Tạp chí TIME đã bình chọn nữ diễn viên Dương Tử Quỳnh là “ICON OF THE YEAR” 2022.
Bộ phim mới và giấc mơ Oscar
Kể từ khi xuất hiện lần đầu trong các bộ phim hành động Hong Kong vào giữa thập niên 1980, diễn viên người Malaysia 60 tuổi này đã đánh nhau với Lý Liên Kiệt (Jet Li) trong bộ phim “The Mummy: Tomb of the Dragon Emperor”, quăng mình lên một chiếc xe hơi đang di chuyển do Thành Long lái trong “Supercop” và nhảy khỏi tòa nhà chọc trời với Pierce Brosnan trong phim James Bond “Tomorrow Never Dies”.
Dương đóng vai chính trong “Crouching Tiger, Hidden Dragon”; “Memoirs of a Geisha” và “Crazy Rich Asians”. Cô tham gia các phim Marvel, Star Trek, Kung Fu Panda, Minions; rồi Avatar, Transformers, The Witcher. Nhưng, cho đến “Everything Everywhere All at Once”, công chiếu vào Tháng Ba, Dương chưa bao giờ lọt vào vị trí số một trên bảng xếp hạng những nữ diễn viên đóng vai chính sáng giá của Hollywood. Giải Oscar lại càng không.
Dương giải thích lý do: “Từ rất lâu, các diễn viên châu Á luôn được giao những vai rập khuôn, tầm thường và hiếm khi được trả thù lao cao nhất. Không nên đặt vấn đề chủng tộc ở đây, nhưng đây là một trận chiến tôi đang hướng tới, ít nhất là thử sức bước đầu. Thực tế, Dương đang đặt kỳ vọng vào nhân vật Evelyn Wang rất khác với các vai diễn cũ trong bộ phim mới “Everything Everywhere All at Once”.
Trong bộ phim nghệ thuật ăn khách này của đạo diễn Daniel Kwan và Daniel Scheinert (được biết đến với tên Daniels), Dương đóng vai người vợ và người mẹ nhập cư làm việc quá sức, quá tải. Đột nhiên, mọi thứ thay đổi khi tiệm giặt ủi của gia đình cô phải đối mặt với cuộc kiểm toán của Sở thuế Mỹ (IRS). Lúc đó, Evelyn Wang (nhân vật của Dương) biết rằng có nhiều phiên bản của vũ trụ và tất cả chúng đều đang gặp đe dọa mà chỉ cô mới có thể ngăn chặn, nếu cô tìm ra cách di chuyển giữa các thực tại khác nhau và học những kỹ năng mà các phiên bản của chính mình có được.
Evelyn có cơ hội thể hiện tài năng như một chiến binh, một võ sĩ nhưng cô cũng thể hiện tình yêu sâu sắc dành cho gia đình, ngay cả khi gặp khó khăn trong giao tiếp. Đó là một sự thay đổi đối với Dương khi nhân vật phải chuyển đổi giữa các vũ trụ khác thường. Lý Liên Kiệt nhận xét: “Cô ấy thường đóng vai những cao thủ, võ sĩ khó nhằn, xuất sắc trong những cảnh hành động nhưng cũng diễn xuất từ trái tim, hết mình với vai diễn khiến bộ phim cô đóng trở nên rất đặc biệt”. Vai Evelyn là khoảnh khắc Dương chờ đợi từ lâu: Một vai chính, lớn, loại vai có thể giúp cô nổi tiếng hơn ở Hollywood.
Trở thành ngôi sao điện ảnh do… tai nạn
Dương Tử Quỳnh không phải sinh ra để trở thành một ngôi sao điện ảnh. Lớn lên ở Ipoh, Malaysia, cô đã ấp ủ về một tương lai sáng sủa trong môn múa ballet. Nhưng do một chấn thương nặng ở lưng tại Học viện Khiêu vũ Hoàng gia ở London, giấc mơ này đã kết thúc.
Năm 1983, người mẹ cho cô thi Hoa hậu Malaysia và đoạt vương miện. Ngay sau đó cô quay một quảng cáo đồng hồ đeo tay với Thành Long. Công ty sản xuất quảng cáo cũng làm phim có tân hoa hậu tham gia và cô nhanh chóng tìm được đường vào thế giới điện ảnh. Dương trở thành một ngôi sao lớn ở châu Á trong nhiều thập niên và là một diễn viên xuất sắc trong thời kỳ vàng son của điện ảnh hành động Hong Kong. Cô đóng hàng chục phim và nổi danh với những pha nguy hiểm táo bạo.
Dương cũng nhiều lần suýt phải chia tay với điện ảnh. Thoạt đầu vì lý do kết hôn và dự định có con (nhưng sau biết là không thể) và sau đó là vì những chấn thương trên phim trường. Năm 1995, Dương đang hồi phục sau một pha đóng thế bị lỗi thì đạo diễn Quentin Tarantino, đến Hong Kong để quảng cáo cho bộ phim “Pulp Fiction”, ghé thăm để bày tỏ lòng kính trọng. Ông bị ấn tượng mạnh về người đẹp châu Á.
Không lâu sau, Dương nhận được vai diễn lớn đầu tiên ở Hollywood. Đó là vai Wai Lin, điệp viên bí mật Trung Quốc trong “Tomorrow Never Dies”. Dương sớm hiểu rằng cô sẽ có được chỗ đứng ở Hollywood. Những người cô gặp không thể phân biệt cô là người Malaysia, Trung Quốc hay Nhật Bản. Họ cũng khen ngợi tiếng Anh của cô. Sau “Tomorrow Never Dies” là những đề nghị vai diễn khác. Nhưng chỉ là những vai “thứ cấp” mà công nghiệp điện ảnh Mỹ “mặc định” cho những người giống cô.
Dương Tử Quỳnh cương quyết từ chối tất cả vai diễn có thể gây hại và làm xấu hình ảnh phụ nữ châu Á. Vì vậy, phải ba năm sau (2000) cô mới đồng ý tham gia một bộ phim Hollywood khác. Đó là bộ phim võ thuật “Crouching Tiger, Hidden Dragon”. Đạo diễn Đài Loan Lý An (Ang Lee) nghĩ ngay đến Dương khi tìm người đóng vai chiến binh Du Tú Liên (Yu Shu Lien). “Tôi hy vọng vai diễn này là đỉnh cao của cô ấy – Lee nói – cô ấy đã khiến tôi khóc trên phim trường. Nhưng không chỉ có phim này mà cô ấy luôn thể hiện tốt các vai diễn khác, từ năm này qua năm khác”.
Một đỉnh cao sự nghiệp khác là “Crazy Rich Asians” ra rạp năm 2018, trong đó Dương đóng vai một người mẹ khó tính nhưng đầy yêu thương, người không chấp nhận mối quan hệ tình cảm của con trai mình. Đối với Kevin Kwan, tác giả cuốn sách được chuyển thể và là nhà điều hành sản xuất bộ phim, diễn xuất của Dương đã nhận được các phản hồi khác nhau. Trong khi khán giả ở châu Á đánh giá thế là quá đủ đối với một ngôi sao quen thuộc thì người Mỹ xem cô như một khám phá mới. Đã có chiến dịch vận động Oscar cho Dương, nhưng không thành công.
Hiện tại, Dương Tử Quỳnh đã tăng thêm sức mạnh trong cuộc đua Oscar năm nay bằng bộ phim mới và cô hiểu rằng chiến thắng dành cho mình sẽ được người châu Á ở khắp mọi nơi đón nhận như chiến thắng dành cho họ. “Chưa có phụ nữ châu Á nào đoạt giải Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất. Tôi đã nghĩ về nó và không chỉ riêng tôi mà toàn bộ cộng đồng châu Á cũng nghĩ như thế. Họ gặp tôi và nói: Bạn đang làm điều đó cho chúng tôi!”.
“Tôi nhìn tất cả đồng nghiệp – Cate Blanchett, Olivia Colman, Helen Mirren – và thốt lên, lạy Chúa, tôi ghen tị với tất cả những cơ hội các bạn có được để thể hiện tài năng, hết lần này đến lần khác” – Dương nói. Do vậy, khi được Hollywood giao vai chính, cô dồn tất cả những gì mình có vào vai Evelyn Wang. “Khi bạn có một cơ hội như thế, bạn phải huy động cả trái tim và tâm hồn vào đó, vì bạn không biết khi nào mới có cơ hội nữa. Tôi nghĩ nỗi sợ hãi lớn nhất là đừng để lần này là lần duy nhất!”.
Đóng vai chính trong một bộ phim mà nhân vật đối mặt với nhiều phiên bản cuộc sống như “Everything Everywhere All at Once” cũng có nghĩa là Dương đã gián tiếp trả lời các câu hỏi có chữ “nếu”. Ví dụ, “điều gì sẽ xảy ra nếu Dương không bị thương ở lưng khi còn học múa? Điều gì sẽ xảy ra nếu cô có con và nghỉ hưu? Rồi điều gì sẽ xảy ra nếu Tarantino không đến thăm cô? Câu trả lời của Dương luôn giống nhau: Chẳng ích gì khi bạn cứ tự hỏi “điều gì sẽ xảy ra nếu” mà hãy để cho cuộc sống diễn ra như nó phải thế và luôn nhìn về phía trước”.
Thông qua điện ảnh, Dương Tử Quỳnh luôn là một phụ nữ biết mình muốn gì, từ khẳng định bản thân, lồng tiếng nhân vật đến việc được thể hiện trọn vẹn sự yêu thương và tiếp cận với các thế hệ.
