Nước Mỹ đã bước sang năm mới 2022 trong tình hình các chuyên gia cảnh báo “sự gia tăng Covid-19 đang bùng nổ với tốc độ chưa từng thấy có thể làm thay đổi cuộc sống hàng ngày của nhiều người Mỹ ngay trong tháng đầu tiên của năm 2022”. Nhưng đây chưa phải đỉnh điểm mà dự báo là giữa Tháng Một.
Khủng hoảng nhân sự ngoài sự tưởng tượng
“Omicron đã có mặt ở khắp mọi nơi – Tiến sĩ Megan Ranney, giáo sư y học cấp cứu tại Trường Y tế Công cộng của Đại học Brown, nói – Điều tôi lo lắng nhất trong khoảng hơn tháng tới là nền kinh tế của chúng ta sẽ đóng cửa, không phải vì các chính sách của chính phủ liên bang hay chính quyền tiểu bang, mà là vì có quá nhiều người lao động đổ bệnh không thể đi làm!”.
Theo số liệu mới nhất của Đại học Johns Hopkins, Mỹ đã phá kỷ lục ít nhất bốn lần trong tuần này về số ca nhiễm Covid-19 mới hàng ngày. Cao nhất kể từ đầu đại dịch là hơn 386,000 người bị nhiễm vào Thứ Sáu 31 Tháng Mười Hai. Số ca nhiễm tăng vọt đã gây ra sự gián đoạn và đứt gãy hoạt động nơi này nơi khác vì thiếu người.
Tại Thành phố New York, Cơ quan Giao thông Vận tải Đô thị (MTA) đang gặp khó khăn về nhân sự và đã thông báo ba tuyến tàu điện ngầm – tuyến B, Z và W – phục vụ các khu vực khác nhau, phải tạm ngung hoạt động. “Giống như tất cả người dân New York, chúng tôi cũng bị ảnh hưởng bởi đà tăng nhanh COVID-19 và chỉ có thể khai thác dịch vụ tối đa trong khả năng của mình” – MTA giải trình trên Twitter vào ngày 30 Tháng Mười Hai.
Tiểu bang New York cũng vừa lập kỷ lục mới, thêm 85,476 ca Covid-19 báo cáo vào ngày đầu năm mới của Thống đốc Kathy Hochul (số ca nhập viện cũng lên đến 8,451 ca, so với 8,000 ca của ngày hôm trước). Các dịch vụ chăm sóc sức khỏe từng cạn kiệt sau một số đợt bùng phát của virus nay tái diễn khi số ca Covid-19 phải nhập viện tăng nhanh.
Bệnh viện Đại học Maryland Capital Region Health vừa được đưa vào danh sách đông dần các trung tâm y tế trong tiểu bang phải kích hoạt quy trình khẩn cấp vì thiếu nhân sự và quá tải ở khoa cấp cứu. “Chúng tôi đang cạn kiệt các nguồn lực chăm sóc sẵn có, kể cả nhân sự” – UM Capital Region Health nhấn mạnh trong một tuyên bố.
Tại tiểu bang Ohio, Thống đốc Mike DeWine ra thông báo triển khai khoảng 1,250 Vệ binh Quốc gia để hỗ trợ các bệnh viện vất vả vì thiếu người. Cùng ngày, thị trưởng thành phố Cincinnati ban hành tình trạng khẩn cấp thiếu nhân sự cứu hỏa do gia tăng nhanh số ca Covid-19 nhập viện. Tuyên bố của thị trưởng nêu rõ: “Nếu vấn đề nhân sự không được giải quyết, nó sẽ làm suy yếu đáng kể mức độ sẵn sàng của lực lượng phản ứng đầu tiên”.
Tiến sĩ Peter Hotez, trưởng khoa Y học Nhiệt đới Quốc gia của Đại học Baylor cảnh báo: “Hãy sẵn sàng cho nguy cơ gián đoạn chuyến bay vì thiếu nhân viên của TSA và phi hành đoàn”. Thực tế cho thấy hàng ngàn chuyến bay đã bị hủy hoặc hoãn trong suốt kỳ nghỉ lễ cuối năm do nhân viên và phi hành đoàn bị nhiễm virus.
Ngày 30 Tháng Mười Hai, Cục Hàng không Liên bang thông báo: “Số nhân viên xét nghiệm dương tính ngày càng tăng nên để duy trì sự an toàn, lưu lượng giao thông tại một số phi cảng giảm sẽ dẫn đến chậm trễ và huỷ chuyến trong thời gian cao điểm đi lại này”.
Các qui tắc lây lan cũ đã lạc hậu
Các chuyên gia y tế cho biết, đợt gia tăng mới nhất trên toàn cầu lần này chủ yếu do biến thể Omicron, chủng coronavirus dễ lây lan nhất. Nhà phân tích y tế, Tiến sĩ Jonathan Reiner, nói: “Khi bắt đầu đại dịch, chúng ta được khuyên, nguy cơ lây lan cao nhất nếu bạn ở cách nguồn lây dưới 2 mét và nói chuyện trên 10-15 phút”. Nay tất cả những quy tắc này đều sai với loại coronavirus siêu lây lan như Omicron. Giờ đây, ngay cả một tiếp xúc chớp nhoáng, thoáng qua cũng đủ để bị lây nếu khẩu trang lỏng, hở, nói chuyện hoặc bước vào thang máy ngay lúc nguồn lây vừa ho”.
Khả năng lây truyền cực nhanh của biến thể giúp giải thích số nhiễm mới đáng kinh ngạc được báo cáo trên toàn cầu. Ở Mỹ trong tuần qua, một số tiểu bang cho biết số ca nhiễm mới và số ca nhập viện phá kỷ lục. Ví dụ New Jersey đã ghi nhận hơn 28,000 ca Covid-19 mới thông qua xét nghiệm PCR (Thống đốc Phil Murphy viết trên Twitter). Trong một cuộc họp báo, ông cho biết con số này tăng gấp hai lần so với hai tuần trước, và nhiều gấp bốn lần so với đỉnh điểm mùa đông năm ngoái. “Các bệnh viện đang gặp khó khăn giống như ngày tồi tệ nhất của đợt tăng đột biến mùa đông năm ngoái. Nhưng nguy hiểm hơn là không thấy dấu hiệu cho thấy tình hình sẽ cải thiện”.
Các tiểu bang khác như Arkansas, Maryland, New York cũng báo cáo tăng nhiễm và nhập viện ở trẻ em. Chuyên gia về các bệnh truyền nhiễm, Tiến sĩ Jeanne Marrazzo, cảnh báo: “Sự tăng mạnh ca nhiễm ở trẻ em có thể sớm dẫn đến số người nhập viện tăng đột biến. Khi nhìn vào tỷ lệ người chưa được tiêm chủng tôi thực sự lo lắng chúng ta sẽ phải hứng chịu một làn sóng nhập viện, đặc biệt là đối với trẻ em trong vài tuần tới”.
Tỷ lệ nhập viện của trẻ em do Covid-19 đã đạt mức cao nhất trong tuần này, với trung bình 378 trẻ nhập viện vào bất kỳ ngày nào trong tuần trước năm mới (theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ-CDC). Trẻ em dưới 5 tuổi hiện chưa được tiêm vaccine Covid-19 vì vaccine dành cho trẻ em có thể sẽ không có trước giữa năm 2022.
Nỗi lo mở cửa lại trường học
Trước sự lây lan nhanh của Omicron, một số nhân viên và chuyên gia lo lắng về việc mở cửa lại trường học. “Sẽ có thêm bệnh nhi nhập viện – Hotez nói – Các trường học mở cửa lại có nghĩa là cơ hội lây lan tăng trong khi Covid khiến nhiều giáo viên, tài xế xe buýt trường học và nhân viên dịch vụ trường không thể đến nơi làm việc do nhiễm bệnh”.
Hiệp hội Giáo viên Massachusetts (MTA) áp lực ủy viên giáo dục tiểu bang khoan mở cửa lại các trường học vào Thứ Hai 3 Tháng Một mà dành ngày này để xét nghiệm Covid-19. “Việc sử dụng Thứ Hai làm ngày xét nghiệm và phân tích dữ liệu sẽ cho phép các học khu đưa ra các quyết định đứng hơn: học trực tiếp nếu thấy an toàn hoặc có kế hoạch B dự phòng nếu cần thiết” – Merrie Najimy, chủ tịch MTA cho biết trong một tuyên bố.
Nhưng Văn phòng Điều hành Giáo dục của tiểu bang khẳng định các trường học vẫn cho học sinh đến lớp vào thứ Hai, bất chấp yêu cầu của công đoàn giáo viên, nêu lý do “Bộ Giáo dục Tiểu học và Trung học đã làm việc hết sức để xét nghiệm nhanh tại nhà cho tất cả giáo viên và nhân viên trường công lập. Massachusetts là một trong số ít tiểu bang thực hiện xét nghiệm nhanh tốt nhất nước” – Colleen Quinn, người phát ngôn của văn phòng cho biết trong một tuyên bố – Việc MTA đang cố duy trì đóng cửa trường đã gây bất lợi cho học sinh”.
Trong khi đó, ngày càng có nhiều trường cao đẳng và đại học trên toàn quốc có sự điều chỉnh cho học kỳ mùa Xuân năm 2022 do sự gia tăng ca nhiễm. Đại học Duke cho các lớp học từ xa kéo dài thêm một tuần nữa vì số giảng viên và và sinh viên cư xá nhiễm virus ngày càng nhiều. Đại học tiểu bang Michigan ra thông báo cho biết học kỳ mùa Xuân bắt đầu chủ yếu từ xa vào ngày 10 Tháng Một trong ít nhất là ba tuần. “Tôi biết đa số sinh viên thích học trực tiếp hơn, và tôi cũng vậy – Samuel L. Stanley Jr., hiệu trưởng trường nói trong một tuyên bố – Nhưng chúng ta phải học một cách an toàn. Bắt đầu học kỳ bằng học từ xa và giảm mật độ người trong khuôn viên trường là hai giải pháp rất quan trọng để làm chậm sự lây lan của virus”.
