Tin cho hay, tù nhân lương tâm Đặng Đình Bách bắt đầu tuyệt thực 5 ngày, từ ngày 24 đến ngày 29 Tháng Sáu năm 2024 để kêu gọi cho công bằng, pháp quyền, và việc tôn trọng phẩm giá con người.
Nhắn với gia đình, ông Bách nói rằng mong muốn ngày 24 Tháng Sáu hàng năm sẽ trở thành ngày tưởng nhớ và ghi nhận những hy sinh của những người bảo vệ môi trường, và phê phán tất cả các nhà nước không tôn trọng nhân quyền.
Ủng hộ quyết định của ông Bách, các đồng nghiệp và bạn bè và gia đình cùng kêu gọi chính phủ Việt Nam trả tự do cho Bách và tất cả các nhà hoạt động nhân quyền và môi trường đang bị bỏ tù.
Thư ngỏ của một người vợ
Lá thư dưới đây được bà Trần Phương Thảo, vợ của tù nhân lương tâm Đặng Đình Bách, viết để kể về những gì bà biết được qua chuyến thăm gần đây. Và câu chuyện tranh đấu giữa cuộc sống tù đày và phẩm giá của chồng, mà bà ghi lại, là một trong những chứng cứ sống động về nhà tù Việt Nam.
Bản dịch dưới đây từ nguyên bản tiếng Anh, đã được đồng gửi cho các tổ chức quốc tế.
Đặng Đình Bách cần được giúp đỡ gấp. Đây là vấn đề của sự sống và cái chết.
“Vào ngày 28 tháng Năm, Bách gần như ngạt thở vì lên cơn hen suyễn do sức nóng ngột ngạt trong phòng giam.
Tôi đến thăm anh ấy hôm qua, sớm hơn thường lệ 10 ngày, vì tôi rất lo lắng về nguy cơ nắng nóng mà Bách mô tả trong cuộc điện thoại cuối cùng của anh ấy vào ngày 20 tháng 5, trùng hợp với tin tức rằng một tù nhân khác trong phòng giam cạnh Bách đã bắt đầu một cuộc hành quyết, tuyệt thực để phản đối điều kiện giam giữ nguy hiểm đến tính mạng.
Bách cho biết trong phòng giam của anh nóng hơn nhiều so với nhiệt độ bên ngoài vì nhiệt bị giữ lại trong không gian chật hẹp và không thể thoát ra ngoài, kể cả vào ban đêm. Hơn nữa, mái nhà, tường bê tông và cửa sắt có tác dụng giống như kho chứa nhiệt và tỏa nhiệt không ngừng.
Ngày hôm đó, cửa phòng giam đóng kín từ 11 giờ sáng đến 2 giờ 15 chiều, lúc nắng gắt nhất, Bách cảm thấy kiệt sức, đau đầu, tức ngực, khó thở và bắt đầu cảm thấy bối rối, không thể tỉnh táo, di chuyển hoặc nói chuyện (để yêu cầu giúp đỡ). Chỉ là một sự may mắn khi lính canh phát hiện ra anh gần như bất tỉnh khi họ đến mở cửa phòng giam lúc 2 giờ 15 chiều. Họ tìm kiếm sự hỗ trợ y tế nhưng nhân viên y tế chỉ đưa cho Bách một loại thuốc giảm đau là Efferalgan nhưng Bách từ chối và yêu cầu được đưa ra ngoài phòng giam để có không khí thở.
Efferalgan chỉ là một loại Paracetamol dùng để hạ sốt và giảm đau, đây không phải là vấn đề của Bách và anh ấy biết rằng đôi khi nó thậm chí có thể khiến bệnh hen suyễn nặng hơn.
Sau hai giờ ở ngoài trời và thiền chánh niệm trong nhiều năm, Bách đã có thể điều chỉnh hơi thở, làm chậm nhịp tim, thư giãn cơ bắp và trở lại bình thường.
Cả gia đình chúng tôi đang nghi ngờ về điều kiện giam giữ thực tế của anh, vì khoảng ngày 10 Tháng 4, Bách bất ngờ bị chuyển về phòng giam ngay cạnh phòng cũ. Cùng một vị trí, cùng kích thước và chủng loại, điểm khác biệt duy nhất là thay vì có 2 quạt, thì phòng giam mới chỉ có 1 quạt trần nhỏ.
“Quạt trần nhỏ chỉ thổi khí nóng xuống dưới, đặt dưới đó giống như đặt dưới máy sấy tóc vậy” Bách giải thích.
Ở phòng giam cũ, Bách lấy không khí lưu thông bằng cách bật quạt trần rồi đẩy không khí nóng qua cửa sổ ra khỏi phòng bằng quạt đứng. Có ngày, anh còn tắt cả quạt trần để tránh không khí nóng ùa xuống, chỉ dùng quạt đứng. Với hai chiếc quạt, và việc mở cửa phòng giam tới 8 tiếng mỗi ngày, Bách và bạn tù xoay xở được, ứng phó với thời tiết oi bức mùa hè Nghệ An năm 2023.
Từ khi chuyển đến phòng giam mới vào Tháng Tư 2024, tôi và Bách liên tục chính thức xin chiếc quạt thứ hai, nhưng đến nay đã hơn 50 ngày, mà chúng tôi vẫn chưa nhận được phản hồi nào từ trại giam.
Sự căng thẳng liên tục về nhiệt độ khiến cơ thể cố gắng làm mát, cũng gây căng thẳng cho tim và thận. Do đó, nhiệt độ cực cao có thể làm trầm trọng thêm nguy cơ sức khỏe do các bệnh mãn tính (tim mạch, tâm thần, hô hấp ….) và gây tổn thương thận cấp tính.
Việc chính quyền không sẵn sàng sửa chữa những khuyết điểm của mình, cải thiện điều kiện sống cơ bản nhất của tù nhân, làm dấy lên nghi ngờ về sự phân biệt đối xử và đàn áp.
Bách tha thiết kêu gọi gia đình, đồng nghiệp giúp mình lên tiếng, yêu cầu cải thiện điều kiện giam giữ đối với tất cả tù nhân ngay từ bây giờ để giúp họ chống chọi với thời tiết mùa hè và bảo vệ tính mạng.
Vì Việt Nam là thành viên của Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hợp Quốc và đã ký Công Ứớc Chống Tra Tấn cũng như các hình thức đối xử hoặc trừng phạt tàn ác, vô nhân đạo khác (Tháng Mười Một năm 2013), chính quyền Việt Nam cần thực hiện 2 việc ngay lập tức:
-Mỗi phòng giam phải được trang bị ngay ít nhất 2 quạt điện.
-Cửa phòng giam phải được mở tối đa 8 giờ mỗi ngày để đảm bảo đủ thông gió.
Cảm ơn các bạn đã đứng lên vì Nhân quyền để bảo vệ mạng sống của các tù nhân.”
