H.C.
Hiện có gần 70 loại thuốc và hợp chất thử nghiệm có thể chữa trị bệnh cúm Vũ Hán do coronavirus gây ra – một nhóm các nhà khoa học Mỹ thông báo tối hôm qua Chủ nhật 22-03, theo báo The New York Times. Trong danh sách này có cả thuốc chloroquine (thuốc ký ninh) chuyên trị bệnh sốt rét.
Phát minh ra một loại thuốc chống virus mới phải mất nhiều thời gian nên các nhà khoa học tìm một số loại thuốc đã được sử dụng để trị các chứng bệnh khác điều chế lại để trị coronavirus, ứng phó nhanh hơn với tình hình dịch bệnh cấp bách hiện nay. Danh sách các loại thuốc được thử nghiệm (gọi là các ứng viên – candidate) xuất hiện trong bài nghiên cứu trên trang mạng về sinh học bioRxiv và sắp xuất bản trên tạp chí chuyên ngành.
Chống coronavirus từ các loại thuốc đang lưu hành
Để lập danh sách này, hàng trăm nhà khoa học đã tham gia vào một cuộc nghiên cứu về gene của coronavirus, còn gọi là virus SARS-CoV-2.
Để gây tổn thương tế bào phổi, coronavirus phải đưa được gene của nó vào lũng đoạn cơ chế sinh sản gene của tế bào con người. Tế bào bị nhiễm bắt đầu sinh ra các protein của virus, được dùng để sinh ra hàng triệu con virus mới. Mỗi protein của virus đều phải bám vào một protein của con người thì tiến trình phá hoại và sinh sản này mới hoạt động được.
Qua nghiên cứu, các nhà khoa học đã điều tra 26 trong tổng số 29 gene của coronavirus, chuyên điều khiển việc tế bào sản xuất protein của virus; đồng thời tìm ra 332 protein của người bị virus nhắm để bám vào.
Các nhà nghiên cứu tìm các loại thuốc bám vào protein người mà coronavirus cũng cần bám vào để thâm nhập và tự sinh sản trong tế bào. Cuối cùng họ xác định được 24 loại thuốc đã được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) phê chuẩn để điều trị những chứng bệnh khác, có vẻ không liên quan, như bệnh ung thư, bệnh Parkinson và bệnh cao huyết áp. Có những ứng viên bất ngờ như thuốc haloperidol dùng trị chứng tâm thần phân liệt, thuốc metformin dùng cho người bị tiểu đường type 2.
Các nhà nghiên cứu cũng tìm thấy ứng viên trong các hợp chất đang được thử nghiệm lâm sàng hoặc đang nghiên cứu. Thú vị là một số ứng viên có triển vọng lại là thuốc dùng trị ký sinh trùng.
Trong danh sách có những loại thuốc trụ sinh tiêu diệt vi khuẩn bằng cách làm tê liệt cỗ máy sản sinh protein của tế bào; nhưng có vài loại thuốc có thể bám dính vào protein của người. Nghiên cứu mới làm nổi lên khả năng cái hiệu ứng phụ này có thể là một cách chống lại virus.
Chloroquine đang được thử nghiệm
Một loại thuốc trong danh sách, thuốc chloroquine, chuyên tiêu diệt ký sinh trùng đơn bào gây bệnh sốt rét. Từ lâu các nhà khoa học đã biết nó có thể bám dính vào một protein của tế bào người gọi là thụ thể sigma-1. Thụ thể này cũng là mục tiêu mà coronavirus nhắm bám vào.
Trong tuần qua, thuốc chloroquine được bàn nhiều trên báo chí nhờ tin đồn nó có thể chống lại coronavirus – điều mà Tổng thống Trump nhắc tới trong cuộc họp báo ở Tòa Bạch ốc hôm thứ Sáu.
Bác sĩ Anthony Fauci, giám đốc Viện quốc gia về Dị ứng và Bệnh Truyền nhiễm, tiếp lời của tổng thống với cảnh báo rằng “chỉ có những chứng cứ rời rạc” rằng chloroquine có thể có tác dụng. Theo bác sĩ Fauci, chỉ có thử nghiệm nghiêm túc mới có thể xác định liệu thuốc chloroquine có an toàn và hiệu quả chống coronavirus hay không.
Hôm thứ Tư, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thông báo sẽ bắt đầu thử nghiệm thuốc chloroquine và vài loại thuốc khác.
Và hôm Chủ nhật, Thống đốc tiểu bang New York, Andrew M. Cuomo thông báo tiểu bang đã có được số lượng lớn thuốc chloroquine và chất kháng sinh azithromycin để bắt đầu cuộc thử nghiệm thuốc riêng của tiểu bang.
Tuy nhiên, Nevan Krogan, nhà sinh vật học tại Đại học California tại San Francisco (UCSF), dẫn đầu nhóm nghiên cứu mới, cảnh báo rằng thuốc chloroquine có nhiều tác dụng phụ rất độc hại bởi vì thuốc nhắm mục tiêu vào nhiều protein của tế bào người. “Phải hết sức cẩn thận. Chúng ta cần có thêm dữ kiện ở mỗi cấp độ,” ông Krogan nói.
Các cộng sự của tiến sĩ Krogan tại trường Y khoa Icahn ở Mount Sinai bên New York và Viện Pasteur ở Paris đã bắt đầu thử nghiệm 22 loại trong số các hợp chất trong danh sách chống lại coronavirus sống, được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm của họ.
Đến tối Chủ nhật vừa qua, họ vẫn còn chờ những kết quả đầu tiên.
(The New York Times)
