Eddie Van Halen – cây guitar huyền thoại – vừa từ trần ngày 6-10-2020. Nhắc đến Van Halen là gợi nhớ thời hoàng kim của rock thập niên 1970-1980. Nhắc đến Van Halen cũng nhớ đến cú riff kinh khủng trong ca khúc Beat It mà có lẽ hàng triệu người chơi guitar trên thế giới đều học cho bằng được…
“Ed là loại tài năng mà cả thế kỷ chỉ có một hoặc hai người. Có Jimi Hendrix và có Eddie Van Halen. Hai cây guitar này đã làm nghiêng đổ thế giới” – nhận xét của Jerry Cantrell, cây guitar của nhóm rock Alice in Chains vào tháng 1-2019. Nhóm rock “Van Halen” của ông, trong đó có giọng ca David Lee Roth (sau này thay bằng Sammy Hagar) là một trong những nhóm rock thành công nhất mọi thời…
Edward Lodewijk Van Halen sinh ngày 26-1-1955 tại Amsterdam (Hà Lan), trong gia đình với bố Hà Lan và mẹ Indonesia. Bố Eddie, ông Jan, là nhạc công clarinet và saxophone chuyên nghiệp, kỳ vọng hai cậu con trai – Eddie và Alex – nối nghiệp và chơi nhạc cổ điển. Năm Eddie 7 tuổi, gia đình rời Hà Lan sang Mỹ. Định cư ở Pasadena (California), cả nhà sống chật vật. Mẹ Eddie làm người giúp việc trong khi bố rửa bát nhà hàng. Tại trường tiểu học, dù tiếng Anh còn bập bẹ, anh em Eddie và Alex vẫn thành lập “ban nhạc”. Thoạt đầu Eddie chơi trống và Alex đánh guitar nhưng sau đó đổi lại. Khi vào trường Pasadena City College, anh em họ thành lập nhóm mới, đặt tên “Mammoth” nhưng sau đổi lại là “Van Halen”, “tung hoành” chủ yếu ở các buổi tiệc sinh viên và vài hội quán…
Một đêm nọ, năm 1976, tại hộp đêm Starwood ở West Hollywood, tay bass Gene Simmons của nhóm Kiss tình cờ xem một buổi diễn của “Van Halen”. Kỹ thuật biểu diễn guitar của Eddie khiến Gene Simmons kinh ngạc. Simmons ký một hợp đồng với “Van Halen” với ý định sản xuất 15 ca khúc ghi âm tại Electric Lady Studios ở New York. Tuy nhiên, giới bầu quản lý nhóm Kiss không quan tâm.
“Van Halen” cuối cùng cũng ký được hợp đồng với Warner Bros Records, sau khi ông chủ hãng đĩa, Mo Ostin, và nhà sản xuất Ted Templeman, xem một buổi diễn của “Van Halen” tại hộp đêm Starwood vào một đêm thứ hai trời mưa tầm tã. Sau này, Templeman kể với tờ Rolling Stone: “Khán giả chỉ có 11 người nhưng họ chơi như thể họ đang đứng trên sân khấu The Forum (nơi có khán đài với hơn 17.000 chỗ ngồi). Năm Eddie 22 tuổi, nhóm ghi âm album đầu tay, đặt tên “Van Halen”, phát hành ngày 10-2-1978. Khi Eddie cùng ban nhạc đi lưu diễn ở Aberdeen (Scotland), họ nghe tin album đầu tiên của mình vừa trở thành album vàng.
Điều kinh ngạc là Eddie Van Halen chưa bao giờ biết “đọc nhạc”. “Tôi chẳng biết quái gì về âm giai hay lý thuyết âm nhạc” – Eddie Van Halen nói với tờ Rolling Stone năm 1980 – “Tôi không muốn nhìn nhận như là tay guitar đánh nhanh nhất… Tất cả những gì tôi biết là chơi guitar rock & roll, cũng như đánh guitar blues, thì phải có giai điệu, có tốc độ, có mùi vị, và quan trọng nhất, phải có cảm xúc. Tôi chỉ muốn cây guitar của mình có thể làm cho người nghe cảm nhận được gì đó – niềm hạnh phúc, nỗi buồn đau và thậm chí sự hứng tình”.
Sự đam mê rèn luyện, sáng tạo và năng khiếu thiên bẩm đã đưa tên tuổi Eddie Van Halen trở thành người ảnh hưởng mà chưa có tay guitar nào trước đó đạt được. Những cây guitar thể loại metal rock của nhóm Metallica và Slayer thậm chí cũng học tốc độ và sự chính xác của ngón đàn Eddie. Trong hồi ký A Platinum Producer’s Life in Music, nhà sản xuất Ted Templeman viết: “Anh ấy (Eddie) có thể diễn cảm những điều sâu sắc trên cây đàn. Có nhiều người cố bắt chước anh ấy nhưng chưa ai đạt được cả. Anh ấy là tài năng của một thế hệ”.
Năm 1982, nhà sản xuất Quincy Jones mời Eddie tham gia trình tấu solo trong ca khúc Beat It của Michael Jackson. Cú riff có một không hai của Eddie trong Beat It đã đưa ca khúc này vang vọng toàn cầu. Khó có thể nói Beat It sẽ không nổi tiếng nếu không có cú riff của Eddie Van Halen nhưng rõ ràng thiếu cú riff này thì Beat It mất đi hẳn sức thu hút dữ dội mà nó mang lại. Eddie Van Halen đã sáng tạo vô số cú riff trong sự nghiệp nhưng cú riff Beat It tự thân nó đã trở thành một thứ “huyền thoại”. Nếu không kể đoạn solo guitar của Don Felder trong Hotel California (nhóm Eagles) thì có lẽ cú riff Beat It là một trong những cú riff đi vào lịch sử âm nhạc hiện đại thế giới.
Thành công của nhóm “Van Halen” kéo dài tận thế kỷ 21. Năm 2012, họ tung ra album A Different Kind of Truth, trong đó có nhiều bài demo từ thập niên 1970. Đó cũng là năm mà độc giả chuyên san âm nhạc Guitar World chọn Eddie Van Halen là cây guitar số một thế giới. Năm 2015, nhóm biểu diễn lần cuối, trong hai đêm, tại Hollywood Bowl. Trong cùng năm, Eddie Van Halen tặng một phiên bản cây guitar Frankenstein, cũng thuộc loại “huyền thoại” của mình, cho Viện bảo tàng Smithsonian, trong khi cây đàn thật thì được đặt trong tủ kính ở Viện bảo tàng Metropolitan tại New York.
Eddie Van Halen – Beat It solo Live with Michael Jackson. Credit: Brazilian Body Art
