Những con tàu triệu đô được đóng mới theo Nghị định 67/2014/NĐ-CP (gọi tắt là tàu 67), mục đích xúi ngư dân bảo vệ chủ quyền biển đảo. Tuy nhiên, mục đích chủ trương nghe có vẻ cao đẹp nhưng thực tế không phải vậy.
Tỉnh Nghệ An có 104 tàu 67 được đóng mới với tổng công suất máy chính lên đến 83,832 CV (vỏ gỗ 90 tàu, vỏ thép 9 tàu, vỏ Composite 5 tàu), tổng kinh phí giải ngân gần 860 tỷ đồng, tương đương tương đương $41.74 triệu. Tuy nhiên, chất lượng những con tàu này rất kém, hoạt động không hiệu quả hay xảy ra trục trặc.
Ngư dân mang tiếng là được nhà nước hỗ trợ tàu mới, tuy nhiên họ không được phép dùng tiền tự đóng tàu theo ý mình, mà nhà nước đóng rồi giao tàu và tính nợ với ngư dân. Ngư dân nhận tàu dỏm nhưng lại nợ tiền thật. Vì thế trong 104 tàu 67, Nghệ An có đến 60 chủ tàu thuộc nhóm nợ xấu, không trả được nợ vay.
Nhiều chủ tàu không kham nổi buộc phải bán tống bán tháo phương tiện với giá rẻ mạt, đau hơn cả là hàng loạt tàu bị chìm, cháy rụi giữa mênh mông sóng nước xem như tài sản mất trắng. Tàu mất nhưng núi nợ thì vẫn còn đó.
Theo báo Nông Nghiệp cho biết, đến thời điểm hiện tại, Nghệ An có 11 tàu đóng mới theo Nghị định 67 gặp phải rủi ro (cháy, chìm) trong khi khai thác thủy sản. Hiện chỉ có 4 tàu đã thanh toán hoàn tất khoản vay, 7 tàu còn lại đang mỏi mòn chờ cơ quan bảo hiểm xem xét, bồi thường.
Dân thì mất của xót tiền ngóng trông được hỗ trợ, đáp lại phía bảo hiểm lạnh lùng ngó lơ. Bất đồng quan điểm triền miên khiến căng thẳng ngày càng leo thang, đến mức phải lôi nhau… ra tòa.
Trường hợp ông Phan Văn Khuyên là ví dụ. Ông Khuyên là chủ tàu cá NA-99997-TS kiện doanh nghiệp bảo hiểm PJICO ra tòa. Phía PJICO cho rằng thời điểm xảy ra tổn thất thì thiết bị giám sát hành trình của tàu đã bị hư hỏng trên dưới ba tháng nhưng chủ tàu không sửa chữa, hoặc thay thế nên kết luận tàu ông Khuyên khai thác bất hợp pháp và họ không bồi thường.
Ngày 26 Tháng Sáu 2022, ông Phan Văn Khuyên xác nhận cách làm của PJICO là thiếu trách nhiệm, làm mất niềm tin đối với số đông khách hàng. Trước đó hai ngày, tòa án hẹn các bên tiến hành hòa giải nhưng đại diện bảo hiểm không có mặt.
Nhà nước ra chủ trương, cho dân vay tiền đóng tàu. Nhà nước cấp tàu dỏm dân đòi bảo hiểm (PJICO là doanh nghiệp nhà nước) bồi thường, bảo hiểm quay lưng. Ngư dân không còn biết kêu ai để đòi quyền lợi./.
