1/ Mật ong thật (raw honey) là gì?
Tại sao lại phân biệt mật ong thật và giả? Trong tiếng Anh, từ “raw” nghĩa là thô sơ, nguyên chất, chưa qua chế biến. Raw honey dịch đúng là mật ong thô, nhưng em dịch mật ong thật cho mọi người dễ hình dung, nha. Raw honey hiểu nôm na là mật ong được lấy trực tiếp từ trong tổ ong ra, vẫn còn nguyên các chất có lợi chứa trong đó (chất chống oxy hóa, chất kháng khuẩn, enzyme,…) chưa bị mất đi do quá trình xử lý mật ong.
Mật ong giả là tên người ta gọi nôm na vì bản chất của nó không còn là mật ong nguyên chất ban đầu nữa. Người ta đã thêm chất này kia vào (chủ yếu là đường để giảm giá thành) và qua xử lý (thường là nhiệt) để mật ong không bị kết tinh và tạo màu sắc hấp dẫn với người mua. Vì lý do này mà mật ong giả không còn các chất có lợi cho sức khỏe nữa mà chỉ giống như hỗn hợp nước đường.
2/ Cách lựa mật ong thật (raw honey)
Đầu tiên, anh chị cô bác nên đọc nhãn hiệu trước nha. Xem có chữ Raw Honey không nha. Thành phần của mật ong thật thường sẽ được để là Raw Honey hoặc 100% Pure honey, kèm theo các thông tin kèm theo; chẳng hạn:
Unfiltered (không qua tinh lọc): thường raw honey họ chỉ lọc sơ (strain) để lược bỏ các tạp chất trong mật ong (như xác ong, xác hoa,…). Nếu như qua tinh lọc thì mật ong đã bị mất đi các hợp chất có lợi cho sức khỏe của mình.
Unpasteurized (không qua thanh trùng): trong mật ong chứa một số chất rất nhạy cảm với nhiệt độ cao, đặc biệt là enzyme.
Mức nhiệt độ cho thanh trùng khoảng 161 độ F (khoảng 71 độ C). Ở mức nhiệt này, vài chất trong mật ong biến đổi và không còn tốt cho sức khỏe nữa. Lý do nhiều công ty mật ong thanh trùng là để diệt các loại nấm hay vi khuẩn (nếu có) trong mật ong, đề phòng trường hợp xấu xảy ra với công ty họ.
Unheated (không qua đun nóng): đây là một yếu tố tùy chọn, vì unheated bản chất nó giống unpasteurized, nhưng nếu đun nhiệt độ dưới nhiệt độ thanh trùng, trong thời gian ngắn thì mật ong vẫn còn rất tốt.
Pure (nguyên chất): mật ong thật bản chất nó đã là một sản phẩm hoàn hảo của tự nhiên, không cần phải thêm bất cứ chất gì vào cả. Nhiều công ty để giảm giá thành mật ong nên họ sẽ pha thêm đường (đặc biệt là high fructose corn syrup rất có hại với cơ thể). Ngoài ra, một số nơi còn thêm chất phụ gia để làm mật ong đẹp hơn, hấp dẫn người mua.
Organic (hữu cơ): yếu tố này không quan trọng lắm nhưng có thì tốt. Organic là khi ong không tiếp xúc với những vùng bị xử lý chất hóa học hay thuốc trừ sâu. Nhưng ong thường lúc nào cũng né những vùng đó, nên có hay không cũng không ảnh hưởng nhiều.
Tuy nhiên, với mật ong có tiêu chí organic được kiểm soát thì đúng là vị mật ong sẽ có khác với loại mật ong thường. Ngoài ra, chúng ta cũng để ý xem mật ong này có dễ bị kết tinh (crystalize) hay không. Do raw honey rất dễ bị kết tinh nếu ở nhiệt độ thấp, nhiều người không biết nên nghĩ đó là hàng dỏm, nhưng thật ra họ đang có mật ong tốt. Cuối cùng, nếu đó là một thương hiệu lạ bạn mới dùng lần đầu thì bạn có thể làm test. Bài test mật ong có rất nhiều trên YouTube và đơn giản nên mọi người có thể làm theo tại nhà. Anh chị có thể lấy mật ong đổ một ít lên miếng giấy towel, nếu như miếng giấy thấm ướt nhanh chóng thì đó là mật ong giả, còn mật ong thật sẽ đọng lại trên giấy rất lâu và khó thấm xuống vì không bị pha nước đường.
3/ Raw honey có những dạng nào?
Tại sao raw honey lại hay kết tinh (và cách xử lý). Raw honey thường có hai dạng phổ biến ở Mỹ: dạng đặc và dạng sệt.
Dạng đặc (rắn) là loại mật đặc kẹo lại, nhìn giống như sáp. Loại này thường khi người ta lấy mật ra khỏi tổ xong thì họ bỏ vào hũ bán luôn, không qua lọc sơ. Cho nên ai dùng loại này sẽ còn thấy nhiều “tạp chất” còn sót trong đó. Ai không quen sẽ nghĩ là dơ và mùi kỳ, nhưng thực chất thì đây là loại thô sơ nhất của mật ong và cũng là tốt nhất.
Dạng sệt: Loại này đã được lọc sơ và qua đun nhẹ (dưới nhiệt độ thanh trùng) để mật ong không bị kết tinh, giúp họ rót mật ong vào lọ dễ hơn. Tuy nhiên, khi để ở nhiệt độ thấp, loại này sẽ bị kết tinh (crystalize). Đây là điều hoàn toàn bình thường với raw honey.
Raw honey thường có hiện tượng kết tinh (crystalized) bởi vì hai loại đường có sẵn trong mật ong (glucose và fructose) sẽ liên kết lại với nhau và tạo thành những tinh thể, làm cho mật ong cứng lại. Phấn hoa (pollen) trong mật ong cũng góp phần cho hiện tượng này. Nhiều công ty sẽ thêm chất phụ gia để hạn chế quá trình kết tinh, làm cho mật ong sóng sánh, lấp lánh hấp dẫn người dùng. Nhưng mọi người đừng để “cái đẹp” làm mờ mắt mình nhen, hehe. Để làm cho mật ong lỏng trở lại, chúng ta chỉ cần ngâm lọ mật ong vào thau nước ấm để mật tự tan. Không dùng microwave hoặc nước quá nóng sẽ làm mật ong bị biến chất.
4/ Tại sao mật ong lại không nên sử dụng cho trẻ dưới một tuổi?
Vì trong mật ong có thể chứa một loại khuẩn có tên Clostridum botulinum, có thể gây ngộ độc thực phẩm mức độ nghiêm trọng cho trẻ dưới một tuổi. Hệ thống tiêu hóa của trẻ dưới một tuổi chưa hoàn thiện nên không thể diệt được bào tử của loại khuẩn này, bào tử sẽ phát triển thành vi khuẩn và gây ngộ độc. Ở trẻ trên một tuổi và người trưởng thành, hệ tiêu hóa đã hoàn chỉnh và đã có khả năng diệt được bào tử của loại này. Vì vậy, đây không phải là mối nguy với người trưởng thành và trẻ hơn một tuổi.
Ở Mỹ, mật ong được bày bán nhiều loại và mẫu mã. Bạn nên đọc kỹ tem nhãn của loại mật ong để bảo đảm loại mật bạn mua là loại tự nhiên, không phải loại bị pha tạp. Tốt nhất, bạn nên tìm trực tiếp đến những farm nuôi ong ở địa phương. Nơi đó, họ thường nuôi ong và thu hoạch mật trực tiếp. Bạn có thể lựa và mua cho mình loại mật ong chất lượng cao và hợp khẩu vị.
