Theo quyền Bộ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên, thống kê từ đầu năm 2021 đến hết sáu tháng đầu năm 2022 cho thấy, có gần 10,000 nhân viên y tế nghỉ việc trong 18 tháng qua, với tỷ lệ cao nhất là ở Sài Gòn, Hà Nội, Đồng Nai, Bình Dương, An Giang, Đà Nẵng. Con số được tổng hợp từ báo cáo ở các địa phương gởi cho bộ.
Cụ thể, năm 2021 có hơn 5,200 nhân viên y tế thôi việc; sáu tháng đầu năm nay có hơn 4,000 người, gồm hơn 3,700 người do Sở Y tế quản lý, gần 360 người công tác tại cơ sở thuộc Bộ Y tế. Như vậy, số lượng người nghỉ việc trong sáu tháng đầu năm 2022 cao gần tương đương số người trong cả năm 2021.
Lý giải cho trường hợp bất thường này, ông Đỗ Xuân Tuyên cho rằng lý do chủ yếu là thu nhập thấp, chế độ phụ cấp chưa đáp ứng nhu cầu sống, đặc biệt tại đơn vị y tế dự phòng và y tế cơ sở. Áp lực và cường độ công việc tăng vọt khi dịch Covid-19 bùng phát; môi trường làm việc có nguy cơ mắc bệnh cao, thậm chí nguy hiểm tính mạng. Nhân viên y tế nghỉ việc còn có nguyên nhân từ gia đình, sức khỏe, ảnh hưởng tâm lý từ những vụ phạm pháp trong mua sắm, đấu thầu gần đây… Bên cạnh đó, các đơn vị y tế tư nhân có chính sách thu hút nhân lực tốt hơn khu vực công.
Để giải quyết, ông Tuyên cho biết Bộ Y tế đã trình chính phủ đề xuất tăng mức phụ cấp cho cán bộ y tế cơ sở, y tế dự phòng từ 40 đến 70% lên mức 100%…
Tình trạng nhân viên y tế nghỉ việc diễn ra đột biến ở Sài Gòn và Hà Nội. Chỉ trong Quý I, Sài Gòn có 400 người nghỉ việc, bằng tổng số người nghỉ trung bình hàng năm trước khi có Covid-19. Còn Hà Nội có 900 người xin nghỉ, chuyển công tác trong vòng 18 tháng qua. Tình trạng này khiến ngành y thiếu hụt nhân lực, ảnh hưởng đến việc khám, chữa bệnh, đặc biệt trong bối cảnh dịch Covid-19 còn diễn biến phức tạp.
Ngành y là một ngành thuộc hệ thống an sinh xã hội. Nhân viên ngành y được đào tạo tốn kém nên họ cần có mức đãi ngộ xứng đáng. Ở các nước phát triển, lương nhân viên ngành y bao giờ cũng rất cao so với mức lương trung bình của xã hội. Nhân viên ngành y được hưởng lương cao nhưng bệnh nhân của các bệnh viện công đóng chi phí điều trị rất ít hoặc không đóng. Lý do là có ngân sách hỗ trợ của chính phủ. Còn ở Việt Nam thì ngược lại.
Năm 2022, Quốc hội Việt Nam duyệt chi cho Bộ Y tế 11,282 tỷ đồng (tương đương $490 triệu), trong khi đó Bộ Công an được duyệt chi đến 95,599 tỷ đồng, gấp 8.5 lần chi cho y tế. Vì thế, ngành công an không ai bỏ việc nhưng ngành y tế thì ngược lại.
