BURLINGTON, Vermont (NV) – Nhà nông trên nhiều tiểu bang Đông Bắc Hoa Kỳ đều buồn lo khi lũ lại tàn phá vào một thời điểm rất dễ để lại thiệt hại, quá nhiều giống cây trồng chưa đến mùa thu hoạch, nhưng cũng đã quá trễ để trồng lại trong mùa sinh trưởng ngắn ngủi.
Theo PBS hôm 21 Tháng Bảy, trước khi tiết trời đủ ấm để gieo trồng giống mới, nhà nông Micah Barritt đã tiến hành chăm sóc vụ mùa các loại dưa hấu, cà tím và cà chua từ sớm – cuối cùng, ông dời chúng từ nhà kính xuống đất Vermont màu mỡ, với hy vọng mùa màng bội thu.
Nhưng chỉ trong vài giờ đồng hồ hồi tuần trước, mẹ thiên nhiên như tạt gáo nước lạnh lên những mong ước đó, nước lũ tràn vào các tiểu điền trang, phá hủy mùa vụ ước tính trị giá $250,000. Ông vẫn nuôi hy vọng tái tạo các giống cây ngắn ngày như cải bẹ xanh, rau dền, bok choy và cải xoăn.
Ông Barritt, một trong năm chủ nhân đồng sở hữu Trang Trại Diggers’ Mirth tại Burlington, tiểu bang Vermont cho biết: “Mùa màng thất thu là tất cả những gì nói lên sự tàn phá của cơn lũ, nhưng thiệt hại về công ăn việc làm thì khó mà đo lường được. Chúng tôi buồn như đứt từng khúc ruột.”
Chỉ trong vài ngày, các cơn cuồng phong đổ bộ lên một số vùng ở khu vực này để lại vũ lượng tương đương hai tháng, vượt qua vũ lượng đo được khi Bão Nhiệt Đới Irene tràn vào năm 2011, gây lũ lụt. Nhà chức trách đã gọi cơn lũ quét qua tiểu bang Vermont hồi tuần trước là thảm họa thiên tai tệ hại nhất kể từ trận lụt năm 1927.
Các khoa học gia nghiên cứu khí quyển cho biết biến đổi khí hậu là nguyên nhân gây ra lũ lụt tại nhiều nơi trên thế giới, trước tiên bão sẽ hình thành từ bên trong các đới khí ấm, từ đó gây mưa dồn dập. Hiện tượng ấm dần được các khoa học gia dự đoán khiến việc này trở nên tồi tệ hơn.
Bà Melanie Guild, quản đốc Trung Tâm Intervale, nơi điều hành 350 mẫu Anh khuôn viên đất trong lòng Burlington, cho biết Diggers’ Mirth là một trong bảy điền trang hữu cơ thương mại tọa lạc tại đây.
Các chuyên gia vận hành trung tâm làm việc gần sông Winooski từ lâu đã cảm nhận được nguy cơ lũ lụt. Khi hay tin dự báo thời tiết có mưa lớn, cả trung tâm huy động hàng trăm tình nguyện viên thu hoạch cho nhanh.
“Chúng tôi gần như trở tay không kịp vì đây là thời điểm giữa mùa nên những gì thu hoạch được, chúng tôi đưa đi hết. Những gì phải mất thì chúng tôi đành chịu,” bà Guild cho biết. “Tôi còn chứng kiến vài cây bắp cải lênh đênh trong nước lũ.”
Tổng cộng có bảy điền trang bị quét sạch. Thiệt hại sẽ còn nhiều hơn con số $750,000 mà bão Irene gây ra, bà nói thêm.
Không phải toàn bộ số điền trang chịu thiệt hại đều trồng rau cải hoặc hoa màu.
Bà Beth Whiting và chồng là chủ của trang trại Maple Wind nuôi gia súc. Bà cho biết ngay cả khi có dự báo mưa lớn, cả hai vẫn cho rằng đàn gà tây của họ sẽ ổn vì nơi họ nuôi gia cầm chưa bao giờ bị ngập lụt.
Khoảng 3 giờ 30 phút sáng 10 Tháng Bảy, mực nước sông Winooski gần đó dâng cao không tưởng, bà Whiting nói. Nông dân trên tàu ca-nô đã cứu được khoảng 120 đến 500 con gà tây. Họ cũng bảo vệ được đàn gia cầm khoảng 1,600 con gà, nhưng phải chịu mất 700 con ở một điền trang bên cạnh.
“Sức tàn phá của cơn lũ thật ngoài sức tưởng tượng,” bà nói.
Theo ông Anson Tebbetts, người đứng đầu Bộ Nông Nghiệp Vermont, trận lũ đã làm nhiều nhà nông phải đưa ra những quyết định tiến thoái lưỡng nan. Nhà nông chăn nuôi bò sữa nhận thấy con đường đưa sữa tới nhà máy chế biến bị tắc nghẽn nên đành đổ bỏ hết sữa.
Ngoài ra, thực phẩm chăn nuôi chính của lĩnh vực bơ sữa là cây bắp cũng bị thiệt hại. Ông cho biết, hàng ngàn mẫu cây bắp đã chìm hoàn toàn hoặc chìm một nửa dưới nước, hoặc bị san bằng và không sử dụng được. Các điền trang trồng hoa cũng bị tàn phá.
“Một số bụi việt quất (blueberry) chìm trong nước. Đây là một giống cây rất quan trọng với các hoạt động tự chọn. Cây này mà rớt xuống nước thì không cách nào sử dụng được nữa,” ông nói.
Cuối tuần trước, nhà nông tiểu bang Vermont đã đưa ra tổng số thiệt hại cây trồng là 7,000 mẫu, ông Tebbetts nói, và cho biết thêm nhiều điền trang phải dọn sạch bùn đất quét qua ruộng đồng của họ khi nước sông dâng lên.
Tại Massachusetts, đã có ít nhất 75 điền trang bị lũ lụt, gây thiệt hại ít nhất $15 triệu cho 2,000 mẫu Anh cây trồng, theo thống kê từ Bộ Nông Nghiệp Tiểu Bang. Con số này dự đoán sẽ gia tăng khi các tác động dài hạn gây ra thiệt hại được ước tính.
Bà Maura Healey, thống đốc Massachusetts, cho biết thảm họa này đòi hỏi một nỗ lực chưa từng có từ nguồn ngân sách liên bang, tiểu bang và cả tư nhân. Hôm Thứ Năm, 20 Tháng Bảy, bà công bố Quỹ Tái Lập Đồn Điền Massachusetts, một cái bắt tay giữa các tổ chức bác ái và các mạnh thường quân.
“Thật đáng tiếc,” bà Healey nói sau khi vi hành tình hình ngập lụt của các đồn điền vào tuần này. “Không như bão Irene, thảm họa lần này xảy ra đúng vào đầu mùa thu hoạch, thế nên toàn bộ cây trồng năm nay đều đã thành tro bụi.” (TTHN)
