Xã hội Việt Nam đang rất ồn ào về chuyện một ông thứ trưởng Bộ Y tế bị lôi ra tòa với tội cho phép nhập thuốc chữa ung thư giả về, bán cho hàng ngàn bệnh nhân, nhưng giờ thì ông ta chỉ bị tuyên án có bốn năm tù. Một kết quả mà ai nấy đều ngẩn người vì không hiểu nổi.
Nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế Việt Nam, ông Trương Quốc Cường, vào chiều ngày 19 Tháng Năm bị Tòa án Hà Nội tuyên bốn năm tù về tội ‘thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng’ trong vụ án buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh mang nhãn mác Health 2000 Canada.
Giới thạo tin nhận định, nếu không có những người như ông Cường ký giấy để đổi ruột, thay vỏ nhãn thuốc, làm giả để bán cho các bệnh nhân ung thư, thì sẽ không có chuyện lừa gạt hàng ngàn gia đình tin vào thuốc của nhà nước lưu hành. Thế nhưng những người có trách nhiệm như ông Cường chỉ bị những mức án hai đến ba năm tù. Ông Cường được coi là mức án nặng nhất. Đó là chưa kể, trong quá trình xét xử, ông Trương Quốc Cường chỉ thừa nhận trách nhiệm người đứng đầu Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế). Tuy nhiên sau đó, ông thừa nhận các sai phạm như những gì Viện Kiểm sát nhân dân cáo buộc.
Những tay “cò con” trong liên danh buôn bán loại thuốc này ra thị trường, thuộc công ty VN Pharma, thì án tù rất nặng. Theo tuyên án tại toà, nhóm tội ‘buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh’, thì ông Nguyễn Minh Hùng (nguyên Chủ tịch HĐQT, kiêm TGĐ Công ty VN Pharma) bị tuyên 18 năm tù, cộng với bản án cũ 18 năm tù; ông này phải thi hành 30 năm tù (mức cao nhất của hình phạt có thời hạn); ông Nguyễn Trí Nhật (nguyên Phó TGĐ Công ty VN Pharma) 16 năm tù.
Tổng hợp bản án cũ, buộc bị cáo phải thi hành mức án 28 năm tù; ông Ngô Anh Quốc (nguyên Phó TGĐ Công ty VN Pharma) 15 năm tù, cộng với bản án cũ, buộc bị cáo phải chấp hành hình phạt 30 năm tù; bà Phan Cẩm Loan (nguyên Phó Trưởng phòng Xuất nhập khẩu Công ty VN Pharma) tám năm tù, cộng bản án cũ buộc bị cáo phải chấp hành hình phạt chung là 15 năm tù; bà Lê Thị Vũ Phương (nguyên Kế toán Trưởng Công ty VN Pharma) tám năm tù, cộng với bản án cũ, buộc bị cáo phải chấp hành mức án 13 năm tù.
Ông Trương Quốc Cường lúc mới ra tòa, bị Viện Kiểm Sát đề nghị mức án từ bảy đến tám năm tù, thế nhưng khi án được tuyên, công luận hết sức ngạc nhiên khi ông Cường chỉ nhận có bốn năm tù.
Khắp các trang mạng xã hội, người dân cười cợt và mỉa mai không thôi trước lời nói sau cùng của vị thứ trưởng này. Chiều 17 Tháng Năm, sau năm ngày tranh tụng, cựu Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường và 13 bị cáo khác trong vụ án buôn hàng giả là thuốc chữa bệnh tại VN Pharma được nói lời sau cùng. Ông Cường đã nói “đề nghị, xin quý tòa xem xét mọi khía cạnh, điều kiện sao cho tôi có mức án không mang thêm đau khổ cho tôi, gia đình tôi”.
Lời đề nghị này của ông Cường, được dân chúng liên tưởng đến vô số những bản án oan, những vụ đàn áp và kết án người tranh đấu ôn hòa trong nước, mà mức án thì cao vô lý cũng như không ai có được quyền thay đổi bất kỳ điều gì. Thậm chí luật sư cũng bị ngăn không cho bào chữa trước tòa.
Dân cư mạng thi nhau trích dẫn lại câu chuyện Tháng Năm 2007, Trịnh Tiêu Du (Zheng Xiaoyu), 62 tuổi cựu Cục trưởng Quản lý thực phẩm và dược phẩm quốc gia bị tuyên án tử hình. Ông Trịnh kháng án bất thành và bị hành quyết vào Tháng Bảy 2007. Trịnh Tiêu Du bị tuyên án tử vì nhận hối lộ để cấp phép cho một loại kháng sinh được cho là nguyên nhân làm 10 người chết và cấp phép cho nhiều loại thuốc không đạt tiêu chuẩn khác. Trịnh Tiêu Du vốn giữ chức Trưởng Cục quản lý thuốc quốc gia từ 1994-1998; Trưởng Cục quản lý dược phẩm quốc gia 1998-2003 và Trưởng Cục quản lý dược phẩm và thực phẩm quốc gia 2003-2005. Tân Hoa Xã trích cáo trạng xử Trịnh Tiêu Du: “Hành vi của bị cáo giúp cấp phép cho nhiều loại thuốc đáng lẽ bị cấm hoặc rút khỏi thị trường, trong số này có 6 loại thuốc giả”.
Trong khi đó, ở Việt Nam, Ông Trương Quốc Cường – cựu Thứ trưởng Bộ Y tế – để 6/7 loại thuốc giả nhãn mác Health 2000 được nhập khẩu, tiêu thụ tại Việt Nam, và trong cáo trạng ghi là “gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng” thì bị tuyên phạt bốn năm tù.Trong khi luật Việt Nam cho phép sau khi thụ án một nửa thời gian, có thể được xét tự do sớm nếu được nhận xét của trại giam là “cải tạo” tốt.
