Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken và Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị (Wang Yi) đã đấu khẩu gay gắt chung quanh vấn đề Đài Loan trong cuộc họp vào hôm nay Chủ Nhật 31 Tháng Mười. Cả hai bên đều đưa ra cảnh báo chống lại các hành động có thể làm leo thang căng thẳng hơn nữa trên eo biển Đài Loan.
Trong cuộc gặp kéo dài một giờ với Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị bên lề Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm 20 nền kinh tế phát triển nhất (G20), Ngoại trưởng Blinken đã nói “rõ ràng” rằng Washington phản đối bất kỳ sự thay đổi đơn phương nào của Bắc Kinh đối với hiện trạng (status quo) ở quần đảo Đài Loan, hãng tin Reuters dẫn lời một quan chức ngoại giao Mỹ cho biết.
Trong thông báo với báo chí, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ nói: “Bộ trưởng Blinken cũng nêu quan ngại về một loạt các hành động của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa phá hoại trật tự quốc tế dựa trên luật lệ, đi ngược lại các giá trị và lợi ích của chúng tôi cũng như của các đồng minh và đối tác của chúng tôi, bao gồm các hành động liên quan đến nhân quyền, Tân Cương, Tây Tạng, Hồng Kông, Biển Hoa Đông, Biển Đông và Đài Loan”.
Đáp lại, Bộ Ngoại giao Trung Quốc ra tuyên bố cho biết Bộ trưởng Vương Nghị bày tỏ với Bộ trưởng Blinken “sự quan tâm nghiêm túc của Trung Quốc về các hành động của phía Hoa Kỳ gây tổn hại đến các quyền và lợi ích hợp pháp của Trung Quốc, đồng thời đề nghị Hoa Kỳ thay đổi hướng đi và thúc đẩy quan hệ Hoa Kỳ-Trung Quốc phát triển lành mạnh trở lại”.
Việc Trung Quốc gia tăng các cuộc xâm nhập gần đây vào vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan – có tám chuyến bay như vậy vào Chủ Nhật – bị Đài Bắc và Washington coi là một phần trong những hành động quấy rối và gây sức ép quân sự của Bắc Kinh.
Ông Vương nói rằng việc Hoa Kỳ đổ lỗi cho Trung Quốc về sự thay đổi hiện trạng chung quanh đảo Đài Loan là sai, mà đó là lỗi của Hoa Kỳ, do Washington “đồng lõa” và “hỗ trợ” cho các lực lượng ủng hộ độc lập ở Đài Loan.
Dù chưa bao giờ chiếm được hoặc cai trị Đài Loan, Bắc Kinh vẫn tuyên bố hòn đảo này là một phần lãnh thổ của họ và coi mọi quan hệ của nước ngoài với Đài Loan là sự can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc.
***
Cuộc gặp bên lề hội nghị G20 tại Rome là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa Blinken và Vương kể từ vụ đấu khẩu nảy lửa ở Anchorage, Alaska hồi Tháng Ba, khi các quan chức Hoa Kỳ và Trung Quốc công khai chỉ trích gay gắt lẫn nhau về chính sách của đối phương.
Quan chức ngoại giao Mỹ cho biết, cuộc gặp tại Rome diễn ra “đặc biệt thẳng thắn” nhưng hiệu quả và sẽ đặt nền móng cho cuộc gặp thượng đỉnh “ảo” giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào cuối năm nay.
Mặc dù Hoa Kỳ, giống như hầu hết các quốc gia, không có quan hệ chính thức với Đài Loan, nhưng Washington là nhà cung cấp vũ khí chính và là hậu thuẫn quốc tế quan trọng nhất của hòn đảo dân chủ này. Mới đây Ngoại trưởng Blinken cũng kêu gọi cộng đồng quốc tế để cho hòn đảo dân chủ này tham gia nhiều hơn vào các định chế quốc tế của Liên Hiệp Quốc – điều mà Trung Quốc cực lực phản đối.
Hoa Kỳ từ lâu đã đi theo chính sách “mơ hồ về chiến lược”, về việc liệu Washington có can thiệp quân sự để bảo vệ Đài Loan trong trường hợp bị Trung Quốc tấn công hay không, mặc dù tuần trước ông Biden nói rằng Hoa Kỳ sẽ đứng ra bảo vệ Đài Loan nếu cần thiết.
Ngoại trưởng Blinken sau đó nói rõ rằng Washington không thay đổi chính sách “một Trung Quốc” liên quan đến Đài Loan. Chính sách “một Trung Quốc” của Hoa Kỳ được hiểu là chỉ có một nước Trung Quốc và Bắc Kinh và Đài Bắc phải thống nhất một cách hòa bình, không sử dụng vũ lực.
“Chúng tôi đã có một cam kết lâu dài, theo Đạo luật Quan hệ Đài Loan mà ông Biden ủng hộ khi ông còn là thượng nghị sĩ, bảo đảm rằng Đài Loan có đủ phương tiện để tự vệ. Và chúng tôi đứng về phía đó. Tổng thống thực sự đi theo hướng đó… Chúng tôi muốn bảo đảm rằng không ai có bất kỳ hành động đơn phương nào phá vỡ hiện trạng đối với Đài Loan. Điều đó không thay đổi,” Ngoại trưởng Blinken nói.
Đáp lại, ông Vương nói với ông Blinken rằng Đài Loan là vấn đề nhạy cảm nhất giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ. “Chúng tôi yêu cầu Hoa Kỳ theo đuổi chính sách một Trung Quốc thực sự chứ không phải chính sách một Trung Quốc giả tạo”, Bộ trưởng Vương nói.
Hai ngoại trưởng Blinken và Vương đã không thảo luận về một vụ thử vũ khí siêu thanh gần đây của Trung Quốc mà các chuyên gia quân sự cho rằng dường như cho thấy Bắc Kinh đang theo đuổi một hệ thống vũ khí bay quanh Trái đất được thiết kế để né tránh các hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ.
Đọc thêm:
