Nắng nửa buổi sáng gay gắt. Cảm giác mặt trời rất gần, từ trong nhà nhìn ra thật ái ngại… Quê tôi một bên là cao nguyên, một bên là biển cả, khí hậu thất thường, lạnh cũng thật nhiều và nóng đến khó chịu. Đất mỗi ngày một trắng ra, cơ hội phát triển ít. Tuổi trẻ như đàn chim vỡ tổ bay khắp tứ phương, làm ăn, lập nghiệp. Đến Tết chúng tôi lại quay về với ông bà cha mẹ cùng yêu thương, nỗi nhớ một năm cách xa. Chợ Tết quê tôi rất đông vui, tôi nôn nao muốn đi. Chợ 29 Tết, vẫn còn chút thong dong…
Vất vả một năm, người dân quê nghỉ ngơi, nhà nào cũng chuẩn bị cho mình một cái Tết theo cách riêng. Quây quần con cháu. Từ 23 đưa ông Táo về trời chợ bắt đầu xôn xao, nghe chị kể lại. Tôi về đến nhà đêm 28 Tết và hôm nay việc đầu tiên là đi chợ… Nếu không sẽ bỏ lỡ cảnh chợ quê ngày giáp Tết!
Chợ quê ngày Tết nhìn thật vui mắt, người dân quê chân chất. Chợ bán không nói thách, nói bao nhiêu bán bấy nhiêu. Ăn mặc giản dị với chiếc nón lá đội đầu như một thói quen khi ra đường. Người đi xa trở về khác đi rất nhiều, đầu trần, mắt kiếng để dịu bớt cái nắng gay gắt, quần áo đắt tiền, trông thật sang trọng. Người trong nước cũng như Việt kiều về quê nghèo ăn Tết với ký ức những ngày khó khăn cứ mãi gắn bó không rời. Có một điểm chung nhất, họ trở về nhà, ra chợ gặp người quen, bạn học cũ, bên này kêu, bên kia réo tay bắt mặt mừng, khuôn mặt rạng rỡ.
Đi chợ mua gì? Mọi cái trong nhà chị chuẫn bị không thiếu với Tết quê… Mẹ không còn, chị thay mẹ lo ba ngày Tết. Mứt, bánh, dưa món, củ hành, củ kiệu, đa phần chị làm. Bánh tét phần cha lo. Chị bận rộn, đầu tắt mặt tối, nhưng thấy chị chừng như không mệt với không khí đông vui gia đình. Những đứa em lấy chồng xa kéo về, đám cháu ồn ào, xáo trộn, cha với với chị cứ luôn tay luôn miệng nói cười, cho bỏ ngày thường quạnh quẻ. Chân tôi gấp gáp trên đường ra chợ, tôi thích đi xem, có gì mua thêm mà thôi. Muốn nhìn, muốn gom tất cả hình ảnh phiên chợ cuối năm quê mình. Vì đằng sau cái nhìn của con mắt thể lý, còn cách nhìn của tâm hồn. Mọi hình ảnh lướt qua mắt rất nhanh, cái đọng lại ở tâm tư thì còn mãi…
Tôi đã xa quê mấy chục năm. Mỗi lần có dịp trở lại, những hình ảnh cũ, mới làm tâm tôi xôn xao, để rồi như dấu ấn vô hình, tầng lớp ký ức mãi theo tôi…
Đất bạc màu lặng lẽ, như chứng nhân âm thầm dõi theo bao thế hệ. Từng giọt mồ hôi của cha hòa cùng nước mắt mẹ thấm đẫm với thời gian vẫn không làm cho thôn xóm đổi mới… Đau đáu trong lòng mỗi người con ra đi, hình ảnh quê hương ngày thơ ấu với những ước mơ còn đó. Làm sao cho nhà mình thay đổi, cho quê mình có một bộ mặt mới, những con đường đất đến bao giờ thôi bị nước xói mòn trong mùa mưa lớn. Ước mơ chưa thành hình đó cứ mãi xa xót…
Tôi đi chậm, từ hàng này sang hàng khác. Hàng nào cũng đông người mua. Mứt bánh, gạo nếp, quần áo, giầy dép ở trong lòng chợ. Hàng thịt người bu quanh, thịt heo ở đây rất ngon, đa số hộ dân nuôi kiểu truyền thống. Ôi! Chỉ có ba ngày Tết, mọi người với sức mua thật nhiều. Đặc biệt những ngày này, người, xe tấp nập.
Dân tộc từ các xã vùng núi đổ ra, có người mua, kẻ bán, những nhánh lan rừng thật đẹp trong chiếc gùi đan bằng mây tre láng bóng, một vài thân mai, lá dong, lá chuối. Bánh chưng, bánh tét và nhiều mặt hàng khác, ai có gì bán nấy trên khoảng đất rộng, chợ trời phát sinh ba ngày Tết. Thật náo nhiệt, đúng là không khí chợ Tết. Con cháu ở xa về muốn chuẩn bị một cái Tết rôm rả cho cha mẹ vui và ngược lại… Nhất là những bà mẹ quê cũng muốn kho, muốn nấu, thật nhiều cho con cháu ăn. Cả năm trời, đứa đi học, đứa đi làm xa, được người nhà cưng chiều hết mức. Người dân quê dù cực khổ bao nhiêu vẫn muốn thế hệ sau vươn lên, không an phận như cỏ cây bên con đường đất, nắng, gió mòn dần với tháng năm. Thật ấm áp yêu thương!
Khác với chợ thành phố, người ta chỉ mua những thứ cần dùng. Chợ quê cảm giác như người ta muốn mua tất cả… Ừ, Tết mà! Đang bâng khuâng thả dài ánh mắt theo sự náo nhiệt, một giọng nói gian hàng kế bên hút sự chú ý tôi: “Tết mua đồ mới cho con nó vui”. Lại một khách hàng, nhìn cách ăn mặc chắc là ở xa về cất tiếng: “Chọn hai chiếc áo ấm cho ba mẹ vui”. Trong cái bộn bề của cuộc sống, mọi người đều nghĩ đến nhau và tận dụng cơ hội tặng nhau niềm vui nhân dịp Xuân về, rồi một năm đăng đẳng cách xa. Quê nghèo như cái nôi tre một thời mẹ ru, ở lại trong ký ức khi bước chân con ngày xa hơn với nhiều ước mơ…
Cứ thế thong dong tôi qua hàng cá, những mẹt cá bóng sáng nhìn rất tươi, chợt nghĩ bụng “Gần biển ăn được miếng cá tươi thích thật”. Bên cạnh hàng rau, có một món, người dân quê tôi đi xa chắc ai cũng nhớ “Dưa quả làm chua”. Đó là giống dưa, chỉ to hơn quả cam. Muối chua rồi đem kho thịt ba chỉ, miếng dưa được xắt mỏng ngấm thịt, ớt bột ra màu nhìn rất đẹp mắt, hoặc nấu canh chua cá biển tùy thích, ăn hết cơm. Nhắc thôi đã thấy thèm. Trong tôi nôn nao nhiều kỷ niệm với món dưa quả ngày còn mẹ. Chuyện xưa lại nhớ… Thời cơm độn khoai, sắn. Đi qua rồi, vậy mà kỷ niệm một thời khó khăn cứ ở lại, với những chuyện khóc cười khó quên.
Hàng bông bán trước mặt tiền chợ. Hoa Cúc trải vàng Xuân, xen lẫn nhiều loại hoa khác đua nhau khoe sắc, như cố tình khoe hết cái rực rỡ yêu kiều để thu hút khách mua hoa. Một thảm sắc màu nhìn từ xa trông thật đẹp mắt. Để chuẩn bị cho mùa Xuân với cái Tết rực rỡ, những hạt giống được ươm mầm suốt một mùa chăm sóc dưới bàn tay khéo léo của nhà vườn.
Tôi đến bên đám bông cúc to bằng chén ăn cơm, thấy khách lại gần, cô bán hàng đã mời chào đon đả: “Chị thích chậu nào mua giúp em. Hôm nay bán giảm giá rồi chị”. Nhìn thảm hoa tràn hết mặt tiền chợ tôi chợt thấy lo cho người bán, nghĩ thầm: “Còn một buổi chợ, bán sao cho hết, những loại hoa chỉ bán một mùa”. Chọn hai chậu cúc xòe rộng, giống cúc lớn, thân cao, có màu vàng sáng rất đẹp, được buộc một sơi dây tròn quanh để giữ cho những cánh hoa không gãy trong lúc vận chuyển. Cô bán hàng vẫn mau miệng: “Chị cho địa chỉ, em chở vô nhà”. Trả tiền xong tôi vẫn chưa muốn về, con trai đi cùng coi bộ không quen phơi nắng ở đây giục: “Mẹ còn mua gì nữa không, mình về thôi!”. Gió cố tình lướt qua vẫn không vơi được chút nóng bức nào, cứ thế người và hoa đổ từng giọt mồ hôi vui Xuân.
Hai chậu cúc vàng để trước hàng hiên thật đẹp. Ba loay hoay tỉa từng chiếc lá vàng sót lại với dáng vẻ vui thích. Tôi lặng đi với hình ảnh đó, thầm cầu mong cho ba sống khỏe với thời gian còn lại bên con cháu. Hình ảnh cha già giữa làng quê, tôi mang theo trên bước mưu sinh tha hương. Thật khó khi đặt bút viết về những yêu thương, gắn bó… Vì không từ nào diễn tả hết cảm xúc bên trong với những mưu cầu cho người thân, cho quê mình.
Tết! khoảng thời gian ngắn ngủi, dừng lại công việc, trở về bên người thân ăn bữa cơm đoàn viên, họp mặt họ hàng, nhìn thấy con cháu lớn thêm với thời gian, chia sẻ buồn vui, bên bàn thờ tổ tiên với bình hoa và mâm trái cây ngày Tết.
Có những người vì lý do nào đó một mình trong những ngày Xuân… Sự xa cách không khiến ta thiếu đi tình yêu thương. Vì tình yêu thương trước hết xuất phát từ tâm mỗi người. Sự xa cách và nỗi nhớ sẽ là men ủ chín…
Phiên chợ quê chỉ còn một buổi. Mai tôi lại đi, mua gì nhỉ! Chỉ là gói ghém yêu thương…!
