Hậu quả của sự bao che
Ban lãnh đạo UCLA đã đồng ý trả khoản tiền trên để giải quyết các đơn kiện dân sự của 203 phụ nữ nộp lên Tòa án Thượng thẩm Los Angeles, trong đó cáo buộc hành vi xâm hại tình dục của một cựu bác sĩ phụ khoa-ung thư tại đại học. Đây là vụ dàn xếp thứ hai liên quan đến James Heaps, người đã cộng tác với UCLA trong nhiều thập niên, cho đến năm 2018. Mùa Hè năm ngoái, một tòa án quận ở California cũng chấp nhận thỏa thuận dàn xếp trị giá $73 triệu thay mặt cho các nguyên đơn. Đây cũng là một trong những cuộc dàn xếp lớn trong những năm gần đây của một trường đại học để giải quyết các khiếu nại lạm dụng tình dục mà phía nguyên đơn cho rằng ban lãnh đạo trường đại học họ tố cáo đã có hành vi bao che và không làm gì cả trước các phàn nàn trong một thời gian dài.
Các cáo buộc liên quan đến lạm dụng tình dục trong hệ thống đại học đã làm rung chuyển nhiều trường đại học, gồm University of Michigan, Pennsylvania State University, Ohio State University, Michigan State University và the University of Southern California (USC). Năm ngoái, USC đã công bố một thỏa thuận pháp lý nâng tổng số tiền giải quyết các tố cáo hành vi sai trái của cựu bác sĩ phụ khoa George Tyndall (người đã làm việc tại trung tâm sức khỏe sinh viên suốt nhiều thập niên) từ $852 triệu lên hơn $1 tỷ.
John C. Manly, đồng tư vấn cho các nguyên đơn và luật sư trong một số vụ kiện tại USC và Michigan State University nhận định: “Đây là trường hợp mới nhất trong một loạt các vụ kiện qui mô về xâm hại tình dục có hệ thống đối với phụ nữ tại bệnh viện đại học” (cách nay không lâu, Đại học Michigan cũng đồng ý trả $490 triệu trong một vụ bê bối lạm dụng tình dục). Ông cho biết quy mô của thỏa thuận được công bố hôm Thứ Ba, ngày 1 Tháng Hai là “Phản ánh tác hại gây ra và nhận thức được trách nhiệm của UCLA”.
Vụ kiện này đặc biệt đáng lo ngại vì hầu hết phụ nữ trong vụ án đều đã tìm đến Heaps để điều trị hoặc tầm soát bệnh ung thư. Manly nhận định: “Hãy tưởng tượng trong gần 30 năm, bị cáo đã săn đuổi những phụ nữ có vấn đề về sức khoẻ và cực kỳ dễ tổn thương này, lương tâm chúng ta đều bị chấn động”. Theo Manly, sau một thời gian cù cưa và lúng túng, cuối cùng, UCLA đã quyết định điều tra nghiêm túc các đơn tố cáo. Trong một tuyên bố, ông ca ngợi ban lãnh đạo đại học chọn lựa cách giải quyết tốt nhất thay vì kéo dài chỉ gây thêm thiệt hại không cần thiết cho uy tín của đại học.
Ban lãnh đạo UCLA giải trình trong một tuyên bố: “Những hành vi của Heaps là đáng trách và trái với chuẩn giá trị của đại học nói chung và của UCLA nói riêng”, đồng thời bày tỏ hy vọng “Thoả thuận vừa đạt được sẽ là một bước tiến tới việc hàn gắn và khép lại nỗi đau của các nguyên đơn, những người bị xâm hại”. Tuyên bố nhấn mạnh: “Chúng tôi ngưỡng mộ sự dũng cảm của họ trong việc theo đuổi vụ việc và đánh giá cao cam kết của các luật sư theo đổi đến cùng khiếu nại của các thân chủ”.
Những người trong cuộc
James Heaps đã bị đại bồi thẩm đoàn truy tố 21 tội danh liên quan đến xâm hại tình dục và đang chờ xét xử. Theo đơn tố cáo, bệnh nhân phàn nàn về việc bị Heaps “chạm vào những điểm nhạy cảm và đưa ra những nhận xét thô tục, dâm đãng khi đang thực hiện thủ thuật phụ khoa trên những bệnh nhân không gây mê”.
Tổng số tiền bồi thường được chia cho 203 nguyên đơn lên đến $243.6 triệu. Bệnh nhân Kara Cagle cho biết (trong một cuộc họp báo ngay sau khi thoả thuận được công bố) mình bị xâm hại khi đang điều trị một dạng ung thư vú hiếm gặp và phải trải qua phẫu thuật, hóa trị và xạ trị. “Tôi chưa bao giờ có thể tưởng tượng được ai đó lại lợi dụng một bệnh nhân đáng thương để làm chuyện đồi bại! Mỗi lần từ bệnh viện về tôi đều khóc, xấu hổ và nhục nhã vì cảm thấy bị xúc phạm. Tuy nhiên, tôi phải đợi đến tám năm mới có được sự bồi thường của UCLA để giải quyết hậu quả do bác sĩ của họ gây ra. Trái tim tôi tan nát khi nghĩ về những phụ nữ phải chịu đựng như tôi chỉ vì UCLA không hành động đúng lúc mà để nó kéo dài hàng chục năm”.
Bệnh nhân Julie Wallach cho biết bà được giới thiệu đến Heaps sau một lần xét nghiệm phát hiện tế bào cổ tử cung bất thường vào cuối thập niên 1990 và đang chuẩn bị có con đầu lòng. “Nghe tin này, tôi vô cùng sợ hãi nhưng càng khiếp đảm khi bị kẻ điều trị cho mình lạm dụng. Nhưng không ai lắng nghe lời phàn nàn của tôi – bà kể – Tôi không còn cảm giác tốt như xưa nữa mỗi khi đến bệnh viện. Dù sao tôi cũng bày tỏ sự trân trọng khi cuối cùng đại học đã chịu lắng nghe và có biện pháp giải quyết thoả đáng một vấn đề lẽ ra phải giải quyết từ lâu”.
Chậm còn hơn không
Theo luật sư của các nguyên đơn, có hơn 550 người đệ đơn kiện tại tòa án tiểu bang California chống lại Heaps và ban lãnh đạo UCLA. Luật sư nguyên đơn Sharyl Garza cho biết: “Một thỏa thuận dàn xếp quy mô lớn với khoản tiền bồi thường không nhỏ đã gửi đi một thông điệp mạnh mẽ: Các đại học phải ưu tiên cho sự an toàn của sinh viên và những người có quan hệ với đại học, nếu không họ sẽ gánh chịu những hậu quả nghiêm trọng”.
Heaps là giảng viên lâu năm trong cương vị bác sĩ tư vấn cho Sức khỏe sinh viên tại UCLA. Từ năm 1990 đến 2014, ông ta hành nghề tư nhân nhưng có đặc quyền tại Trung tâm Y tế Ronald Reagan UCLA. Từ năm 2014-2018, Heaps được UCLA Health tuyển dụng làm bác sĩ sản phụ khoa. Năm 2018, UCLA bắt đầu điều tra các cáo buộc về hành vi tình dục sai trái trong việc thăm khám và điều trị của Heaps, đồng thời báo cáo vụ việc lên Hội đồng Y tế California và cơ quan thực thi pháp luật. Ban lãnh đạo trường đại học cũng thông báo chấm dứt quan hệ với Heaps, và ông ta tuyên bố sẽ nghỉ hưu.
