô lệ cũ vào đời sống chính trị và kinh tế trong thời kỳ gọi là “Tái thiết”. Kế hoạch này đã bị phá hủy bởi “bạo lực da trắng”, khi các nhóm da trắng cực đoan như KKK ám sát các quan chức dân cử, không cho người da đen bỏ phiếu và lật đổ chính quyền tiểu bang. Năm 1898, một đám đông đàn ông da trắng thậm chí đã lật đổ chính quyền đa chủng tộc của thành phố Wilmington, bang North Carolina. Hơn 60 người da đen bị giết, người da đen bị cấm bỏ phiếu và không được bầu cử trong nhiều thập niên sau đó. Để kết luận, hãy nghe tâm sự của Ijeoma Oluo, tác giả cuốn Mediocre: The Dangerous Legacy of White Male America: “Tôi sống với nỗi sợ hãi thường trực là một ngày nào đó những người đàn ông da trắng giận dữ sẽ tấn công người da đen, người da nâu, người tàn tật, người đồng tính, người chuyển giới và phụ nữ thuộc mọi tầng lớp khác”.
(Tham khảo: There’s nothing more frightening in America today than an angry White man, John Blake, CNN)
ĐỌC THÊM:
