H.C.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng bệnh Hoa kỳ (Centers for Disease Control and Prevention, CDC) đã không tuân thủ đầy đủ quy trình và tiêu chuẩn sản xuất bộ công cụ xét nghiệm (test-kit) phát hiện coronavirus, các bộ test-kit mà CDC cung cấp cho các phòng thí nghiệm trong nước bị nhiễm trùng và không sử dụng được đã khiến nước Mỹ bị lỡ mất khoảng thời gian vàng ngăn chặn đại dịch và ảnh hưởng xấu tới chương trình xét nghiệm để chuẩn bị mở cửa khôi phục cuộc sống bình thường hiện nay.
CDC chịu trách nhiệm sản xuất bộ test-kit cung cấp cho các cơ quan y tế tiểu bang và địa phương sử dụng để chẩn đoán, phát hiện coronavirus chủng mới ở người, từ đó cách ly họ để ngăn chặn sự phát tán của virus. Ban đầu, CDC đã sản xuất và gửi các bộ công cụ xét nghiệm tới 100 phòng thí nghiệm tiểu bang và địa phương nhưng chúng không hoạt động chính xác.
Các quan chức liên bang hôm nay thứ Bảy 18-04 thừa nhận các phòng thí nghiệm của CDC làm việc cẩu thả, những bộ test-kit do CDC sản xuất bị nhiễm trùng, làm cho trong thời gian đầu Mỹ không có công cụ để xét nghiệm coronavirus.
Theo điều tra của Cơ quan quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (Food and Drug Administration, FDA) – cơ quan duyệt xét và cấp phép lưu hành thuốc và thiết bị y khoa, kể cả dụng cụ xét nghiệm – hai trong ba phòng thí nghiệm của CDC tại Atlanta sản xuất các bộ công cụ xét nghiệm (test-kit) đã vi phạm các tiêu chuẩn sản xuất của chính họ.
“CDC đã không sản xuất các bộ test-kit phù hợp với quy trình của chính trung tâm,” bà Stephanie Caccomo, phát ngôn viên của FDA, thông báo hôm nay thứ Bảy.
Ngay từ đầu, bác sĩ Timothy Stenzel, người được FDA cử tới CDC để đánh giá tình hình, đã ngạc nhiên nhận thấy ở đây thiếu hẳn năng lực chuyên môn về sản xuất bộ test-kit thương mại và không có ai phụ trách toàn bộ quy trình này.
Những vấn đề được phát hiện bao gồm từ việc các nghiên cứu viên ra vào các phòng thí nghiệm coronavirus mà không thay áo choàng; các thành phần của bộ xét nghiệm được lắp ráp trong cùng phòng với nơi các nghiên cứu viên phân tích các mẫu coronavirus chủng mới, FDA cho biết. Cung cách làm việc đó khiến cho các bộ xét nghiệm bị ô nhiễm coronavirus và đưa ra những kết quả xét nghiệm không chính xác.
FDA đã khẳng định các kết luận của mình vào cuối tuần này, sau khi nhiều tổ chức truyền thông yêu cầu công bố công khai kết quả điều tra – một phần trong cuộc điều tra rộng lớn hơn do Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh (HHS) thực hiện, về những bất bình thường trong các phòng thí nghiệm của CDC.
Ông Scott Becker, giám đốc điều hành Hiệp hội các Phòng thí nghiệm Y tế công, cho biết các phòng thí nghiệm y tế công bắt đầu nhận được bộ test-kit của CDC ngày 07-02 và ngày hôm sau các thành viên của hiệp hội đã báo cáo bộ test-kit hoạt động không chính xác. Ông Becker đã cảnh báo cho cả CDC và FDA.
Đáng lưu ý tại thời điểm đó chỉ các phòng thí nghiệm y tế công, sử dụng bộ test-kit của CDC mới được thực hiện xét nghiệm tìm coronavirus và mẫu xét nghiệm phải được gửi về phòng thí nghiệm của CDC ở Atlanta để kiểm chứng; các phòng thí nghiệm của đại học, bệnh viện tư nhân không được thực hành xét nghiệm chẩn đoán coronavirus. Quy định đó – sau này được gỡ bỏ – đã hạn chế năng lực xét nghiệm của Mỹ vào lúc mà ngành y tế rất cần làm nhiều xét nghiệm để phát hiện người mang mầm bệnh.
CDC bị bắt buộc phải ngừng chương trình phát hiện coronavirus trên toàn quốc trong một tháng để sửa chữa công cụ xét nghiệm, trong lúc các cơ quan y tế công cộng hàng đầu và cả nước nói chung bị bó tay trong giai đoạn đầu rất quan trọng của công cuộc ngăn chặn đại dịch.
*
Cho tới nay, thất bại khó hiểu của CDC là một ví dụ cho thấy chính phủ liên bang đã không chuẩn bị sẵn sàng trong những ngày đầu tiên của cuộc chiến đấu chống sự bùng phát của một chủng virus mới. Nó cũng làm nổi bật sự bất lực đáng chú ý trong buổi đầu thiết lập một chính sách xét nghiệm có hệ thống nhằm khám phá tỷ lệ lây nhiễm đến nay vẫn chưa biết được trong nhiều khu vực của đất nước. Sai lầm ngớ ngẩn của CDC cũng đặt ra những vấn đề mới khi một số tiểu bang có ít trường hợp nhiễm bệnh đang náo nức muốn mở cửa trở lại, và một số tiểu bang khác vẫn còn trong tình trạng gần như bị phong tỏa với số ca bệnh và tử vong tiếp tục tăng lên.
Tổng thống Donald Trump và các thành viên chính phủ hầu như ngày nào cũng khẳng định năng lực xét nghiệm coronavirus của Hoa Kỳ là lớn nhất thế giới, nhưng nhiều viên chức y tế cộng đồng và các nhà dịch tễ học vẫn than vãn về tình trạng thiếu công cụ xét nghiệm tin cậy được trong cả nước – loại xét nghiệm phản ánh độ lan tỏa thật sự của dịch bệnh và giúp khôi phục trở lại cuộc sống bình thường.
Theo một nghiên cứu của Đại học Harvard, có tên Covid Tracking Project, đến hôm qua thứ Sáu 17-04, nước Mỹ đã thực hiện được 3,6 triệu xét nghiệm coronavirus; hiện bình quân mỗi ngày cả nước có 146.000 người được xét nghiệm, tương đương 45 xét nghiệm cho mỗi 100.000 dân; và khoảng 20% trong số đó có kết quả dương tính. Để mở cửa lại và mọi người có thể an tâm đi học đi làm thì từ nay đến giữa tháng 05-2020 số xét nghiệm bình quân thực hiện hàng ngày phải tăng khoảng ba lần, lên 500.000-700.000 cuộc, mỗi ngày xét nghiệm khoảng 152 trường hợp cho 100.000 dân, theo tính toán của Harvard.
