Vào dịp cuối năm 2022, khắp nơi ai cũng tưng bừng chào đón Giáng Sinh và đầu năm Dương Lịch sắp tới. Mọi người cười nói hân hoan, nhộn nhịp mua sắm. Các nhà hàng đầy ắp khách vãng lai, tiệc mừng, tiệc cưới và những họp mặt hội đoàn. Tuy nhiên trong một Club House ấm cúng của khu Royal Garden Estate Mobile Home, Westminster, lại có một buổi họp mặt thân mật nhưng không kém phần trang trọng, đông đảo và đầy ắp tình người. Một tấm biểu ngữ căng ngang phía trước cửa Club House với hàng chữ “Mừng Thượng Thọ và Vinh Danh Giáo Sư Doãn Quốc Sĩ” đã nói rõ nội dung của buổi tiệc mừng. Buổi tiệc này do năm hội đoàn đứng ra tổ chức, đó là Hội Giáo Chức Việt Nam-Nam California, Gia Đình Sư Phạm Sài Gòn, Viện Việt Học, Câu Lạc Bộ Hùng Sử Việt, và Cựu Học Sinh Bưởi-Chu Văn An.
Bãi đậu xe của Club House sáng Thứ Bảy, 10 Tháng Mười Hai, 2022, hôm nay chật kín không còn chỗ đậu. Con số người tham dự càng lúc càng tăng, dù ban tổ chức đã bảo nhỏ “Chúng tôi không dám loan báo rộng rãi trong cộng đồng vì chỗ ngồi hạn chế, chỗ đậu xe không đủ”. Bạn bè rủ nhau, lòng thành kính và mến mộ của khách đến đã góp phần làm nên buổi tiệc mừng thọ thật thành công. Truyền thông cũng có mặt để trực tiếp tường thuật và ghi hình cùng viết bài cho một sự kiện hiếm hoi như thế này.
Ông Nguyễn Văn Khanh (cựu Giám đốc Ban Việt Ngữ đài Á Châu Tự Do – RFA), từ Washington DC đã bay về dự lễ vì là học trò của thầy ở Đại học Sư phạm Sài Gòn năm xưa. Ông kể rằng, ông nhớ mãi mấy câu tâm sự và dạy dỗ của thầy Doãn: “Nghề giáo không được cái gì cả, chỉ được hai điều, thứ nhất là tình thầy trò, thứ nhì là tình đồng nghiệp. Trên tấm bảng đen khốn khó, người ta đã cố vẽ lên những vòng hạnh phúc, vòng hạnh phúc của nước Việt Nam nằm trong tay các anh chị.”. Do đó ông đã hãnh diện vì là học trò của thầy và lại là đồng nghiệp với thầy. Ông thêm “Tuy hầu hết mọi người biết đến thầy Doãn trong vai trò nhà văn, nhưng riêng tôi, tôi biết đến thầy trong vai trò của một người cha, người mẹ và một người thầy. Bởi vì thầy nghiêm với anh em chúng tôi như một người cha, chăm sóc chúng tôi như một người mẹ và hướng dẫn chúng tôi như một người thầy, ấy là điều đáng quý.”
Cảnh Giáo sư/ Nhà văn Doãn Quốc Sĩ trong chiếc áo dài the đen và khăn đống cười tươi được Giáo sư Trần Huy Bích cùng con gái cụ Doãn là Doãn Liên dìu vào là một hình ảnh vô cùng rạng rỡ, mở đầu cho buổi tiệc. Sống đến con số bách niên mà cụ Doãn vẫn nhìn tráng kiện, hồng hào, đi đứng được, phải nói là cụ có một sức khoẻ tinh thần và thể chất phi thường. Cách đây ba, bốn năm trong các buổi sinh hoạt Du ca hay Chợ Tết Sinh viên, cụ vẫn đứng hay ngồi đánh nhịp và lẩm nhẩm hát theo các bài hát của đoàn Du ca. Không biết bí quyết sống của cụ là gì mà dù trải qua 14 năm lao tù Cộng sản với tội “Biệt Kích Văn Hoá”, cụ vẫn sống kiên cường để “vào Thiền” trong một sức sống mãnh liệt.
Cô giáo trẻ và duyên dáng Nguyễn Khoa Diệu Quyên, đã làm MC cho chương trình. Các Cựu Giáo chức và các Hội đoàn lần lượt lên Mừng Thọ và vinh danh GS Doãn Quốc Sĩ.
GS Trần Duy Bích, GS Nguyễn Văn Sâm và GS Nguyễn Trung Quân, cùng cụ Doãn.
Một món quà ý nghĩa là một slide show tựa đề “Bố” do sự góp công của gia đình ông được trình chiếu cho mọi người xem. Khách tham dự còn được tặng một món quà quý giá là Giai phẩm Thư quán Bản thảo với tựa đề “Hành trình của một dòng sông” dầy trên 200 trang. Giai phẩm được chắp bút với các cây viết như Trần Hoài Thư, Nguyễn Vy Khanh, Nguyễn Mạnh Trinh, Doãn Tư Liên v..v trong chủ đề “Mừng sinh nhật thứ 100 của Nhà văn Doãn Quốc Sĩ”.
Giáo sư Nguyễn Đình Cường đã diễn ngâm ba bài thơ của người mến mộ viết tặng cụ Doãn. Bài “Tóc trắng và con đường mùa thu” của Nhà văn Trần Mộng Tú, bài thơ “Tiễn Thầy” của Nguyễn Đức Vĩnh và một bài nữa của một tác giả khuyết danh không rõ tên.
Tóc Ta trắng và lá Thu màu đỏ
Bầu trời trên cao mây nhẹ nhàng bay
Lưng vẫn thẳng Ta chẳng cần gậy chống
Một trăm năm coi nhẹ như một ngày
Ta vẫn một tấm Gìn Vàng Giữ Ngọc
Dòng Sông ơi Định Mệnh chảy về đâu
Khu Rừng Lau xác xào trong trí nhớ
Gió từ đâu thổi tạt tới phương này
……………………………………………….
(Tóc trắng và con đường mùa thu – Trần Mộng Tú)
Giáo sư Trần Huy Bích đã đại diện năm hội đoàn của ban tổ chức trao tặng cụ tấm plaque Mừng Thọ 100 tuổi và Vinh Danh GS Doãn Quốc Sĩ: “Nhà Giáo Dục gương mẫu, Nhà Văn Hoá giàu tâm huyết, Bậc Quốc Sĩ được kính ngưỡng của dân tộc.”
Hội trưởng Hội Ái Hữu Viện Đại Học Vạn Hạnh đã đại diện hội phát biểu cảm tưởng. Ông rất xúc động khi xem slide show về sự tù đày của cụ Doãn. Ông biết các thầy cô hiện diện cũng từng bị tù cộng sản và trong đó có cả GS Đoàn Viết Hoạt là nhà đấu tranh cho dân chủ mà cũng là Cựu Phó Viện trưởng Viện Đại học Vạn Hạnh đã từng bị tám năm tù cộng sản. Ông rất cảm phục thầy là một vị thầy đạo đức, tận tụy, một tinh thần đấu tranh bất khuất chống bạo quyền, một tâm hồn vị tha không thù hận. Ông thay mặt hội nhớ ơn công sức thầy đã đóng góp nhiều sáng tạo về văn hoá, và giáo dục nhân bản cho nhiều thế hệ Việt Nam chúng ta hôm nay và ngày mai.
Các đại diện của gia đình Sư phạm Sài Gòn, Viện Việt học, Câu lạc bộ Hùng Sử Việt, và Cựu Học sinh Bưởi-Chu Văn An lần lượt lên tặng quà và mừng thọ cụ Doãn.
Đại diện Hội Nhà văn, Nhà thơ Trúc Chi đã lên chúc mừng. Hiện diện có Nhà văn Tràm Cà Mau, Phạm Tín An Ninh, Nguyễn Văn Sâm, Ngự Thuyết ..v..v…
Phần văn nghệ phụ diễn do cô Kim Ngân của Viện Việt học phụ trách đã giúp cho không khí buổi tiệc thêm phần phong phú. Buổi lễ bế mạc với niềm vui gặp gỡ của nhiều giáo chức lâu ngày được gặp lại và mọi người ai cũng phấn chấn vì dù ở hải ngoại tinh thần tôn sư trọng đạo vẫn được kính ngưỡng và gìn giữ.
Tiểu sử ngắn
Doãn Quốc Sỹ là một nhà văn, nhà giáo nổi tiếng tại miền Nam Việt Nam từ trước 1975. Ông đã dạy học tại các trường Trung học Nguyễn Khuyến (Nam Định), Chu Văn An (Hà Nội), Trần Lục (Sài Gòn), Hồ Ngọc Cẩn, Đại học Văn khoa và Đại học Sư phạm Sài Gòn. Làm Hiệu trưởng trường Trung học Hà Tiên. Giữa thập niên 1960, ông du học tại Hoa Kỳ về ngành Giáo dục và trở về nước dậy học cho tới 1975.
Năm 1956, sáng lập Nhà xuất bản Sáng Tạo và tạp chí văn nghệ cùng tên với Mai Thảo, Thanh Tâm Tuyền, Tô Thùy Yên v.v.
Ông lập gia đình với bà Hồ Thị Thảo, con gái nhà thơ trào phúng Tú Mỡ (Hồ Trọng Hiếu), và là anh ruột Nhạc sĩ Doãn Nho, một người cộng sản nổi tiếng miền Bắc với những ca khúc Tiến bước dưới quân kỳ, Năm anh em trên một chiếc xe tăng v.v.
Sau 1975, ông bị đưa đi “cải tạo” tại trại Gia Trung (Tây Nguyên) và giam cầm hai lần với tội “viết văn chống phá cách mạng”, tổng cộng 14 năm tù trước khi được phép di cư sang Hoa Kỳ theo diện O.D.P, đoàn tụ với con trai năm 1995. Doãn Quốc Sỹ hiện đang sống tại Quận Cam, California, Hoa Kỳ.
Tác phẩm đã xuất bản:
Nổi tiếng nhất là bộ trường thiên tiểu thuyết Khu Rừng Lau gồm bốn tập: Ba sinh hương lửa, Người đàn bà bên kia vĩ tuyến, Tình yêu thánh hóa, Đàm thoại độc thoại. Bộ tiểu thuyết này đã được ví như “Chiến tranh và hòa bình” của Leo Tolstoy
Sợ Lửa (1956), U Hoài (1957), Gánh Xiếc (1958), Gìn Vàng Giữ Ngọc, Dòng Sông Định Mệnh (1959), Hồ Thuỳ Dương (1960), Trái Cây Đau Khổ (1963), Người Việt Đáng Yêu (1965), Cánh Tay Nối Dài (1966), Đốt Biên Giới (1966), Sầu Mây (1970), Vào Thiền (1970), Khu Rừng Lau, Người Vái Tứ Phương, Dấu Chân Cát Xóa, Mình Lại Soi Mình.
(Ảnh của tác giả Trịnh Thanh Thủy)
