Báo cáo tài chính bán niên đã kiểm toán năm 2024 của tập đoàn VinGroup cho thấy kết quả kinh doanh không có nhiều thay đổi so với báo cáo chưa kiểm toán được công bố trước đó. Theo đó, nếu không tính đến lợi nhuận từ việc bán các công ty con và liên kết nhằm “xào nấu” sổ sách, mảng kinh doanh bất động sản, với doanh thu chủ yếu đến từ Vinhomes, vẫn là “đầu tàu” với lợi nhuận chiếm tới 74% tổng lợi nhuận của các mảng kinh doanh có lãi.
Tuy nhiên, mức lợi nhuận này cũng trở nên vô nghĩa khi phải “gồng gánh” khoản lỗ khổng lồ gần 19,000 tỷ VNĐ từ mảng sản xuất, mà “thủ phạm” chính là “cục nợ” VinFast. Kết quả là, toàn tập đoàn VinGroup ghi nhận khoản lỗ 7,000 tỷ VNĐ, cho thấy “gánh nặng” VinFast đang đè lên vai “người anh cả” Vinhomes và toàn bộ tập đoàn.
Cụ thể, tính tới nửa đầu năm 2024, doanh thu thuần từ hoạt động kinh doanh bất động sản, chủ yếu là từ Vinhomes, đạt 9,700 tỷ VNĐ, một con số đáng thất vọng khi so sánh với mức 17,900 tỷ VNĐ cùng kỳ năm ngoái, cho thấy sự sụt giảm gần 46%. Dù vẫn đóng góp phần lớn lợi nhuận cho tập đoàn, nhưng rõ ràng mảng bất động sản cũng đang phải đối mặt với những thách thức không nhỏ, đặc biệt trong bối cảnh thị trường bất động sản đang trầm lắng.
Kế đến là mảng kinh doanh cho thuê bất động sản và dịch vụ liên quan, mà Vincom Retail là đơn vị đóng góp chủ yếu, đang phải đối mặt với sự sụt giảm nghiêm trọng khi lợi nhuận chỉ đạt 1,300 tỷ VNĐ, giảm mạnh tới 52% so với mức 2,700 tỷ VNĐ cùng kỳ năm 2023.
Ngược lại, mảng giáo dục với hai đại diện là Vinschool và VinUni lại ghi nhận mức tăng trưởng nhẹ, với lợi nhuận đạt 359 tỷ VNĐ, tăng 29% so với cùng kỳ năm ngoái.
Trong khi đó, Vinpearl – công ty con chiếm phần lớn doanh thu mảng du lịch, vui chơi giải trí và dự kiến niêm yết cổ phiếu trong năm nay – vẫn chưa thoát khỏi “vũng lầy” thua lỗ. Dù khoản lỗ 519 tỷ VNĐ đã giảm đáng kể 77% so với mức 2,500 tỷ VNĐ cùng kỳ năm 2023, nhưng rõ ràng Vinpearl vẫn còn một chặng đường dài phía trước để có thể khẳng định vị thế và đóng góp tích cực vào lợi nhuận của toàn tập đoàn.
Theo quy định của Luật Chứng Khoán Việt Nam, điều kiện để một công ty có thể niêm yết cổ phiếu lên sàn chứng khoán cần có ty cần có lợi nhuận trong ít nhất 2 năm liền kề trước khi IPO, không bị lỗ lũy kế và tỷ lệ lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu bình quân phải không thấp hơn 5%. Như vậy, với tình hình lỗ liên tiếp của Vinpearl như hiện nay, tỷ phú Phạm Nhật Vượng phải chỉ đạo “xử lý kỹ thuật” để tạo doanh thu trên sổ sách báo cáo tài chính riêng lẻ của Vinpearl.
Mảng sản xuất, với VinFast là nguồn thu chính, ghi nhận tổng doanh thu thuần 14,200 VNĐ đồng. Sau khi loại trừ doanh thu nội bộ (167 tỷ VNĐ), doanh thu thuần của riêng VinFast đạt 14,000 VNĐ đồng. Đáng chú ý, Công ty taxi xe điện GSM của chủ tịch VinGroup, ông Phạm Nhật Vượng, đóng góp tới 5,700 tỷ VNĐ, chiếm 40% doanh thu thuần của toàn mảng. Tuy nhiên, giá vốn hàng bán lên tới 24,700 tỷ VNĐ đã khiến mảng sản xuất lỗ thuần gần 19,000 tỷ VNĐ, tăng gần 30% so với mức lỗ 14,700 tỷ VNĐ cùng kỳ năm ngoái.
Doanh thu tài chính của VinGroup từ việc “bán công ty con và thanh lý các khoản đầu tư tài chính”, danh mục chính cho việc xào nấu sổ sách của VinGroup, là hơn 26,600 tỷ VNĐ. Chủ yếu tới từ việc bán Vincom Retail và công ty NVY Việt Nam.
Cụ thể, VinGroup đã bán 80% Công ty NVY Việt Nam, thu về khoản lãi 8.000 tỷ đồng. 20% còn lại chuyển giao cho Vinhomes và bút toán thành khoản đầu tư vào công ty con. Công ty NVY Việt Nam là công ty đầu tư thứ cấp vào dự án Vinhomes Royal Island, Vũ Yên, Hải Phòng. Thông tin về giao dịch này đã được nhắc tới trong bài “Không chỉ Vinfast, VinGroup của Phạm Nhật Vượng cũng đang cố gượng” đã đăng trước đây.
Ngoài ra, VinGroup đã lần lượt đã bán 70.77% cổ phần của SDI, công ty vỏ bọc sở hữu 41.5% Vincom Retail (VRE) thông qua một công ty vỏ bọc khác SADO, thu về hơn 27,600 tỷ VNĐ và ghi nhận khoản lợi nhuận hơn 15,500 tỷ VNĐ, tương đương gần $624 triệu. Bên mua là 4 công ty vỏ bọc đều có mối liên quan đến Techcombank.
Techcombank và Công ty chứng khoán Techcombank cũng là chủ nợ trái phiếu trong nước lớn nhất với 53,700 tỷ VNĐ, chiếm tới gần 53% số khoản vay trái phiếu trong nước. Đấy là còn chưa kể có khả năng còn các khoản vay được giấu và tạo doanh thu thông qua các công ty vỏ bọc như Nam An với 4,700 tỷ VNĐ được Techcombank cho VinFast vay trước đây chưa được thống kê.
Cụ thể, Nam An là một công ty có liên quan đến tập đoàn VinGroup nhưng không thuộc công ty liên kết của tập đoàn, có người đại diện pháp luật là ông Hoàng Quốc Thủy. Trụ sở chính của Nam An ở tầng 2, khu Almaz Market, đường Hoa Lan, khu đô thị sinh thái Vinhomes Riverside. Ông Hoàng Quốc Thủy là một trong những người sáng lập Technocom cùng Chủ tịch Vingroup Phạm Nhật Vượng tại Ukraine. Sau khi gia nhập Technocom, ông từng đảm nhận nhiều chức vụ quan trọng. Ông cũng đã đảm nhận vị trí Tổng Giám đốc CTCP Đầu tư Kinh doanh và Phát triển Quang Thái – từng là cổ đông lớn của Tập đoàn Vingroup.
Ngày 9 Tháng Ba 2023, VinFast ký kết hợp tác kinh doanh với Công ty Nam An, theo đó Nam An cam kết đầu tư 5,875 tỷ VNĐ (tương đương $246,9 triệu) để phát triển nhà máy sản xuất ô tô tại Hải Phòng. Đổi lại, Nam An sẽ được hưởng lợi nhuận từ việc bán xe điện của VinFast: 1,5% tổng doanh thu năm 2023 và 0,5% tổng doanh thu hoặc 5% lợi nhuận gộp năm 2024. Hợp đồng có thời hạn 18 tháng, sau đó Nam An có thể rút vốn, gia hạn thêm 18 tháng hoặc chuyển đổi khoản đầu tư thành vay có bảo đảm.
Trước đó, Nam An đã phát hành 47,000 trái phiếu NANCB2324001, mệnh giá 100 triệu VNĐ /trái phiếu, thuộc loại “ba không” là không chuyển đổi, không kèm chứng quyền, không được bảo lãnh thanh toán. Trái phiếu có kỳ hạn 18 tháng, lãi suất 13%/năm (kết hợp cố định và thả nổi) và được đảm bảo bằng tài sản là quyền lợi từ hợp đồng hợp tác kinh doanh với VinFast và các hợp đồng mua bán với Vinhomes. Cụ thể, Nam An đã thế chấp các quyền lợi này tại Techcombank ngay trước khi phát hành trái phiếu.
Bảng báo cáo lưu chuyển tiền tệ trong cùng báo cáo tài chính của VinFast cũng ghi nhận khoản “Cash received under a business cooperation contract” – tức tiền mặt nhận được theo hợp đồng hợp tác kinh doanh – với giá trị 5,875 tỷ VNĐ đồng. Có thể nhận thấy rằng con số này đã bao gồm cả lãi suất 13%/năm của khoản tiền 4,700 tỷ VNĐ sau 18 tháng.
Qua đó, bằng cách sử dụng công ty vỏ bọc Nam An để vay 4,700 tỷ VNĐ từ Techcombank thông qua phát hành trái phiếu NANCB2324001, VinGroup đã “hô biến” khoản vay thế chấp bằng doanh thu VinFast trong tương lai thành doanh thu từ đầu tư, bao gồm cả lãi vay. Cách thức này đã giúp VinGroup tạo ra doanh thu cho cả VinFast và tập đoàn, “làm đẹp” cho báo cáo tài chính.
Ngoài ra, Nam An cũng xuất hiện trong cái nồi xào nấu sổ sách bán niên 2024 của VinGroup lần này khi có giao dịch với 2 công ty dự án của VinGroup. Cụ thể, công ty Du Lịch Phú Quốc đã chuyển nhượng quyền khai thác và cho thuê biệt thự biển ở Phú Quốc cho Nam An và ghi nhận lợi nhuận 1,920 tỷ VNĐ và một hợp đồng tương tự với Công ty Cổ phần Vinpearl thu về lợi nhuận 1,223 tỷ VNĐ.
